Julia Osendarp Binnenland 4 jan 2022, 11:50

Leestijd: 2 minuten

Privacy of veiligheid? Defensie wil ‘tijdelijke aanpassingen’ sleepwet voor cyberaanvallen

De vrees voor cyberaanvallen van grote landen als China en Rusland zorgt ervoor dat ministers van Defensie de sleepwet willen aanpassen. Het zou gaan om „tijdelijke aanpassingen” van deze wet, die officieel de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) heet.

Onder meer demissionair minister van Defensie Henk Kamp en collega Kajsa Ollongren zijn hier al een tijdje mee bezig. Kamp verlaat straks zijn positie als minister van Defensie en Ollongren neemt dat stokje over. In NRC vertelt Kamp over de plannen om de sleepwet aan te passen.

Henk Kamp wil tijdelijke aanpassingen sleepwet

Volgens Kamp zijn cyberaanvallen en de verspreiding van desinformatie één van de drie grootste nieuwe dreigingen. De andere twee zijn autonome wapens, oftewel wapenrobots zoals drones, en de strijd der ruimtesatellieten met China en Rusland.

Kamp legt in NRC uit dat landen als China en Rusland alles kunnen doen wat ze willen, maar dat er in Nederland ethische principes en regels gelden. En dat is volgens Kamp een belemmering. Zeker tegen staten met agressieve cyberplannen. Hoe dat volgens Kamp moet? „Met een snelle manier van besluitvorming wordt voorkomen dat de nationale veiligheid in het gedrang komt.” Dus moeten er „tijdelijke aanpassingen” van de sleepwet komen. Wat dat precies inhoudt, vertelt Kamp niet.

Privacy en cyberaanvallen

Sinds 2018 staat er al een wijziging van de sleepwet gepland, alleen daar gaat nog wat tijd overheen. Want nu mag de overheid geen data onderscheppen die via de netwerkkabels die in Nederland aan land komen. De toezichthouder wijst namelijk aanvragen voor dat soort acties van de Nederlandse inlichtingendiensten (AIVD en MIVD) af.

Kamp vertelt in het interview ook dat een eenheid van de landmacht (LIMC) tijdens de coronacrisis veel oefende met het bestrijden van desinformatie. Hoe? De militaire eenheid verzamelde veel data op social media. Uit onderzoek bleek dat zij privacyregels overtraden. De werkzaamheden van het LIMC werden stilgelegd.

Wat was ook alweer de sleepwet?

Herinner je je het referendum tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 nog? Toen klonk er uit meerdere hoeken kritiek op de sleepwet. Tijdens dat referendum kon de kiezer voor of tegen de sleepwet stemmen. Een nipte meerderheid stemde tegen. Volgens voorstanders zou de wet  bevordelijk zou zijn voor de nationale veiligheid. Maar tegenstanders waarschuwden voor bedreiging van privacy en vrijheid van meningsuiting.  Onder meer beroepsgroepen als artsen, advocaten en ICT-experts en het College van de Rechten van de Mens, Amnesty International en de Raad van State uitten hun bezwaren tegen de ‘sleepwet’. Metro schreef hier in 2018 over.

Henk Kamp (VVD) wordt op maandag 10 januari opgevolgd door Kajsa Ollongren (D66), die nog een paar dagen minister van Binnenlandse Zaken is. Ollongren was tot nu toe al steeds betrokken bij de plannen voor de „tijdelijke aanpassing”. Maar zij krijgt het dossier van Kamp overgedragen. Het nieuwe kabinet besluit dan de vervolgstappen.

Privégegevens van 200.000 Nederlanders gelekt door feestjesapp Amigos