Julia Osendarp Binnenland 27 dec 2021, 08:02

Leestijd: 9 minuten

Het jaar van Mar Jan uit Ruinerwold: ‘Ik heb mijn familie terug en het geheim zijn we kwijt’

In de serie Het Jaar Van spreken Metro-verslaggevers met mensen voor wie 2021 een bijzonder jaar was, in welke zin dan ook. In deel 2 spreken we Mar Jan van Dorsten, die we opeens allemaal leerden kennen als ‘één van de kinderen van Ruinerwold’.

Het afgelopen jaar leefde het hele land mee met het verhaal van De Kinderen van Ruinerwold. Ook ikzelf keek met ingehouden adem naar de documentaire waarin broers Shin, Edino, Israël en zus Mar Jan van Dorsten hun familiegeheim deelden. Mar Jan (31), de enige dochter die haar verhaal deed, richtte zich later weinig tot de media en gaf niet veel interviews. „Ik wil dat mensen me zien als Mar Jan en ik wil verder met mijn leven.”

Het was nogal een jaar voor dit gezin, waar ieder kind op zijn eigen manier mee omging. Wellicht omdat Mar Jan de enige vrouw van het viertal was, deed ze iets met me. En als ze tijdens de interviews in de documentaire brak, brak ik stilletjes op de bank met haar mee. Aan het begin van ons gesprek voor ‘Het Jaar van’-interview van Metro legt ze me uit dat dit interview niet „te zwaar” hoeft te zijn.

Kampeervakantie met zusjes Van Dorsten

We blikken terug op een bijzonder jaar. Zelf noemde Mar Jan de documentaire hun „weerwoord op alle media-aandacht”. In 2019 komt het verhaal over het gezin in de Drentse boerderij in Ruinerwold aan het licht. Vader Gerrit Jan van D. laat zijn negen kinderen daar jaren in afzondering leven. De oudste drie kinderen Shin, Edino en Mar Jan vertrekken tien jaar geleden. Zoon Israël verlaat in 2019 de boerderij en stapt naar de politie. Daarna besluit documentairemaakster Jessica Villerius de kinderen een stem te geven. De indrukwekkende documentaire wordt uiteindelijk dit jaar bekroond met de Televizier-Ring. Of Mar Jan het afgelopen jaar in één woord zou kunnen omschrijven? „Saai”, antwoordt ze.

Wellicht klinkt het ietwat gek om het jaar van Mar Jan als „saai” te bestempelen, maar dat licht ze later in het gesprek toe. Want haar jaar bestond niet alleen uit televisieprijzen en media-aandacht. Het jaar kreeg vooral betekenis door de liefde en haar familie. „Begin dit jaar ben ik gaan samenwonen met mijn vriend, wat voelde als een nieuwe stap in mijn leven. Dat viel tegelijk met de uitzending van de documentaire.” Mar Jan legt uit dat er in haar als persoon veel veranderd is, sinds het Ruinerwold-verhaal naar buiten kwam. „Ik heb meer rust.” Verder heeft ze mooie herinneringen aan de kampeervakantie met haar zusjes deze zomer. „Ondanks de regen in Valkenburg”, lacht ze. En ze schreef zich dit jaar in bij de Kamer van Koophandel en begon ze haar eigen bedrijf.

Reacties op documentaire Kinderen van Ruinerwold

Want er speelden zich twee levens naast elkaar af. Waar het persoonlijke leven van Mar Jan rustig verder ging, werd Nederland opgeschud met haar familiegeheim. De documentaire verscheen anderhalf jaar nadat broer Israël het gezin verliet. Het gezin zat middenin een zwaar proces, toen de eerste aflevering op televisie verscheen. En dat is best lastig, legt Mar Jan uit. „Ik kijk met gemixte gevoelens terug op die periode. Mensen zagen op televisie een verhaal, wat voor mij al weer veel langer geleden was.”

Heel Nederland voelde het verhaal van de Ruinerwold-kinderen en reageerde. Ook naar Mar Jan toe. Ze legt uit dat ze aan het begin de reacties best vreesde. „Mensen uit mijn binnenste kring kenden mijn verhaal. Maar er zijn genoeg mensen die mij persoonlijk kenden, maar dit niet wisten.” Na een bericht op Facebook en de eerste aflevering, stroomden de reacties van bekenden, maar ook veel onbekende mensen binnen.

Hoewel deze volgens haar allemaal lief, positief en goed bedoeld waren, vond ze al die aandacht ook zwaar. „Zelfs positieve reacties kunnen uitputtend zijn.” Haar karakter speelde daarin een rol. „Ik ben heel gevoelig en wil mensen niet teleurstellen.” Ze voelde zich soms schuldig als ze niet op de overvloed aan berichtjes reageerde. „Ik wilde niet de persoon zijn die overladen werd met lieve berichtjes, maar niks terug kon geven. Ik waardeerde het enorm, begrijp me daarin niet verkeerd, maar de aandacht lag voor mij te lang op mezelf.”

Bijkomen

Zelf woont ze nu ruim vijf jaar in Utrecht, waar ze na haar studie een leven opbouwde. Mar Jan werkte eerder altijd fulltime, maar stopte na alle onthullingen rondom haar familie. „Ik nam te veel hooi op mijn vork en zat tegen een burn-out aan. Ik moest echt bijkomen en energie in mijn familie stoppen.” Ze wachtte de uitzending van de documentaire af en richtte zich het afgelopen jaar vooral op zichzelf.

De nasleep van de documentaire viel samen met corona en de pandemie was voor Mar Jan niet zo verkeerd, legt ze uit. „Ik werd gedwongen om rustiger aan te doen en kreeg de mogelijkheid om tijd voor mezelf te nemen. Het ‘moeten’ viel even weg en we keurden het goed om niks te doen.” Inmiddels is de Utrechtse wel toe aan wat meer licht aan het eind van de tunnel als het gaat om de coronasituatie. „Ik mis mijn sociale leven en merk dat steeds meer mensen om mij heen dat hebben. Daarom noemde ik het afgelopen jaar ook ‘saai’. We missen de highs en de lows.”

Zusjes en broers

Na de documentaire en de rechtszaken die volgen, krijgen ook de ‘achtergebleven’ Ruinerwold-kinderen een eigen leven. De broers en zussen van Mar Jan, ook de kinderen die in de documentaire niet in beeld kwamen, zijn inmiddels allemaal boven de twintig jaar. „Ik spreek ze allemaal.”

Afgelopen maand zaten alle Van Dorsten-kinderen nog bij elkaar in een huisje op Texel. „We zijn op het punt beland dat we elkaar begrijpen en respecteren. Zoals het hoort. Ik kan het met al mijn broers en zussen goed vinden.” Sommige jongere familieleden zag Mar Jan een lange tijd niet, maar de band is volgens haar nog even sterk. „Ondanks dat we een groot deel van elkaars leven hebben gemist, voel ik dat er een diepe connectie is. We begrijpen elkaar en herkennen ook de dagelijkse worstelingen. Het voelt nu heel goed. Hoewel dat in het begin nog moeilijk was en we allemaal een mening hadden over de heftige periode, ebt dat nu langzaam naar de achtergrond. Het gaat nu meer over de bezigheden in het leven, dingen waar je over praat als broers en zussen. En in de basis hebben we een sterke familieband.”

Televizier-Ring

Voor Mar Jan voelde de Televizier-Ring als de afsluiting van een zware periode. „Ik had het persoonlijk behoorlijk zwaar toen de documentaire uitkwam. Je hebt je hele hebben en houwen aan de wereld laten zien. En daarna volgde nog een rechtszaak en andere nare dingen. Er waren veel worstelingen, ook onderling. Dat maakte het niet altijd leuk.” De Televizier-Ring was voor Mar Jan ook een moment om te laten zien dat het goed met de kinderen gaat.

De Utrechtse wil het Ruinerwold-verhaal graag achter zich laten. „Ik wil niet alleen maar een Ruinerwold-kind zijn, ik wil dat mensen me zien als Mar Jan.” Ze legt uit dat ze dat altijd al had, ook voor de documentaire. „Ik heb nu eenmaal geen stabiel gezin. Daardoor moest ik harder knokken omdat ik alleen was. Het verhaal is verteld en dat was belangrijk, maar ik wil niet de rest van mijn leven zielig gevonden worden.” Met Drenthe voelt Mar Jan inmiddels weinig verbinding. „Ik kom er nog wel, maar ik voel me vrijer in Utrecht.”

Nieuwe richting

Afgelopen zomer voelt Mar Jan dat ze weer dingen wil ondernemen. Na haar persoonlijke pauze besluit ze welke richting ze op wil. „Door een jaar niet te werken, krijg je ruimte voor ideeën.” Mar Jan besluit een cursus te volgen tot voedingscoach. Inmiddels is ze freelancer en combineert ze haar werk als voedingscoach met opdrachten voor de culturele sector. Waar de interesse voor voeding vandaan komt? „Als tiener worstelde ik met mijn gewicht en ik ben een emotie-eter. Zelf haalde ik mijn troost uit eten. De psychologische kant daarvan vind ik interessant.”

Wens voor 2022

We staan aan de rand van 2021, maar de voedingscoach in de dop plant voor 2022 maar niet al te ver vooruit. „Ik hoop dat we deze zomer weer naar een festival kunnen.” Mar Jan werkte lange tijd in de cultuur- en muzieksector en blijkt zelf een groot muziekliefhebber. Volgens haar is het effect van een festival- of concertpubliek magisch. „De saamhorigheid en het plezier zorgt daar voor innerlijke blijheid. Dat mis ik heel erg.”

Of ze nog een speciale nieuwjaarswens uitspreekt op 1 januari? „Ik hoop dat mijn vrienden en familieleden gelukkig zijn. Ik heb zoveel gekregen de afgelopen tijd, dat ik geen grote wensen meer over heb.” Ze legt uit dat het onthulde familiegeheim haar grootste wens was. Ook voor haar jongere broer en zusjes. „Ik hoop dat iedereen in mijn familie zijn of haar weg vindt en de dingen kan doen waar ze gelukkig van worden.”

Wie is Mar Jan van Dorsten?

Wie Mar Jan naast de onthullingen over haar familie is? Ze bokst en sport graag met vriendinnen, maar haar allergrootste hobby? „Met mensen dingen doen. Ik houd ontzettend van het sociale leven.” Ondanks een bewogen jaar en voelt Mar Jan zich goed. „Ik word heel gelukkig van bijvoorbeeld zo’n weekend Texel met mijn familie. Dat geeft me rust. Vroeger voelde ik me rot rond de kerstdagen. Dan gaat iedereen naar familie, en ik had dat dan niet. Dan voelde ik me best eenzaam. Dat gevoel ben ik nu kwijt. Ik kan alles doen wat ik wil en voel geen blokkades. Ik heb mijn familie terug, maar het geheim zijn we kwijt.”

Het is bekend dat de documentaire van de Kinderen van Ruinerwold een vervolg krijgt. Wanneer deze verschijnt, daar kan Mar Jan nog niks over zeggen. Heb je de documentaire nog niet gezien? Je kunt hem hier bekijken.

Deze week verschijnen in de Metro-reeks van Het Jaar Van: zondag Kees van der Spek, dinsdag Laura Bas, woensdag JayJay Boske, donderdag Gor Khatchikyan en vrijdag Karsu Dönmez. Alle verhalen van Het Jaar van – van deze week en eerdere jaren – vind je hier.

Het jaar van Kees van der Spek: ‘We dachten: Peter is dood, dat kan niet anders’