Julia Osendarp Binnenland 14 nov 2021, 18:34

Leestijd: 3 minuten

Personeelstekort in onderwijs en kinderopvang: ‘Zo kan kindermishandeling langer doorgaan’

„De grens is bereikt”, als het gaat om personeelstekorten in het onderwijs en binnen de kinderopvang. Daarvan worden vooral kinderen de dupe. Dat stelt Naomi Dessaur, die deskundige is in aanpak kindermishandeling en huiselijk geweld. Komende week start de Week tegen Kindermishandeling en volgens Dessaur raken juist kinderen met een lastige thuissituatie uit beeld. 

Niet alleen ziekenhuizen kampen met personeelstekorten, blijkt. Naomi Dessaur benadrukt dat het onderwijs en de kinderopvang tegen hetzelfde probleem aanlopen. „Maar liefst 71 procent van de kinderopvanglocaties kampt met personeelstekort.” Met alle gevolgen van dien, volgens de deskundige. Want kinderen dreigen hiervan slachtoffer te worden.

Onderwijs en kinderopvang zijn aan het overleven

Door het tekort aan personeel kunnen werknemers uit het onderwijs en opvang niet altijd meer met de volle aandacht bij hun werk zijn. „Vooral kwetsbare kinderen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld, kindermishandeling, verwaarlozing, armoede of seksueel misbruik raken hierdoor structureel uit beeld”, vertelt Dessaur.

Zelf werkte zij jaren voor Bureau Jeugdzorg en de Kindertelefoon en weet ze als geen ander wat zich soms bij gezinnen afspeelt. Dessaur leert professionals hoe ze signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling kunnen herkennen. „Het vereist aandacht, kennis, reflectie en overleg met collega’s. Je moet je verdiepen in wat kindermishandeling betekent en hoe je de soms subtiele signalen kunt oppikken. Wat je vervolgens kunt doen en vooral hoe je het gesprek aan kunt gaan, wanneer er zorgen zijn. Maar in deze periode is het voor veel leerkrachten en andere begeleiders in de zorg en de kinderopvang vooral overleven.”

Het is verschrikkelijk dat 1 op de 5 jongeren te maken heeft met huiselijk geweld. Thuis moet het voor iedereen veilig zijn. Als sprake is van geweld in huis, kan een time-out helpen. Praat erover met je omgeving, Veilig Thuis of @_Kindertelefoon.

👉 https://t.co/nAZXfu7NB1 pic.twitter.com/7dUn5wLWka

— Paul Blokhuis (@PaulBlokhuis) October 15, 2021

Lockdowns zorgen stress gezinnen en kinderen

Een tekort aan personeel en tijd, verschillende (inval)krachten en daardoor veel gezichten. „Door de tekorten verdwijnen de kinderen die extra aandacht nodig hebben stilletjes naar de achtergrond, zullen er minder snel signalen worden opgepikt bij kinderen die in de knel zitten en kan kindermishandeling langer doorgaan.”

Want voor kinderen waar het thuis onrustig is, is school of de opvang vaak de enige veilige plek. „Daar worden zij gezien door hun vaste begeleider. Maar daar ontstaat vaak ook dat belangrijke eerste gesprek met ouders of verzorgers. Of wordt de spiraal van geweld vaak doorbroken.” Ook benadrukt Dessaur dat de coronacrisis en terugkerende lockdowns stress binnen gezinnen vergroot. „Het baart me zorgen. Er is nu veel onrust en een vertrouwd gezicht vanuit school of de opvang is nu juist belangrijk.” Ook met het zicht op de aankomende lockdown vreest ze voor stressvolle situaties bij gezinnen thuis. „Juist voor kinderen die te maken hebben met mishandeling is een vertrouwd en vast gezicht belangrijk. Dan kunnen ze de ellende thuis vaak beter aan.”

Kindermishandeling onder de radar door tekorten aan personeel

Volgens de oud-Jeugzorg-medewerker wordt er veel vooruitgeschoven door leerkrachten en begeleiders. „Er is weinig reflectie en weinig onderhoud bij professionals.” Dessaur benadrukt dat men juist als organisatie „naar binnen moet kijken”. Instellingen kunnen volgens haar meer bieden dan alleen onderwijs en opvang. „Ook een stukje veiligheid en opvoeding is belangrijk.”

De deskundige doet een oproep aan de politiek. Volgens haar zouden er Kamervragen over dit onderwerp gesteld moeten worden. „Investeer in salarissen, in vaste contracten en zorg dat er tijd vrij wordt gemaakt om te professionaliseren en te verdiepen. Kwaliteit voor kwantiteit, De kinderen hebben daar recht op.” Maar volgens Dessaur gaat het in de politiek veel over tekorten oplossen, maar niet over het effect van de tekorten. „We weten dat er ernstige dingen gebeuren, die niet gezien worden.”

De Week tegen Kindermishandeling loopt van 15 tot 20 november. Tijdens deze week vinden er allerlei initiatieven plaats door het hele land om de aanpak van kindermishandeling te versterken.