Meike van Zandvoort Binnenland 19 okt 2021, 13:17

Leestijd: 3 minuten

Advies Gezondheidsraad: stuur alle vrouwen een zelftest voor baarmoederhalskanker

Sinds 2017 worden vrouwen in een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker gewezen op de mogelijkheid om een zelftest aan te vragen. Vrouwen die liever niet naar de huisarts gaan voor een uitstrijkje, kunnen het op deze manier zelf thuis doen. Maar nu adviseert de Gezondheidsraad: stuur die zelfafnametest direct mee met de uitnodiging.

De Gezondheidsraad wil duidelijk maken dat zo’n zelftest niet alleen een alternatief is voor vrouwen die naar de huisarts gaan vervelend vinden, maar dat het ook een gelijkwaardig alternatief is voor het uitstrijkje.

Zelftest voor onderzoek baarmoederhalskanker

Op deze manier hoopt de raad dat de drempel om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek lager wordt. De twee opties zijn namelijk gelijkwaardig én je hoeft de zelftest niet aan te vragen. En zo kunnen volgens hen meer gevallen van baarmoederhalskanker op tijd worden opgespoord.

Momenteel krijgen vrouwen tussen de 30 en 60 jaar oud iedere vijf jaar een uitnodiging voor het maken van een uitstrijkje bij de huisarts. In de brief staat ook hoe je een zelftest kan aanvragen. Hoe de zelftest werkt is verder vrij duidelijk: naast de gebruiksaanwijzing die erbij zit, staat er op de site van het RIVM een filmpje met uitleg.

https://twitter.com/daphnedescends_/status/1448216091805822976

Vrouwen kunnen vervolgens zelf thuis met een kwastje wat slijm uit de vagina afnemen en opsturen. Daarna gaat het materiaal naar het laboratorium, net als het uitstrijkje dat de huisarts afneemt, waar het wordt getest op typen van het humaan papillomavirus (HPV). Dat is een seksueel overdraagbaar virus dat een hoog risico geeft op het ontstaan van baarmoederhalskanker.

Teveel vrouwen doorverwezen naar gynaecoloog

Voorheen was dit anders. In 2017 werd het uitstrijkje nog door de huisarts in het laboratorium beoordeeld op afwijkingen in de cellen van de baarmoederhals. Sinds de vernieuwing van het bevolkingsonderzoek worden er meer vrouwen met baarmoederhalskanker en voorstadia daarvan gevonden.

En als je denkt: dat overkomt mij niet. Dan kan je het zomaar mis hebben. Ik ging op mijn 30ste naar de huisarts voor een uitstrijkje en bleek baarmoederhalskanker te hebben. Het zet je leven op zijn kop vrouwen.

— Kim Pot (@kimschrijft) October 19, 2021

Daar tegenover staat dat sinds die tijd ook meer vrouwen naar de gynaecoloog werden doorverwezen, die achteraf geen baarmoederhalskanker bleken te hebben. Volgens Linda Summer van KWF Kankerbestrijding worden vrouwen „zo onterecht ongerust gemaakt en belast met extra onderzoek”. Dat zei ze vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. „Soms leidt het zelfs tot onnodige operaties. Welke vrouwen moeten worden doorgestuurd is een kwestie van voortschrijdend inzicht.”

Baarmoederhalskanker in Nederland

Daarom adviseert de Gezondheidsraad om specifieke criteria in te voeren voor verwijzingen naar de gynaecoloog. Ook zegt de raad dat er moet worden nagegaan of er gescreend kan worden via de computer. Op die manier wordt het beoordelen van afwijkende cellen een beetje geautomatiseerd.

Per jaar krijgen ongeveer achthonderd vrouwen in Nederland de ziekte, waarvan er tweehonderd overlijden. Daarmee is ongeveer 68 procent van de vrouwen met baarmoederhalskanker vijf jaar na diagnose nog in leven. Het komt vooral voor bij vrouwen tussen de 35 en 45 jaar. Sinds 2009 kunnen meisjes zich laten inenten tegen het HPV. Tien jaar later kunnen ook jongens dit doen. Het KWF is volgens Summer eens met het advies van de Gezondheidsraad: „Wij roepen op om mee te doen, het kan je leven redden.”

Gwyneth Paltrow aangeklaagd vanwege ‘levensgevaarlijke exploderende vaginakaars’