Redactie Metro Binnenland 30 sep 2021, 07:37

Leestijd: 3 minuten

Vandaag is een breekpunt in de formatie: D66 overstag of nieuwe verkiezingen?

Het is ruim een half jaar geleden dat we massaal naar de stembussen zijn gegaan. De formatie gaat moeizaam en is het de vraag of informateur Johan Remkes eruit gaat komen met de partijen. Of het gaat lukken, lijkt nu af te hangen van D66.

Ondanks goede hoop is het gisteren toch niet gelukt om tot een conclusie over de formatie te komen. D66 overlegt vandaag in de fractie en dit overleg moet de vraag beantwoorden of er verder geformeerd wordt, of dat er nieuwe verkiezingen nodig zijn. Eerder peilden we al bij ons panel of nieuwe verkiezingen een optie zijn.

Breekpunt formatie

De VVD en het CDA, die vandaag ook aan tafel zitten bij Remkes, hebben hun fractiebesprekingen over de formatie gisteravond al afgerond.

In 2017 is de coalitie bestaande uit VVD, CDA, D66 en ChristenUnie beëdigd. Het voorstel om deze coalitie ook na de laatste verkiezingen te vormen, is vooral iets waar D66 tegen is. De partij van Kaag botst op medisch-ethische thema’s flink met ChristenUnie.

Praten over thema’s als voltooid leven

Gesprekken over onderwerpen als voltooid leven zijn volgens de politici dan ook even „geparkeerd”. In juni zei Kaag dat niet nog een keer te willen bespreken. „Een auto die te lang stilstaat gaat roesten en rijdt dan niet meer zo goed”, aldus de lijsttrekker.

Inmiddels wil Kaag wel over deze punten praten. De formatie komt op dit moment niet verder en Kaag vindt dat ze met haar partij de verantwoordelijkheid moet nemen. Ze heeft aangegeven eerst te willen onderhandelen met de PvdA en GroenLinks erbij om zo eventueel tot een coalitie van zes partijen te komen.

Kabinet begroot voor herhaalvaccinatie: prik drie en vier op de planning voor 2022

Doorstart van vorige coalitie

Die wens lijkt op dit moment niet te worden gehonoreerd. Volgens ingewijden zijn de politici vooral bezig met een doorstart van de vorige coalitie, geheel naar de wens van VVD en CDA.

Informateur Remkes heeft eerder deze week nog gesproken over een extraparlementair kabinet: daarin komen ministers die niet bij een coalitiepartij horen. Theoretisch gezien wordt er dan een coalitie gevormd door bijvoorbeeld VVD, CDA en D66, waarna er ministers worden geleverd door bijvoorbeeld PvdA en GroenLinks. Van het verder onderzoeken van deze optie is het vooralsnog niet gekomen. Xander van der Wulp duidt in Op1 hoe dat werkt:

Het was de dag van de waarheid in Den Haag, maar uiteindelijk lijkt het oude kabinet gewoon door te regeren. @XandervdWulp: “Er was er maar één die een extraparlementair kabinet zag zitten en dat was de ChristenUnie, dan kunnen we misschien door met de huidige coalitie.” #Op1 pic.twitter.com/XTNn2NfHha

— Op1 (@op1npo) September 29, 2021

Hoe D66 er na het fractieoverleg gisteravond instond, is niet bekend gemaakt. Tegen het ANP zei Kaag dat er vandaag verder wordt gepraat. „Er is veel te bespreken.” Kaag wordt samen met partijleiders Mark Rutte (VVD) en Wopke Hoekstra (CDA) aan het begin van de middag bij de informateur verwacht.

Sigrid Kaag wil wel weer praten met ChristenUnie en het liefst zes partijen

Lange formatie

De formatie lijkt lang te duren, maar de formatie van Rutte III, de vorige coalitie, heeft vooralsnog langer geduurd. Er waren 225 dagen nodig om tot een kabinet te komen. Dat is daarmee de tot nu toe langste formatie ooit. Gevolgd door Dries van Agt, die in 1977 208 dagen nodig had voor zijn eerste kabinet.

Het kan overigens ook razendsnel: Balkenende III werd gevormd in slechts acht dagen. Dat minderheidskabinet bestond uit alleen CDA en VVD en werd na vervroegde verkiezingen slechts zeven maanden later vervangen.

Rutte zit in zijn maag met Mona Keijzer: ‘Verschrikkelijk wat er is gebeurd’