Roos Ravensbergen
Roos Ravensbergen Binnenland 17 aug 2021, 
Leestijd: 4 minuten

Debat over Afghanistan: wat gaat Nederland doen? ‘Ongelooflijke clusterfuck’

kaag, fakkel,
Foto: ANP

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de crisis in Afghanistan. Wat gaat Nederland doen, kunnen we hulp sturen en wat is er mis gegaan? Het debat begon meteen met een botsing tussen partijen en het kabinet. Vragen die de Kamer had gesteld aan het kabinet waren aan het begin van het debat nog niet beantwoord, tot ergernis van de meeste partijen.

Maar volgens demissionair minister van Defensie Ank Bijleveld is het kabinet „dag en nacht bezig is met de crisis te managen” en dat de ambtelijke ondersteuning van de ministeries zich daarop richt. „First things first”, aldus Bijleveld. Ook demissionair minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) zei dat „alle mensen met kennis van zaken zijn ingezet voor de crisisbeheersing”.

Debat over Afghanistan: ‘Ongelooflijke clusterfuck’

Tijdens het debat praten Kamerleden met duidelijke taal over de situatie in Afghanistan. Zo omschreef CDA-Kamerlid Derk Boswijk de crisis als „een ongelooflijke clusterfuck” en „een ramp voor de Afghaanse bevolking”. Eerder vandaag bracht Metro de situatie in Afghanistan – met dank aan persfotografen – in beeld.

„Het spijt me voor mijn woorden, maar ik kan geen betere vinden”, zei Boswijk, die ook namens de SGP sprak. „Het uitgangspunt moet zijn dat elke Afghaan die voor Nederland heeft gewerkt en nu door de Taliban wordt bedreigd, in veiligheid wordt gebracht. In de regio, of hier. We hebben een morele verplichting.”

Aan het eind van zijn inbreng in het debat, schoot Boswijk vol. Hij is zelf reserveofficier bij de landmacht en richtte zich tot Nederlandse veteranen richtte die in Afghanistan dienden. „Jullie hebben al zoveel gedaan. Hadden wij als politiek maar meer gedaan.”

VVD: ‘Moeten zorgvuldig zijn’

Meerdere Kamerleden zijn het er dus mee eens dat Nederland mensen uit Afghanistan moet halen. VVD’er Jeroen van Wijngaarden hamerde er wel op dat ‘we’ daarbij zorgvuldig moeten zijn. Mensen die hierheen willen komen, moeten wel echt voor Nederland hebben gewerkt, en geen gevaar vormen.

De kans bestaat, volgens Van Wijngaarden, dat bijvoorbeeld IS-strijders die door de Taliban zijn vrijgelaten, zich tussen de evacués mengen. Hij wil weten wat het kabinet doet om dat te voorkomen. Als het aan hem ligt, wordt de identiteit van mensen op de passagierslijsten zo goed mogelijk gecontroleerd. Ook moet gekeken worden of ze oorlogsmisdaden hebben begaan. Datzelfde gebeurt met vluchtelingen die in Nederland aankomen, benadrukt hij. „Er is expertise.” Hier lees je wie de Taliban zijn en wat ze willen.

Boswijk is het met Van Wijngaarden eens, maar zo’n check kost volgens hem veel tijd. „Er is heel veel grijs, en het enige wat we niet hebben is tijd.” Hij opperde om die beoordeling later uit te voeren in ‘safe havens’ in andere landen. „Laten we zorgen dat ze eerst in het vliegtuig zitten. We moeten pragmatisch zijn.”

Joost Eerdmans van JA21 vraagt zich echter af om welke aantallen het gaat. Maar wat Boswijk betreft „mag het aantal slaapplekken” in opvangcentra „geen excuus zijn om mensen die voor hun leven vrezen niet te evacueren. Voor alles is een oplossing. We wonen onder de zeespiegel, we kunnen veel meer dingen aan”.

Nederlands vliegtuig naar Afghanistan

Op dit moment is er weer een Nederlands vliegtuig onderweg naar Afghanistan. Dat zei demissionair buitenlandminister Sigrid Kaag tijdens het debat. Het vliegtuig vetrok vanmiddag vanuit Eindhoven en zal nog een tussenstop maken in de regio.

In dat vliegtuig zit een nieuw ambassadeteam en 62 militairen voor de beveiliging. Zij zullen volgens Kaag „vandaag of uiterlijk morgen” de werkzaamheden vanuit Afghanistan voortzetten. Het is de bedoeling dat het toestel daarna mensen uit het land weg haalt.

Gisteren was ook een Nederlands vliegtuig onderweg naar Afghanistan, maar dat kreeg op het laatste moment geen toestemming om te landen op het vliegveld van Kabul. De situatie was daar te onveilig en extra beveiliging kreeg voorrang. Uiteindelijk wil Nederland meerdere vluchten uitvoeren, zei de demissionair minister eerder.

Wanneer het toestel precies kan landen, zei Kaag er niet bij. Voor vluchten naar Afghanistan is Nederland „ontzettend afhankelijk van onze Amerikaanse vrienden en bondgenoten”. „Zonder hun veiligheidsinformatie, zonder hun air cover, zonder hun bescherming van de luchthaven is er niets mogelijk.” De VS houden volgens Kaag ook druk op de Taliban om te voorkomen dat de evacuatie-operaties aangevallen worden.

Kaag sprak van een „dramatisch einde” van de afgelopen twintig jaar buitenlandse inmenging in Afghanistan. Ze kijkt er naar eigen zeggen „met enorme somberheid naar”.

Alle artikelen van Metro over de situatie in Afghanistan lees je hier. Het debat kijk je hier terug.

Afghanistan in beeld: veelzeggend materiaal van burgers en Taliban-strijders

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.