Erik Jonk
Erik Jonk Binnenland 27 jul 2021, 
Leestijd: 3 minuten

Wat er zo geweldig is aan het nieuwe werelderfgoed Koloniën van Weldadigheid

Koloniën van Weldadigheid Unesco werelderfgoed
Wilhelminaoord, een van de voormalige Koloniën van Weldadigheid. Foto: ANP / Vincent Jannink

Wat zijn ze trots in Drenthe. VN-organisatie Unesco heeft de De Koloniën van Weldadigheid deze week op de werelderfgoed-lijst gezet. Wat is er zo geweldig aan die nederzettingen van twee eeuwen oud?

Op de lijst van Unesco staan 1100 objecten, werken, natuurgebieden en voorwerpen, waaronder twaalf uit Nederland. Ook de Nieuwe Hollandse Waterlinie werd gisteren uitgeroepen tot werelderfgoed. In dit artikel gaat Metro in op De Koloniën van Weldadigheid.

Wat zijn De Koloniën van Weldadigheid precies?

Mocht je denken ‘huh, wat?’: De Koloniën van Weldadigheid zijn in 1818 gebouwd door de Maatschappij van Weldadigheid. Het doel hiervan was om arme inwoners van grote steden een beter bestaan te geven op het platteland. Er zijn nog zeven koloniën te zien, maar alleen die in Frederiksoord, Veenhuizen, Wilhelminaoord in Drenthe en in het Belgische Wortel zijn werelderfgoed geworden.

‘Uniek werelderfgoed in Nederland’

Boris van der Ham is voorzitter van de Stichting Werelderfgoed Nederland. Hij kan zijn geluk niet op en vertelt wat er zo geweldig is aan De Koloniën van Weldadigheid: „We hebben een prachtige dag gehad met erkenning voor twee hele verschillende, maar hele belangrijke werelderfgoederen. Dus we hebben twee gouden medailles binnen. De Koloniën van Weldadigheid zijn een uniek werelderfgoed in ons land. Veel werelderfgoederen in ons land gaan over water. Maar dit is een heel ander soort werelderfgoed. Eigenlijk is het een soort icoon voor hoe er de afgelopen eeuw is nagedacht over sociaal beleid voor mensen die het moeilijk hebben.”

Cees Bijl van de provincie Drenthe vult aan: „Het is een relevante toevoeging op de werelderfgoedlijst, vanwege het wereldwijde actuele onderwerp armoedebestrijding. We zijn ontzettend trots dat we in het rijtje staan tussen de Waddenzee en de Taj Mahal. De vlag kan uit.”

Veel bedelaars in de negentiende eeuw

Nadat Napoleon in 1815 is gevallen, wordt Willem I koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, het huidige Nederland en België. Een groot probleem in het nieuwe land is de hoge werkloosheid en de armoede, meldt de website van De Koloniën van Weldadigheid. In de steden en ook op het platteland is er veel bedelarij. In 1818 leeft bijna een derde van de bevolking van liefdadigheid. De staatskas is leeg, de maatschappelijke orde lijkt bedreigd.

Met de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid moet de armoede in Nederland worden uitgeroeid. Duizenden burgers in het hele land, gemeenten en het Rijk dragen bij. Het centrale idee: wij betalen voor grond en huisvesting, de armen zorgen voor hun eigen onderhoud door te werken. Hun kinderen moesten naar school. Tussen 1818 en 1825 worden zeven landbouwkoloniën gesticht, vijf in Nederland en twee in België.

De Koloniën van Weldadigheid nu voor de toeristen

De paupers van het land zijn natuurlijk al lang niet meer in De Koloniën van Weldadigheid te vinden. De Maatschappij van Weldadigheid is nu een stichting met veertien hectare cultuur- en bosgrond in beheer. Dat geldt ook voor drie ingerichte bezoekerscentra. Twee daarvan zijn in Nederland te vinden: museum De Proefkolonie in Frederiksoord en Nationaal Gevangenismuseum in Veenhuizen. Het zijn nu de toeristen die genieten van het werelderfgoed. De stichting nodigt iedereen met jubelende woorden uit: „Eén geschiedenis, zeven verhalen: beleef deze unieke landschappen!”

Niet alleen het sociale doel van vroeger krijgt veel waardering. Tegenwoordig geniet ‘men’ ook van de naam, blijkt uit deze tweet. Met daaronder nog meer (zeer) enthousiaste reacties.

Goede tip voor een uitstapje? Mocht je wat langer gaan, pik dan ook gelijk Friesland even mee.

https://twitter.com/mevrouwpieters/status/1419711767429713921

De 7 mooiste, onontdekte sup- en kanoroutes van Nederland

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.