Zonsverduistering: zo kijk je naar dit bijzondere fenomeen
We kunnen vandaag volop zon verwachten en dat is niet alleen goed nieuws voor wie terrasplannen heeft. Ook als je een bijzonder natuurfenomeen wil aanschouwen, bof je vandaag. Voor het eerst in zes jaar is er een gedeeltelijke zonsverduistering.
Normaliter staat de zon gewoon te schitteren aan de hemel. Met een beetje pech – in het geval van Nederland vrij regelmatig – schuift er een wolkje voor. Vandaag zijn het geen wolken, maar is het de maan die voor de zon staat. Dat zorgt voor een gedeeltelijke zonsverduistering.
Maan veroorzaakt zonsverduistering
De maan en de aarde draaien op hun eigen tempo om de zon. Daarom is de maan niet altijd volledig te zien, hebben we seizoenen en zien we de zon soms niet helemaal. De maan schuift op zo’n moment tussen de zon en de aarde en zorgt dat de zon deels uit ons zichtveld verdwijnt. Het lijkt daardoor alsof er een hap uit de zon is genomen. In 2015 gebeurde dat voor het laatst.
Je zult je lunchpauze wel even moeten vervroegen als je het hemelse fenomeen wil bewonderen. De zonsverduistering begint om 11:18 uur. Dan is het een kwestie van geduld hebben: om 12.22 uur is de verduistering op het hoogtepunt. Dan is zo’n 17 procent van de zon bedekt door de stand van de maan. Meer dan een uur later, om 13.31, is de zon weer helemaal zichtbaar. Wil je precies zien hoe de zon staat, dan kan dat op deze website.
Typisch het Nederlandse weer weer…
Hebben we eindelijk een volle dag zon, krijgen we een #zonsverduistering…#ZoSlechtNaarMijnZin
— Izaäk3S (@izaak3s) June 10, 2021
Niet recht in de zon kijken
Het is overigens niet verstandig om naar de helverlichte gasbol te staren. De zon is zo fel, dat je erdoor wordt verblind. Om de zonsverduistering veilig te bekijken, kun je het beste een eclipsbril dragen.
Een cd, skibril of zonnebril is niet voldoende, zocht Radar bij de vorige zonsverduistering uit. „Maak een gaatje van 5 millimeter in een stuk karton, daar laat je de zon in schijnen. Dit projecteer je op de muur of op wit papier. Je ziet tijdens de verduistering dat er in plaats van rondjes kleine schijfjes verschijnen”, was het advies van expert Laura Raimondo van het Oogfonds.
Sterrenwachten zijn open
Je kunt bij veel sterrenwachten ook terecht om het zeldzame fenomeen mee te maken. Onder andere het planetarium van Artis in Amsterdam is open voor liefhebbers van astronomische gebeurtenissen. De Radboud Universiteit in Nijmegen verzorgt een livestream voor kinderen waarin wetenschappers uitleggen hoe zo’n zonsverduistering in elkaar zit. SchoolTV vroeg astronaut André Kuipers om het uit te leggen.
Leg de eclipsbrillen maar klaar, want vandaag is er een (gedeeltelijke) zonsverduistering te zien! De maan lijkt een hapje uit de zon te nemen. Hoe een #zonsverduistering werkt, legt @astro_andre uit! 🌑🌞 pic.twitter.com/wE6s0hmxue
— Schooltv.nl (@Schooltv) June 10, 2021
Wetenschappers zijn al jaren gebiologeerd door de zon, maan en sterren. De Friese Eise Eisinga, amateurastronoom en oprichter van het Planetarium in Franeker, maakte van de zonsverduistering in 1796 een tekening.
Eén van de dingen waar @EiseEisinga, (aka de Hemelbouwer), ontzettend veel plezier in had was het uitrekenen van zonsverduisteringen.
Daar maakte hij schitterende aftekeningen van. Dit is die van juni 1769, die wel wat lijkt op de #zonsverduistering van vandaag. pic.twitter.com/v35kGBIDno
— Arjen Dijkstra (@afbdijkstra) June 10, 2021
Volledige zonsverduistering duurt nog even
Een gedeeltelijke zonsverduistering komt regelmatig voor en is vanuit Nederland ook vaker te bewonderen. De kans is vrij klein dat je al eens een volledige zonsverduistering hebt meegemaakt: de vorige was in 1715. Als we de volgende willen meemaken, zal de wetenschap nog wat stappen moeten maken in gezond ouder worden dan we nu al doen. In oktober 2135 is de eerstvolgende volledige zonsverduistering.