Erik Jonk Binnenland 4 mei 2021, 21:16

Leestijd: 3 minuten

André van Duin maakt indruk bij dodenherdenking: ‘Mijn vader zei, je wilt het niet weten jongen’

Nee, André van Duin was nog nooit bij de dodenherdenking op 4 mei op de Dam in Amsterdam geweest. Vanavond stond hij er op een prominente plek. Van Duin was gevraagd om de 4 mei-lezing te geven, als opvolger van koning Willem-Alexander.

André van Duin herdacht regelmatig bij het homomonument op loopafstand van zijn huis. Ook de Dam is op loopafstand, dus wandelde de geliefde komiek, acteur en televisiemaker  er vanmiddag rustig naartoe. Van Duin was persoonlijk gevraagd door Gerdi Verbeet, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei. Van Duin vanmorgen in de Telegraaf: „Dit is toch een enorme eer. Je wordt daar óf niet voor gevraagd, óf maar één keer.”

André van Duin op een bijna lege Dam

Vanavond zijn Nederlandse burgers en militairen klokslag 20.00 uur met twee minuten stilte herdacht. Burgers en militairen die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog door een oorlog waar ook ter wereld de dood vonden. Ook werden diverse kransen gelegd. André van Duin sprak op een bijna lege Dam. De coronacrisis liet publiek niet toe. De omgeving van de Dam werd om 17.00 uur voor de dodenherdenking afgesloten. Het gebied was afgezet met hekken. Op de toegangswegen naar de Dam blokkeerden politiebusjes en betonblokken de doorgang. De plek van de herdenking was voor het tweede jaar op rij vrijwel leeg, waar normaal gesproken duizenden belangstellenden aanwezig zijn. Nu waren naast André van Duin alleen koning Willem-Alexander, koningin Máxima, demissionair premier Mark Rutte, burgemeester Femke Halsema en een aantal genodigden aanwezig.

Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd André van Duin in 1947 in Rotterdam geboren. De stad lag door bombardementen aan puin. Van Duin had dat als klein kind niet in de gaten. „Voor mij was het gewoon de stad die er nu eenmaal zo uitzag.” Zijn vader moest dwangarbeid in Duitsland verrichten, maar over de oorlog spraken zijn ouders nooit.

Indrukwekkende toespraak André van Duin

André van Duin sprak ruim vijf minuten, op een winderige en verregende plek bij het bekende oorlogsmonument in de hoofdstad. Zijn toespraak was indrukwekkend. Veel mensen gaven daarvan ook blijk op sociale media. „Prachtig. Krachtig. André van Duin heeft mij geraakt”, is er onder meer te lezen. En: „Held. Idool! Mooie tekst.”

Van Duin ging in zijn voordracht in op zijn ouders. Zij spraken zoals gemeld amper over de Tweede Wereldoorlog. „Maar als ik er om vroeg zei mijn vader: ‘Dat wil je niet weten, jongen’. Hij had het overleefd, maar je moest hem niet vragen hoe.” De spreker die inmiddels 30 jaar in Amsterdam woont, kreeg op de basisschool pas mee wat er in de oorlog was gebeurd. Nu ziet hij het zo: „Mensen aan het front vochten voor onze vrijheid, wordt vaak gezegd. Dat is ook zo. Maar zij dachten waarschijnlijk vooral: hoe overleef ik deze hel? En als dat gebeurt, bestaat Nederland dan nog wel?”

Trots op het eerste homomonument

André van Duin ging ook uitgebreid in op het homomonument bij de Westerkerk in zijn buurt. „Dat die er in 1987 als eerste ter wereld was, zegt iets over onze vrijheid. We zijn hier vrij. Morgen vieren we de vrijheid, ondanks alle beperkingen door het coronavirus. Maar we vieren het, ik ook.”

De geliefde man sloot emotioneel af: „Het had 76 jaar geleden ook anders kunnen aflopen. Dan had ik deze toespraak misschien in het Duits moeten voorlezen. Ik ben dankbaar dat ik dit land geboren ben.” Van Duin sloot af met een handkus, terwijl hij omhoog keek in de richting van het monument.

Nog iemand maakte vanavond veel indruk. Dat was de 19-jarige Amara van der Elst die uitgekozen was om de jaarlijkse spoken word-voordracht te doen. Van der Elst heeft een Indische moeder en een Nederlandse vader. Met een bijzondere ritmische manier van voorlezen en gebruik makend van haar armen, droeg zij voor hoe twee verhalen in haar bloed waren samengekomen.

Voor wie wil weten hoe André van Duin zijn indrukwekkende voordracht heeft ervaren: vanavond zit hij in de talkshow van Beau van Erven Dorens op RTL 4 (22.14 uur).

Hoe beleven jongeren dodenherdenking? ‘Mooi om twee minuten stil te zijn’