Erik Jonk
Erik Jonk Binnenland 18 mrt 2021, 
Leestijd: 11 minuten

Reacties op verkiezingen Tweede Kamer: Superblij, ‘licht verloren’ en Kaag danst op tafel

verkiezingen Tweede Kamer Kaag
Sigrid Kaag van D66 met bloemen voor haar verkiezingszege. Foto: ANP / Koen van Weel

Je hebt winnaars en verliezers. Dat is de consequentie van verkiezingen voor de Tweede Kamer. Hoe hebben de lijsttrekkers na het stemmen gisteravond laat gereageerd op de voorlopige verkiezingsuitslag?

Een overzicht van de reacties van politieke partijen die in de Tweede Kamer blijven of daar als nieuwe partij worden verwelkomd.

Verkiezingen weer prooi voor de VVD

De VVD van demissionair premier Mark Rutte komt voor de vierde keer op rij als (veruit) grootste partij uit de bus. D66 maakte met 26 zetels een grote sprong naar plek twee. Ook Forum voor Democratie van Thierry Baudet maakte gisteren een klapper: van twee zetels naar acht. Dat bleek uit de doorgaans zeer betrouwbare exitpoll van Ipsos. Dit bureau heeft bij deze verkiezingen een onzekerheidsmarge van twee zetels.

Mark Rutte (VVD, 36 zetels)

VVD-lijsttrekker Mark Rutte is „supertrots” op de winst die zijn partij volgens de exitpolls boekt. Dat zegt hij in een korte reactie op de eerste voorspellingen, waaruit zou blijken dat zijn partij waarschijnlijk groeit naar 36 zetels, van 33 zetels in 2017.

Hij feliciteert ook Sigrid Kaag met „de enorme overwinning van D66 en alle nieuwkomers”. Hoewel hij blij is met het behaalde resultaat, ligt er vooral een enorme taak op het huidige én het nieuwe kabinet te wachten, zegt Rutte. „Nu weer aan het werk, er staat ons heel veel te doen.” Daarnaast sprak hij zijn ambitie uit om bestaande achterstanden in de zorg weg te werken en problemen op te lossen voor de middenklasse. „Nederland moet terug naar waar we horen te zijn: een van de best presterende landen ter wereld.”

Sigrid Kaag (D66, 27)

De verkiezingswinst van D66 legt „een grote verantwoordelijkheid” op de partij, zegt politiek leider Sigrid Kaag. „Ik zie het vertrouwen dat wij als D66 hebben gekregen als een bevestiging dat wij als enige progressieve partij invloed hebben gehad de afgelopen jaren”, aldus Kaag. „Met dat vertrouwen gaan we serieus om.”

Tegelijkertijd ziet Kaag de noodzaak tot samenwerking, ook met de VVD van Mark Rutte die eveneens winst heeft geboekt. Het beleid moet „progressiever, eerlijker en groener” dan de afgelopen vier jaar, zegt zij. Zij noemt met name de „klimaatramp”, en investeringen in onderwijs en woningen als onderwerpen die niet langer kunnen wachten. Maar: „We zullen rekening moeten houden met onze partners”.

D66 viert de beste verkiezingsuitslag in haar 55-jarige geschiedenis uitbundig. De doorgaans ingetogen Kaag plaatste op Twitter een foto van zichzelf, dansend op een tafel.

Geert Wilders (PVV, 17)

PVV-leider Geert Wilders had „op meer gehoopt dan die zeventien zetels” waar de exitpoll voor zijn partij vanuit gaat. Maar de grootste oppositiepartij heeft volgens Wilders slechts „licht verloren”. Dat VVD en D66 hebben gewonnen, betekent ook dat Wilders zich erbij neerlegt dat hij weer de oppositie in gaat.

„Bedankt aan die toch weer 1 miljoen kiezers die op de VVD hebben gestemd”, zegt Wilders. Hij hoopt dat er nog een zetel zijn kant op valt, waardoor hij toch „in de buurt van die twintig blijft”. Ook met zeventien of achttien zetels blijft hij relevant. Het verlies is bovendien beperkt, vindt Wilders. Desgevraagd zegt hij dat Forum voor Democratie „zeker wat zal hebben afgesnoept”.

Wilders feliciteerde de winnaars Mark Rutte (VVD) en Sigrid Kaag (D66). Hij gaat ervan uit dat de liberale partijen, samen met het CDA, de coalitie gaan vormen.

Wopke Hoekstra (CDA, 14)

CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra vindt het na een „teleurstellende uitslag” voor zijn partij aan de winnaars van de verkiezingen om naar een nieuw kabinet te kijken. Het is „aan VVD en D66 om daar verantwoordelijkheid te nemen”. Zijn partij verliest ongeveer vijf zetels, volgens de exitpolls. Of het CDA ook aanschuift bij de formatiebesprekingen, wil Hoekstra nog niet zeggen. Het CDA moet zich eerst buigen over het zetelverlies. Waar het in zijn campagne fout ging, kon hij gisteravond nog niet beantwoorden. „Dat moeten we evalueren.”

Lilianne Ploumen (PvdA, 9)

PvdA-leider Lilianne Ploumen had op „meer gehoopt” na de „energieke campagne” van de sociaaldemocraten. De partij blijft volgens een exitpoll op negen zetels staan. „Vanaf morgen schouders eronder”, aldus Ploumen

Ze werd zo’n twee maanden geleden partijleider. Zij volgde Lodewijk Asscher op die opstapte vanwege de toeslagenaffaire. Ze heeft niet kunnen profiteren van het verlies bij de linkse concurrenten SP en GroenLinks.

Volgens Ploumen ligt het initiatief voor de kabinetsformatie bij de VVD en D66. Ze wilde niet zeggen of ze bij een formatie wil aanschuiven. Ze gaat doen wat het beste voor haar kiezers is, zei ze. „We gaan aan de slag voor de mensen die op ons gestemd hebben en er alles aan doen om Nederland eerlijker en fatsoenlijker te maken.”

Jesse Klaver (GroenLinks, 8)

GroenLinks-leider Jesse Klaver noemt zijn verkiezingsnederlaag pijnlijk, maar wil er nog geen conclusies aan verbinden. „Het is nog te vroeg voor allerlei analyses.” Hij wil wel aanblijven als fractievoorzitter.

Klaver denkt vooral aan zijn fractie in de Tweede Kamer, die nu nog uit veertien mensen bestaat maar volgens de exitpolls straks nog maar uit acht. „Deze uitslag betekent ook dat collega’s niet terugkomen, en dat doet pijn.” Verliezen hoort erbij in de politiek, benadrukt Klaver. Maar: „Het is wel even wennen.” Hij stelt vast dat de grote winnaars de VVD en D66 zijn, en dat die het voortouw moeten nemen in de komende formatie.

Lilian Marijnissen (SP, 8)

SP-leider Lilian Marijnissen is teleurgesteld over de verkiezingsuitslag, maar is optimistisch voor de toekomst. Het is opnieuw een nederlaag voor Marijnissen die sinds 2017 leiding geeft aan de partij. Maar aan opstappen denkt ze niet.

De partij verliest volgens de exitpoll zes zetels en komt daarmee uit op acht zetels. Marijnissen had op „meer gehoopt en verwacht”. Volgens haar zijn SP-thema’s als zorg en de toeslagenaffaire minder in beeld gekomen door de coronacrisis.

Thierry Baudet (Forum voor Democratie, 8)

Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet wilde – in ieder geval in het begin van de nacht – nog steeds niet reageren op de zetelwinst waar hij volgens de exitpoll op kan rekenen. Zijn partij staat op 6 zetels winst, waarmee FVD 8 zetels in de Tweede Kamer zou krijgen. Ook op zijn doorgaans continu gebruikte kanaal Twitter bleef het de hele avond stil. Het was rond 01.00 uur niet duidelijk waar Baudet is. Op Twitter ging op dat moment  de hashtag #waaristhierry rond.

Als enige verkiezingswinnaar voerde Baudet gisteravond nog campagne, in het Westerpark in Amsterdam. Het Openbaar Ministerie onderzoekt of hij zich daar niet aan de coronamaatregelen heeft gehouden. Volgens zijn eigen tweet is het antwoord daarop niet moeilijk: zijn toehoorders in elk geval niet.

Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren, 5)

Partijleider Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren vindt de exitpoll „een heel hoopgevend bericht”. Daarin steeg de partij van vijf naar zes zetels. Maar in de tweede exitpoll – bekendgemaakt na het gesprek met Ouwehand – blijft de partij op vijf zetels staan.

Zes zetels zou de beste uitslag ooit voor de partij zijn, aldus Ouwehand tegen de NOS. „We hebben ambitie getoond.” Dat D66 flink lijkt te gaan winnen vindt Ouwehand ook een hoopvol teken. Dit omdat die partij eveneens de veehouderij radicaal wil veranderen met een halvering van de veestapel.

Gert-Jan Segers (ChristenUnie, 4)

ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers vindt het „nog te vroeg om na te denken over meeregeren” in een volgend kabinet. Zijn partij stevent volgens een exitpoll af op 1 zetel verlies en houdt 4 plekken over in de Tweede Kamer.

Segers, die hoopt na de daadwerkelijke uitslag alsnog opgelucht adem te kunnen halen, heeft geen spijt van zijn deelname aan het kabinet-Rutte III. „Wij kijken dankbaar terug op wat we hebben kunnen doen”, zegt hij. „We hadden willen laten zien dat je niet afgestraft wordt voor verantwoordelijkheid nemen.”

Kees van der Staaij (SGP, 3)

SGP-leider Kees van der Staaij zou “dankbaar” zijn als zijn partij inderdaad drie zetels houdt, zoals de eerste exitpolls voorspellen. Van der Staaij reageerde gisteravond in een livestream van Studio SGP, het eigen onlinejournaal van de partij.

Ook op Twitter reageert de christelijke partijleider opgetogen op de eerste exitpolls: „Als de SGP inderdaad temidden van alle verschuivingen de drie zetels mag behouden, ervaar ik dat als een grote zegen.” In 2017 haalde zijn partij ook drie zetels. „Alle SGP-stemmers wil ik van harte bedanken voor het in ons gestelde vertrouwen. Spannend wat de definitieve uitslag wordt.”

Laurens Dassen (Volt, 3)

Laurens Dassen, de lijsttrekker van pro-Europese partij Volt, zegt dat hij en de rest van zijn partij „ongelooflijk blij” zijn met het zetelaantal dat Ipsos in zijn exitpoll voorspelt. Volgens de peiling krijgt de partij mogelijk vier zetels. Tijdens een tweede tussenstand was het drie zetels. Volt zegt dan ook de definitieve uitslag af te willen wachten.

„Het lijkt erop dat Volt voor het eerst in een nationaal parlement komt en hopelijk is dat een startschot voor Volt in andere landen”, zegt Dassen. De partij is ook in andere Europese landen actief en heeft een zetel in het Europees Parlement. „Het is hoe dan ook geweldig dat onze Europa-agenda bij kiezers is aangekomen”, aldus Dassen.

Joost Eerdmans (JA21, 3)

JA21-leider Joost Eerdmans „had niet durven dromen” dat zijn partij mogelijk 3 zetels haalt. Eerdmans noemt het „vrij uniek” dat mensen „in deze groten getale hun vertrouwen geven aan een partij die zo kort bestaat”. JA21 ontstond eind vorig jaar nadat Eerdmans en Annabel Nanninga na een ruzie vertrokken bij Forum voor Democratie. „Met onze fractie gaan we er alles aan doen om dat vertrouwen te verzilveren en resultaten te boeken”, zegt Eerdmans. „Dit is prachtig, maar tegelijkertijd nog maar het begin.”

Farid Azarkan (DENK, 2)

DENK komt in de exitpolls uit op twee Tweede Kamerzetels, een verlies van één zetel ten opzichte van de uitslag in 2017. „De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dat mij tegenvalt”, zegt de lijsttrekker van de kleine oppositiepartij, Farid Azarkan. Maar hij is „ervan overtuigd” dat zijn partij uiteindelijk toch drie zetels haalt. De DENK-kiezer zit volgens hem nog „verstopt in de polls”.

Naast de teleurstelling over het resultaat van zijn eigen partij, zegt Azarkan zich ook zorgen te maken. Hij waarschuwt dat Nederland naar rechts lijkt af te slaan. „Omdat we zien dat dat soort partijen het niet zo nauw nemen met de rechtsstaat”, volgens de DENK-lijsttrekker. Hij vindt dat die partijen „te weinig ogen en oren” hebben voor minderheden. „Daardoor is de aanwezigheid van DENK in de Tweede Kamer broodnodig.”

Azarkan heeft niet direct een antwoord op de vraag waarom DENK, dat het afgelopen jaar werd geplaagd door een hoogoplopend intern conflict, niet beter heeft gescoord.

Liane den Haan (50PLUS, 1)

Lijsttrekker van 50PLUS Liane den Haan is „heel blij” dat haar partij volgens de exitpoll een zetel heeft behaald. Dinsdag dreigde de partij volgens sommige peilingen helemaal uit de Tweede Kamer te verdwijnen. Onderzoeksbureau Ipsos hanteert zoals eerder gemeld wel een marge van twee zetels. Mogelijk verdwijnt de partij dus alsnog uit de Tweede Kamer.

Den Haan hoopt dat 50PLUS er nog minimaal een zetel bij krijgt. „Dat zou recht doen aan onze campagne. De strijd is nog niet gestreden.”

https://twitter.com/dvndm/status/1372276165109506053

Caroline van der Plas (BBB, 1)

Caroline van der Plas, lijsttrekker van de BoerBurgerBeweging (BBB) is „gigablij” met de eerste exitpolls, waarin haar partij met een zetel in de Tweede Kamer komt. Van der Plas, die BBB begon na de opstand van de boeren en voor hen in de bres springt, hoopt op nog een tweede zetel.

„Mensen hebben ons belachelijk gemaakt en gekleineerd”, aldus Van der Plas. „Maar wij hebben er altijd in geloofd.” Zelf noemt zij BBB overigens geen boerenpartij, maar een plattelandspartij. Zelf woont zij in Deventer.

Sylvana Simons (BIJ1, 1)

Sylvana Simons, lijsttrekker van BIJ1, is blij met de „broodnodige entree” die haar partij volgens de exitpoll van Ipsos maakt in de Tweede Kamer. Ze noemt de rest van de poll wel een „teleurstellende winst voor de huidige status quo”. Simons wil opkomen voor „de stemmen die in onze samenleving het minst gehoord worden”.

Zo noemt ze de drie nieuwe zetels voor de VVD „winst voor Ruttes afbraakbeleid”. Het verlies van GroenLinks laat volgens Simons wel zien dat er „in ieder geval op links animo is voor nieuwe politiek”. GroenLinks verliest bij deze verkiezingen vooralsnog zes zetels ten opzichte van 2017.

Geen succes deze verkiezingen

Twintig partijen die aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer deelnamen, lijken diezelfde Kamer niet te halen. De bekendste onder de twintig is Code Oranje van Richard de Mos. Helemaal zeker is dat na de verkiezingen 2021 nog niet.

Dag verkiezingen Tweede Kamer: Friese klompenchaos en dansen in de rij

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.