Erik Jonk
Erik Jonk Binnenland 8 feb 2021, 
Leestijd: 4 minuten

Schaatsen het gesprek van de dag, maar wanneer kan het nou echt?

Een foto van schaatsen op natuurijs in Doorn
Kinderen en jongeren schaatsen als op de ijsbaan in het Utrechtse Doorn. Foto: ANP / Robin van Lonkhuijsen

Het woord schaatsen zal in menig (Zoom)gesprek gevallen zijn vandaag. Maar wanneer kunnen wij nou echt een tochtje of tocht op natuurijs maken?

We hebben het natuurlijk niet over zo’n ondergelopen baantje als in Doorn. Voor de Utrechtse kinderen die er mogen glijden is dat helemaal geweldig natuurlijk, maar het gaat hier om ‘echt’ schaatsen. Over poldervaarten, kleinere slootjes en grachten in de stad.

Schaatsen en de Elfstedentocht

Schaatsen op natuurijs is naast de sneeuw en het verlengen van de avondklok het gesprek van de dag. ‘Iedereen’ heeft er zin in, want oh wat is een paar dagen achter elkaar schaatsen lang geleden. Niet in de laatste plaats valt binnen gesprekken het woord Elfstedentocht.

De PVV wijdde er vanmiddag een heel persbericht aan, inclusief hoofdletters. Geert Wilders: „Als de aanhoudende vorst het mogelijk maakt MOET de ELFSTEDENTOCHT dit jaar echt op een verantwoorde manier doorgaan premier Rutte, het is een historisch en uniek evenement en Nederland op zijn best!” Dit was overigens het complete persbericht en ook een tweet. Metro is minder enthousiast. Een Elfstedentocht ‘op een verantwoorde manier’ lijkt nu eenmaal niet op een Elfstedentocht.

We kunnen het echter wel over een Elfstedentocht hebben, daarvoor moeten we eerst überhaupt kunnen schaatsen.

De vooruitzichten als het om schaatsen gaat

„Na morgen staat er veel minder wind en kan het ’s nachts zelfs kouder worden dan -15 graden! Ook overdag blijft het vriezen en dat betekent dat de ijsvorming en ijsgroei erg snel gaat.” Dat heeft weerdienst Weeronline als goed nieuws voor liefhebbers van schaatsen op natuurijs.

De weerscondities zijn bijna perfect voor de vorming van prachtig schaatsijs. Aan het begin van deze koudegolf viel namelijk een dik pak sneeuw en waaide het stevig. De wind hield het water open en daardoor kon de sneeuw niet op een dunne ijslaag blijven liggen. Wel koelde het water sterk af door de sneeuw. Als het witte goedje op het ijs ligt, dan zou de ijslaag nauwelijks aangroeien. De sneeuw werkt dan als een deken.

Sneeuw helpt nog meer mee

Deze week helpt de sneeuw ons op nog een manier mee. Boven het sneeuwdek kan het namelijk extra hard afkoelen. Het is niet uitgesloten dat de thermometers deze week tijdens heldere nachten en weinig wind lokaal -20 graden aanwijzen. Bij zulke diepvrieskou gaat de ijsgroei erg hard.

Een foto van schaatsen op natuurijs in Doorn
Soms gaat het schaatsen nog niet helemáál goed, maar alle begin is moeilijk. Foto: ANP / Robin van Lonkhuijsen

Op water van een meter diep is het ijs donderdag al 8 centimeter dik. In het noorden gaat het dan waarschijnlijk om 7 centimeter ijs. Naar verwachting is de ijsdikte vrijdag al 9 tot 11 centimeter. Dat is ruim voldoende om op te kunnen schaatsen. Waarschijnlijk is het dan ook nog eens prachtig weer met flink wat zonneschijn. Beter schaatsweer kun je niet wensen.

Schaatsen in Friesland

Heeft iedereen het over Elfstedentocht, komt Weeronline vandaag nou net met wat minder ‘ijsnieuws’ voor de provincie Friesland: „Op de grote meren van Friesland is het ijs mogelijk nog wel wat dunner tegen het eind van de week. Dat komt omdat er in het noorden minder sneeuw is gevallen, waardoor de nachten minder koud verlopen. Bovendien is het water daar vaak dieper dan in de rest van het land en blijft het daar begin deze week nog net wat langer stevig waaien.”

Wat doe het weer volgende week?

Toch nog maar weer even over die Elfstedentocht dan: wat gaat het weer volgende week doen? Yannick Damen van Weeronline houdt een slag om de arm: „Na het weekend wordt de weersverwachting onzeker. Mogelijk groeit het ijs verder aan en komt zelfs de benodigde dikte van 15 tot 16 cm voor de Elfstedentocht in zicht. Dat zou extra zuur zijn nu de tocht door de coronamaatregelen niet kan worden gehouden. Echter is een belangrijke kanttekening op zijn plaats. De tocht gaat ook over diepe plassen waar nu nog geen centimeter ijs ligt. Pas wanneer de kou ook volgende week zou aanhouden is voldoende dik ijs op de hele route te verwachten. Er is echter ook een kans dat de dooi volgende week al zijn intrede doet.”

Blik op de Buis: Elfstedentocht zonder publiek is geen Elfstedentocht

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.