Alrik de Jong Binnenland 13 jan 2021, 10:09

Leestijd: 3 minuten

Waarom ontspringt Rutte de dans bij aangifte toeslagenaffaire?

Het kabinet is nog niet gevallen, Mark Rutte nog niet afgetreden. Wel is er aangifte gedaan tegen vijf (voormalige) politici vanwege de toeslagenaffaire, waaronder Wopke Hoekstra (Financiën), Eric Wiebes (Economische Zaken) en Lodewijk Asscher (voorheen minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Maar waarom ontspringt onze minister-president de dans?

De aangifte is gedaan door advocaat Vasco Groeneveld, namens twintig gedupeerden. Hij deed de aangifte bij de procureur-generaal van de Hoge Raad, omdat het om (oud-)bewindslieden gaat. Vijf gezichten kwamen nadrukkelijk naar voren, Rutte was de grote afwezige.

Waarom ontspringt Mark Rutte de dans?

De druk op aftreden vanwege de toeslagenaffaire wordt groter voor Rutte. Dat maakt het voor veel mensen extra opmerkelijk dat de minister-president niet in het rijtje politici staat waartegen aangifte wordt gedaan. Is hij niet de algehele verantwoordelijke?

“Niemand vraagt aan mij waarom bijvoorbeeld Asscher en Wiebes ertussen staan. Mensen willen vooral weten waarom er geen aangifte wordt gedaan tegen Rutte”, aldus de advocaat gisteravond bij Jinek. “Dat komt doordat ik het vanuit het strafrecht bekijk, vanuit een wetsartikel. Dat wetsartikel spreekt over nalatigheid door grove schuld en nalatigheid in het toepassen van de wet, als dat tot je taak behoort. Van de vijf bewindslieden waartegen aangifte is gedaan, kun je vaststellen dat het dossier rond de toeslagenaffaire tot hun taak behoorde. En voor wat we nu weten, is dat Rutte zich er wel omheen heeft bewogen, maar dat er niet gesteld kan worden dat het tot zijn taak is gaan behoren. Dan valt het simpelweg niet onder dat wetsartikel.”

Aangifte tegen vijf politici

In tegenstelling tot Rutte is er wel aangifte gedaan tegen de ministers Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra en Eric Wiebes. Ook de reeds opgestapte Menno Snel (voormalig staatssecretaris van Financiën) en Lodewijk Asscher behoren tot het vijftal.

De gedupeerden vroegen een jaar geleden al of er strafrechtelijke vervolging mogelijk was rond de toeslagenaffaire, maar in dat stadium vond advocaat Groeneveld het nog te speculatief. “Sinds het rapport van de parlementaire commissie van vorige maand zijn er echter meer dingen op tafel gekomen en vroegen mijn cliënten het nog een keer. Nu ben ik tot de conclusie gekomen dat deze vijf bewindslieden dingen hebben laten liggen die in het stafrecht terecht kunnen komen”, legt de advocaat uit. “Het is niet zo dat wij daarvoor bewijs op tafel kunnen leggen, maar we formeren een redelijk vermoeden, zoals dat bij een aangifte gaat.” Hij voegt daaraan toe dat er aangifte is gedaan voor een individueel ambtsmisdrijf van de vijf (voormalige) politici. Hiervan is volgens de advocaat bij Rutte dus geen sprake.

De toeslagenaffaire in een notendop

De toeslagenaffaire in Nederland is een affaire waarbij ongeveer 26.000 ouders onterecht slachtoffer werden van fraudeverdenkingen met de kinderopvangtoeslag en/of slachtoffer werden van een harde fraudeaanpak bij de Belastingdienst van 2013 tot en met zeker 2019. Dit kwam aan het licht in september 2018 en heeft geleid tot het aftreden van staatssecretaris van Financiën Menno Snel.

Onderzoekers van de toeslagenaffaire spraken van “institutionele vooringenomenheid”, schending van “de grondbeginselen van de rechtstaat”, “bestuurlijk onvermogen” en noemden de werkwijze “discriminerend”.

Aftreden of aanblijven?

Gisteravond, na de persconferentie van 12 januari, liet Rutte weten dat het kabinet vrijdag beslist over een eventueel aftreden in verband met de toeslagenaffaire. De druk is groot. Niet alleen vanuit de oppositie, maar ook vanuit het volk. De hashtag #rutteaftreden is al 24 uur lang trending op Twitter.