Redactie Metro Binnenland 24 jan 2020, 16:29

Leestijd: 4 minuten

Ch’un-chieh vieren met een veranderende stad als decor

De RotterTram biedt inmiddels 1,5 jaar culinair amusement. Suzanne Knegt, de vrouw die het lef had om haar schouders onder dit project te zetten, raakte blijkbaar met haar historische tram een gevoelige snaar. Het Jaar van de Shu biedt een aangewezen moment om een tramtochtje met haar te maken.

Eind januari viert de Rotterdams Chinese gemeenschap haar nieuwe jaar, dat deze keer in het teken van de shu staat. Shu? Dat is Chinees voor de muis. Of rat. Xing Zhu, de frêle gastkok van de tijdelijk tot Peking Express gedoopte RotterTram, legt uit dat Chinezen rat en muis met hetzelfde woord aanduiden. Het nieuwjaarsfeest staat garant voor veel spektakel. Iedereen die nieuwsgierig is naar hoe je een sloopvrij feestje met vuurwerk viert, doet hier inspiratie op. De Chinese gemeenschap is al meer dan een eeuw in Rotterdam aanwezig, Katendrecht was de eerste Chinatown van Europa. Het Chinees nieuwjaar, Ch’un-chieh, lentefeest, is een mooie aanleiding om kennis te maken met Chinese Rotterdammers.

Opgenomen verhalen

Op een opvallend milde januari-avond ontvangt Suzanne Knegt de passagiers op het Willemsplein. De Peking Express organiseert zij samen met Verhalenhuis Belvédère op Katendrecht. Het huis verzamelt verhalen van gemeenschappen en mensen in en rond Rotterdam. Dankzij de Volkskeuken kunnen bezoekers van Belvédère familiegerechten eten en naar bijbehorende verhalen luisteren. De Peking Express is de Volkskeuken op locatie. De andere gastkok, Fenmei Hu, nam het initiatief om drie generaties Chinese restauranthouders in Rotterdam hun verhalen vertellen. De eerste generatie vertellers zijn op één na allemaal op Katendrecht geboren. De tweede en derde generatie vertellers komen uit alle windstreken. De verhalen zijn op de band opgenomen, zodat ook de trampassagiers deze met een koptelefoon kunnen beluisteren, terwijl ze ondertussen een diner van acht – het Chinese geluksgetal – gangen voorgezet krijgen.

Golden happiness

De met Chinese attributen gezellig gemaakte RotterTram zet eerst koers richting De Kuip. Als stevige amuse krijgen de gasten een kom vol golden happiness geserveerd, een maissoep met onder meer garnaal. Eten terwijl de stad op je bord kijkt dan wel voorbij schuift, dat is echt een succes. Je verveelt je geen moment. Ook fijn: geen gastheer of -vrouw die om duistere redenen het nodig vindt om je op een matige plek te zetten, kan hier de avond vergallen. De tram is het meest democratische restaurant denkbaar, want hij biedt wisselende decors voor iedereen.

Zwarte briketten

Vanaf de tweede gang zetten we de draadloze koptelefoon op. Gevoelens van nostalgie krijgen de overhand dankzij in vettig Rotterdams kabbelend pratende Chinese Rotterdammers van de eerste generatie. Terwijl een politieauto met zwaailicht Het Park induikt en we de tanden zetten in dumplings en gestoomde baozi-broodjes met vleesvulling, vertelt een Kapenees dat Chinezen uit Londen werden ingezet om de havenstaking van 1911 te breken. Kortom, een hardvochtig staaltje kapitalistisch ondernemen. Ook het drugsgebruik komt aan bod: “Ik wist niet wat dat was, dan gaf mijn vader dat pakket. Ik dacht dat het kolen waren, toentertijd had je van die zwarte briketten, die moest ik in de Atjehstraat bij een Chinees twee hoog afleveren. Toen ik ouder werd, had ik in de gaten wat het was. Toen mocht het niet meer van mijn vader, het was zwaar opiumhandel, toen.”

Kippen vetmesten

Na het passeren van de Lage Erfbrug in Delfshaven is het tijd voor de Sichuan salade met verse, met de hand gesneden noedels, groene bonen en pinda’s. Via de koptelefoon leren we dat de koks vroeger de noedels zelf maakten: “Bamisoep voor 1 gulden 50, in grote Chinese kommen, met groenten erop en kip, vlees en spek, schei uit, dat waren echt bakken, hoor. Bami maakte hij altijd zelf, liet-ie niet een ander doen. Was een rotbaan, dat maken van die bami. Hij deed het zelf snijden, allemaal, met z’n hakmes, tjuktjuktjuktjuk, zo ging dat.”

De restauranthouders bleken ook te beschikken over houten kasten, die ze koelden met grote ijsblokken. Daar werden onder meer schildpadden in bewaard. Met een bezemsteel voorzien van een spijker werden de dieren naar voren getrokken en met schild en al in het water gegooid. Terwijl oude mannen vervolgens praten over het zelf kippen vetmesten – “Het moest allemaal vers zijn, natuurlijk” – verschijnen er lekker sappige kippenboutjes op de tafels.

De winter vieren

Bj de halte Centraal Station – we zijn dan al voorzien van meer wijn, gestoofd buikspek en vijfkruidenbief met Chinese nieuwjaarsrijstcrackers – roept de Peking Express hilariteit op bij de wachtende reizigers. Alsof ze de RotterTram voor het eerst zien. Wij zitten zichtbaar aan de goede kant van het raam. De tram rijdt vervolgens bij het Oostplein langs volle terrassen, waar mensen in T-shirts en andere luchtige kledij de winter vieren. Ergens in Hillegersberg zijn we toe aan het dessert van bevroren, gesuikerd fruit. Na 150 minuten eten, kijken en luisteren – de tijd is omgevlogen – kunnen we concluderen we veel meer weten over de Chinese Rotterdammers dan voor de rit.

Meer informatie over de Peking Express, 30 t/m 1 februari: rottertram.nl

Meer informatie over Chinees Nieuwjaar in Rotterdam, 27 t/m 2 februari: rcny.nl