Erik Jonk Binnenland 13 jul 2018, 05:00

Leestijd: 5 minuten

Coole expo in het Tropenmuseum die ertoe doet

Een tentoonstelling van het Tropenmuseum, opgezet aan de hand van tien maatschappelijke onderwerpen van nu, opent vrijdag 13 juli de deuren. Gaaaaap? Integendeel, zo zag Metro bij Things That Matter alvast.

Hoe laten mensen met kleding zien dat ze trots zijn op waar ze vandaan komen? Welke ingrijpende gevolgen heeft de klimaatverandering nou echt? Wat neemt iemand die op de vlucht slaat eigenlijk mee om zich thuis te voelen?

Pareltjes uit de collectie

Het zijn drie van de belangrijke vragen die worden gesteld in een tentoonstelling ‘die ertoe doet’. Things That Matter is vanaf vrijdag vijf (!) jaar lang te zien in dat vanaf de buitenkant al in het oog springende Tropenmuseum in Amsterdam. Tien maatschappelijke onderwerpen komen in verrassende varianten aan bod: thuis, afkomst, nostalgie, klimaat, culturele toe-eigening, vruchtbaarheid, schoonheid, geloof, activisme en feest. In verhalen, foto’s, objecten, audio en video zijn de onderwerpen verbonden aan pareltjes uit de wereldberoemde museumcollectie.

Potten verf en bezems

Omdat het Tropenmuseum met Things That Matter graag en juist jongeren aan zich probeert te binden, ging Metro met twee (ook) jonge museummedewerkers alvast een kijkje nemen. Voor zover dat mogelijk was dan, want dinsdagmiddag was de ruime exporuimte nog gevuld met een wirwar van hardwerkende opbouwers, potten verf, bezems en kisten. Dat overigens allemaal in de adembenemende Lichthal, de beste locatie van het Tropenmuseum waaraan je je sowieso al een paar minuten kunt vergapen.

„Laten we eens bij de klimaatverandering beginnen, dat is wel aansprekend”, zegt Rik Herder, de samensteller van de ‘expo’. Verandert het klimaat jouw cultuur?, is de vraag bij het thema. „Ja, we sturen de bezoekers met de vragen een beetje, zodat zij zich gaan afvragen wat de onderwerpen voor henzelf betekenen”, vult zijn collega en brand manager Mick Groeneveld aan. Herder: „De naam zegt het: dit gaat over dingen die ertoe doen, maar vooral dingen die nú belangrijk en actueel zijn. Iedereen heeft wel een voorwerp waar hij iets extra’s mee heeft, iets van een overledene bijvoorbeeld. Dat zie je hier terug.”

Eilanden verdwijnen in de golven

Elk onderwerp heeft een eigen ruimte, laten we het een grote vitrine noemen. In vitrine één liggen zulke belangrijke museumvoorwerpen, een oeroude mand en mat. Ze horen specifiek bij de Marshalleilanden. Herder: „Deze eilanden zullen door de stijging van de zeespiegel als eerste verdwijnen. Zo laten we een concreet voorbeeld zien.” Ook horen trouwens, want dichter en klimaatactivist Kathy Jetnil-Kijiner vertelt (origineel: je luistert via een schelp) over haar eiland, dat in de toekomst vermoedelijk niet meer bestaat en wat dat met haar cultuur doet. Buiten de ruimte wordt het onderwerp uitgediept. Bijvoorbeeld door een prachtige grote foto van een rayonhoofd van de Elfstedentocht. Ook hier kun je luisteren naar zijn aangrijpende verhaal, want de man vraagt zich bezorgd en oprecht af of zijn geliefde Elfstedentocht er ooit nog komt. Misschien is zijn Friese cultuur voor altijd iets kwijt.

Op naar de zeer kleurige Afrikaanse kledingvitrine, want bijzondere verhalen van grote betekenis zijn er in Things That Matter volop. Kente, het koninklijke textiel uit Ghana is er te zien, maar ook waxprints. Zo Afrikaans als je maar bedenken kunt, maar dit is van oorsprong toch een Nederlands product van Vlisco. Leuk feitje. We zien in de beroemdste Afrikaanse stoffen kleding van meer dan een eeuw geleden, maar ook hedendaagse creaties van de jongeren van nu.

Grote rel en discussie

„Wat wil je zeggen met je kleding?, is hier de vraag”, zegt Rik Heder. „Ben je trots op je roots? Hier zie je een creatie van een Amerikaans meisje dat op het eindfeest van haar high school kleding droeg uit Afrika. Zij was trots en liet haar zwarte identiteit zien. Zo van: ik ben wat ik draag.” Dat leverde een grote rel en veel discussie op.” Buiten de vitrine wijst Mick Groenveld weer op een levensgrote foto. „Dit is Tess uit Marken. Tess is een studente antropologie en reist de hele wereld over. Op Marken draagt ze echter de authentieke klederdracht van haar dorp. Mooi dat zij aan die identiteit vasthoudt.”

Als derde voorbeeld stappen we de wereld van de schoonheid van taal binnen, een wereld waaraan telkens nieuwe voorbeelden worden toegevoegd. De vitrine is verrijkt met een nieuwe vorm van kalligrafie, kalligraffiti, van de Frans-Tunesische artiest eL Seed. De man is beroemd, heeft 100.000 volgers op Instagram en beschilderde dit gedeelte van het Tropenmuseum met Arabisch schrift. „Het heeft wel even geduurd om hem te krijgen”, geeft Mick Groeneveld toe. Uiteraard zien we weer een overkoepelende vraag: Wat betekent taal voor jou? „De betekenis en de vorm zijn in de Westerse en Arabische wereld totaal verschillend”, zegt Rik Herder, terwijl hij wijst op eeuwenoude Koran- en Bijbelpagina’s, beiden in het Arabisch geschreven. Hier zie je eL Seed aan het werk:

Metro sluit af met een game, waarbij je het tekenen door eL Seed mag nadoen. Superleuk en retemoeilijk (voor Metro dan), maar level 1 wordt gehaald. Met deze museumvorm 2.0 eindigen we de rondleiding en hebben we een goede museatip voor de Metro-lezers op zak.

Dinsdag 17 juli en donderdag 19 juli geven twee Metrolezers hun mening over Things That Matter.