Anne-Fleur Pel Binnenland 3 jul 2017, 11:12

Leestijd: 5 minuten

Radicale plannen tegen drukte in de binnenstad

„Wij hebben met z’n allen, in deze tijd van mondialisering, een enorm probleem… En dat is dat we in zo ongeveer de mooiste en fijnste stad van de wereld wonen.” Deze zin van burgemeester Eberhard van der Laan drukt de drukte uit waarin de Amsterdammer leeft. Gezellig en inherent aan het wonen in een grote stad, maar soms, vooral in de binnenstad, is ’de mix’ van bewoners waar de stad bekend om staat niet altijd meer terug te vinden.

Hiervoor hebben architecten verenigd in het onafhankelijk adviesorgaan Stad-Forum 10 radicale plannen bedacht in het manifest Ruimte voor de Amsterdamse binnenstad. Gedurfd, maar realiseerbaar, zegt architect Guido Wallagh.

Goede mix behouden

Want in Amsterdam kun je wonen voor 300 euro of voor 3 miljoen, een balletje trappen op het Amstelveld of dobberen bij het Prinsengrachtconcert, slapen bij het Stoelenproject of in het DoubleTree Hilton, werken bij een schoenmaker of op het hoofdkantoor van Booking.com, aanschuiven bij een straatbarbecue of uit je dak gaan in de A’DAM Toren. „Zoals de drie Andreaskruisen ons wapen vormen, definiëren drie kernwaarden ons dna: Amsterdam is eigenzinnig, radicaal en van ons allemaal. En dat willen we zo houden”, zegt Wallagh die letterlijk ruimte wil maken voor de Amsterdammer.

Dit zijn de tien plekken en plannen die hij en zijn collega’s voor ogen hebben en hebben voorgelegd aan alle lijsttrekkers. Samen vormen ze een Nieuw Amsterdams Peil (NAP).

Kop van Noord

Er moeten twee nieuwe oeververbindingen komen waardoor de halve maan van de Grachtengordel na vier eeuwen eindelijk wordt afgerond. Op de Kop van Noord komen woningen en dit wordt het nieuwe stuk van het centrum. „Een geweldige kans die we niet aan de markt kunnen overlaten, want dan pikt het geld simpelweg de mooiste plekken in. Terwijl juist hier publieke functies gewenst zijn.”

Boven het spoor

Bereikbaarheid is van groot belang voor een sterke stedelijke economie. In het masterplan voor de IJ-oevers uit de jaren negentig van de vorige eeuw werd de overkluizing van de sporen al genoemd, uiteindelijk is er maar een fragment gerealiseerd: Hotel ibis. Hier liggen grote kansen, volgens de architecten. Boven het spoor is ruimte voor veel meer kantoren en woningen.

Kattenburg en Marineterrein

Ze pleiten voor een nieuw stedenbouwkundig plan dat de stad verrijkt, een autovrije oase, voor Kattenburg en het Marineterrein. Woningen en kantoren in hoge dichtheid, gecombineerd met een ’Central Park’ voor de binnenstad. „Leg een relatie met Wittenburg, Boven het spoor en de Kop van Noord. Bied zowel huisvesting voor mensen die de stad nieuw binnenkomen als voor ouderen.

IJ-tunnel

Er is een structurele oplossing nodig voor de stoet vrachtwagens en bestelauto’s die zich door de binnenstad perst. De architecten denken aan een cargohub aan de rand van het centrum. Door het terugdringen van doorgaand autoverkeer kan dan één buis van de IJ-tunnel worden afgesloten. Vrachtwagens lossen hun goederen aan de noordzijde en transportbanden brengen de spullen onder het IJ door waar fietskoeriers en elektrische boten en vrachtwagentjes ze oppikken.

Grote, leegkomende gebouwen

Op termijn komt het voormalige Binnengasthuis deels leeg te staan en het Amsterdam Museum gaat misschien helemaal weg. Ook staan er een aantal grote gebouwen (binnenkort) leeg, zoals de Universiteitsbibliotheek, de Kas Bank en het PC Hoofthuis. „Daar willen we geen hotels, noch peperdure pied-à-terres. Hoogwaardige werkgelegenheid schept nieuwe, aanvullende banen. Schep daarom ruimte voor kennisbedrijven en verbind die met de stad.”

Weteringcircuit

Het Weteringcircuit is ten eerste een infraknooppunt. „Bovendien een knooppunt van bedroevende kwaliteit, met een pannenkoekenrestaurant dat in Lisse niet zou misstaan. De opening van de Noord/Zuidlijn is hét moment om dit Doornroosje wakker te kussen.” Denk aan woonfuncties zoals bijvoorbeeld een verzorgingshuis in combinatie met werkplekken. En een stedelijk plein of park met grandeur.

Herengracht, Marnixstraat en Sarphatistraat

Amsterdam is nog altijd de fietshoofdstad van de wereld, (Kopenhagen is alleen beter in zelfpromotie), maar het groeiende fietsverkeer vereist dringend betere faciliteiten. Met name het verkeer tussen oost en west is nu problematisch en zorgt voor veel ergernis tussen fietsers en voetgangers. Maak van de Herengracht de mooiste fietssingel van de wereld. Net als van de Marnixstraat en Sarphatistraat. Leg twee riante fietsringen aan die het oost-westelijke fietsverkeer afwikkelen.

Nieuwezijds Voorburgwal en Leidsestraat

De architecten noemen De Nieuwezijds Voorburgwal een verkeersriool. De Leidsestraat is weliswaar autovrij, maar toch rijk aan verkeer door de in file rijdende (scharrel)trams. „Beide straten staan op de rol voor een grootschalige opknapbeurt. De tram moet eruit, pas dan kunnen hier lineaire parken ontstaan waar het aangenaam toeven is. Waarborg dat hier toeristen niet gaan overheersen. We zoeken de sfeer van het Amstelveld, niet die van het Rokin.”

Damstraat en Dam

De Damstraat en de Dam is het Nutellawalhalla van de stad, oordelen ze. Tegelijk is het voor fietsende Amsterdammers een hindernisbaan om van oost naar west te komen en vice versa. „Dring zowel consumptietoeristen als fietsers terug en maak er weer een plek van waar Amsterdammers ook graag komen. Breng in kaart welke winkels en voorzieningen je koestert en maak daarvoor een huurbeschermingsplan. Gebruik de parkeergarage van de Bijenkorf voor zowel fietsen als voor auto’s van binnenstadsbewoners.”

Rommelruimtes

De grootste ruimtevreter in de binnenstad is de auto. Niet eens als hij rondrijdt, maar vooral de 23 uur per etmaal dat hij stilstaat. Door 10.000 geparkeerde auto’s te verbannen naar de bestaande parkeergarages in en om het centrum ontstaat in de binnenstad een zee van ruimte. „Plaats scheppen we ook door het terugdringen van de claims die tourbussen, rondvaartboten, huurfietsen en rondleidingen op de openbare ruimte leggen.”