Julia Osendarp
Julia Osendarp Binnenland 8 jul 2022, 
Leestijd: 3 minuten

Wat is er gaande bij de NPO? Belangenverstrengeling en vriendjespolitiek ministerie?

NPO publieke omroep belangenverstrengeling ministerie
Martin Bosma (PVV) tijdens het Tweede Kamerdebat over het bericht dat een topambtenaar van het ministerie van OCW een klokkenluider over misstanden bij de NPO in de kou heeft gezet. Foto: ANP / Lex van Lieshout

Een klokkenluider? Extreme salarissen voor NPO-presentatoren? Vriendjespolitiek tussen de NPO en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap? Is daar een nieuw schandaal geboren? We beginnen er inmiddels aan te wennen, maar het ene politieke schandaal volgt inmiddels de andere mediarel op. En dit keer blijkt het over de publieke omroep te gaan.

Even in een notendop. D66-wethouder van Amsterdam Shula Rijxman was voorheen een hoge pief bij de publieke omroep. Zij ging op vakantie met staatssecretaris Sander Dekker (Media) en maakte hier geen melding van. Eerder werd bekend dat ze informatie achterhield over haar innige vriendschap met Marjan Hammersma, de hoogste ambtenaar van het ministerie van Onderwijs, cultuur en wetenschap.

https://twitter.com/tonfvandijk/status/1544995781471621123

Belangenverstrengeling NPO en ministeries?

Dat klinkt vrij onschuldig, maar volgens gedragscodes is dit niet de bedoeling. Want als er eventueel sprake kan zijn van belangenverstrengeling, dienen bewindslieden dat te melden.

Maar waar zit die belangenverstrengeling hem dan in? Staatssecretaris Dekker en secretaris-generaal Hammersma (Media) waren beiden verantwoordelijk voor de financiering van de NPO. Rijxman was destijds de bestuursvoorzitter van de publieke omroep. Jaarlijks gaat er zo’n 900 miljoen euro vanuit het ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap naar de NPO. In een reactie aan BNR lieten zowel Dekker als Rijxman weten zich van geen kwaad bewust te zijn en ontkenden zij dat zij gedragscodes hadden geschonden.

Topsalarissen bij publieke omroep

Maar daar is niet iedereen het mee eens. Want een speech van PVV-kamerlid Martin Bosma circuleert inmiddels op social media, waarin hij volgens sommigen het ministerie en verantwoordelijken „fileert”. Naast de persoonlijke banden rond de NPO en de Staat, haalt hij ook nog andere sjoemelpraktijken aan over de publieke omroep. „Ik wil Jeroen Pauw, Paul de Leeuw en Humberto Tan onder ede laten verhoren”, sprak hij tegen BNR. En in zijn speech spreekt hij van een beerput die opengaat. „Ons kent ons, vriendjes die elkaar kennen. Een klein ploegje mensen dat elkaar kent, door en door steunt en elkaar de bal toespeelt. Het is een grote NPO/D66-beerput en die moet goed open.”

In de speech spreekt Bosma ook over de klokkenluider die eerder ter sprake kwam in de BNR-podcast Koster & Van Dijk. Want deze klokkenluider kaartte zogenoemde „side deals” van de NPO aan die zij maakt met productiebedrijven. Op deze manier zouden NPO-presentatoren meer betaald kunnen krijgen dan hen wordt voorgelegd vanuit de officiële Balkenendenorm. Wat onder meer inhoudt dat NPO-gezichten qua salaris niet een bepaald bedrag mogen overschrijden. Bosma wil een parlementaire ondervraging waarin iedereen onder ede wordt verhoord, om zo de onderste steen over salarisconstructies bij de NPO boven te krijgen. Overigens deed de klokkenluider meldingen bij topambtenaar Hammersma, maar werd hier verder niet veel meer mee gedaan.

Onderzoek naar schandaal publieke omroep en ministerie

Gisteren debatteerde de Tweede Kamer over deze kwestie en de ‘genegeerde klokkenluider’. Robbert Dijkgraaf, de huidige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, ontkende de ‘officiële’ term van een klokkenluider.

Gisteravond werd het schandaal ook besproken in podcast De Nieuwsdag. SP’er Peter Kwint legde daarin uit dat het de vraag is of bestuurlijk Nederland zich bewust is dat je afstand tot elkaar moet houden. „Zeker als je voor elkaar toezicht houdt en voor elkaars financiering verantwoordelijk bent.” Hij benadrukte het gevaar van dit soort verstrengeling „dat je een clubje krijgt die in een samenkomst met elkaar de besluiten nemen”.

Inmiddels worden er diverse onderzoeken ingesteld rond dit schandaal. Onder meer door de Auditdienst Rijk en het Commissariaat voor de Media.

Boer Jouke wil gesprek met schietende agent: ‘Knap dat hij bij Op1 zat, held’

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.