Redactie Metro Nieuws 1 mei 2020, 13:39

Leestijd: 2 minuten

Nog nooit was gat in ozonlaag zo groot

Het gat in de ozonlaag boven de Noordpool is nog nooit zo groot geweest dan in maart van dit jaar. Er hing toen nog minder ozon in de lucht dan tijdens het recordjaar 2011, zo is nu bekendgemaakt.

Dat komt volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), de weerafdeling van de Verenigde Naties, door een combinatie van vervuilende stoffen in de dampkring en de weersomstandigheden hoog in de lucht.

Ozon is een gas in de dampkring. Het beschermt de aarde, en dus mensen, tegen de schadelijke straling van de zon. Het gas wordt gevormd rond de evenaar, op 10 tot 50 kilometer hoogte. Van daaruit verspreidt het zich over de rest van de wereld. Bij de Noord- en Zuidpool wordt het elk jaar afgebroken aan het einde van de winter, wanneer het zonlicht terugkeert. Als de hoeveelheid ozon onder een bepaald niveau komt, wordt dat een gat genoemd, hoewel het niet echt een gat is.

Poolwervel

Tijdens de afgelopen winter was het kouder dan anders in de lucht hoog boven de Noordpool. Die koude lucht werd opgesloten door een poolwervel, een soort groot lagedrukgebied, en kreeg daardoor geen verse ozon vanaf andere delen van de planeet. Toen de lange, donkere winter eindigde en de eerste zonnestralen op de Noordpool vielen, werd daardoor meer ozon afgebroken dan anders.

In april begon de temperatuur te stijgen, kromp de poolwervel en kreeg de Noordpool meer ozon aangevoerd, waardoor het gat zich kon herstellen.

Meer uv-straling

Het Noordpoolgat kan ook gevolgen voor Nederland hebben. Als boven de Noordpool veel ozon wordt afgebroken, worden Europa en Canada in de zomer blootgesteld aan meer uv-straling dan anders.

De afbraak van ozon is een natuurlijk verschijnsel, maar het is in de vorige eeuw verslechterd door toedoen van de mens. De ozonlaag is zich daar nu van aan het herstellen. De WMO verwacht dat de hoeveelheid ozon boven de Noordpool in 2035 weer op de oude niveaus is. Bij de Zuidpool duurt dat nog tot 2060. Het gat had volgens de WMO nog groter kunnen zijn als de wereld in de jaren tachtig geen maatregelen had genomen tegen broeikasgassen.