Iris Hermans Nieuws 11 mei 2020, 16:45

Leestijd: 2 minuten

Minder kankerdiagnoses, nog wel 290.000 verwijsbrieven: ‘Dóe iets’

Sinds de lockdown minder nieuwe kankerdiagnoses, maar reken je vooral niet te gezond. „Bij een knobbeltje of zwelling denken mensen nu: dat kan wel even wachten, maar dat kan het vaak niet.”

Het aantal nieuwe kankerdiagnoses stagneert en gaat nu al drie weken niet verder omhoog, bevestigt de Nederlandse Kankerregistratie, op basis van de voorlopige gegevens van de pathologen. Het lijkt misschien goed nieuws, maar dat is het allesbehalve, licht Thijs Merkx toe, voorzitter raad van bestuur van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).

Bescheiden

Per jaar krijgen ongeveer 160.000 mensen de diagnose kanker, waarvan veertig- tot vijftigduizend huidkanker. Op dit moment is dat een kwart minder en dat is niet omdat mensen ineens niet meer ziek worden, of dat corona goed tegen kanker blijkt te werken. Het heeft een heel andere oorzaak, vertelt Merkx, die ook hoogleraar aan het Radboudumc is. „De diagnostiek vindt niet meer plaats. Mensen zijn bang om naar het ziekenhuis te gaan of denken dat de huisarts geen tijd meer voor ze heeft. Óf ze zijn te bescheiden en achten hun eigen klachten ondergeschikt aan coronaklachten.” De diagnosedaling is landelijk en je ziet het bij alle leeftijden, vervolgt hij. „Dus niet alleen bij ouderen in Brabant bijvoorbeeld.”

Lichaamscoulance

Mensen worden nu lichaamscoulanter ten opzichte van hun eigen klachten. „Bij een knobbeltje of zwelling denken ze: dat kan wel even wachten, maar dat kan het vaak niet.” Of ze gaan wel naar de huisarts, maar doen vervolgens niets. Ter illustratie noemt hij het aantal verwijsbrieven de afgelopen twee maanden waar nog niets mee is gedaan. 290.000 stuks, zo blijkt uit cijfers van de Nederlandse Zorg Autoriteit. En dat is veel, hoor, knikt hij door de telefoon heen. „Onze zorg is nu dat we een stuwmeer hebben van achtergestelde diagnoses en behandelingen, die wél allemaal ingehaald moeten worden.”

Het kan betekenen dat de behandeling vervolgens een stuk intensiever „en schadelijker” is, en dat misschien de zorg straks alle kankerbehandelingen tegelijk niet aan kan. Voorkomen is beter dan genezen, beaamt hij. „Zorg goed voor jezelf, wees niet te bescheiden en doe nu iets, dat blíjft ons adagium.”

Schade

Het is natuurlijk koffiedik kijken wat de schade kan zijn wanneer mensen zich niet laten diagnosticeren, „maar het kan zeker onherstelbare schade aanrichten.” Of er meer slachtoffers gaan komen? Het lijkt Merkx niet onwaarschijnlijk. „Een kankercel heeft geen last van corona, die groeit rustig door.” Corona kan ten slotte ook als excuus worden gebruikt, juist door die „begrijpelijke angst” om kanker te hebben. Maar doe dat vooral niet: „Voel je een knobbeltje, zwelling of heb je onverwachts bloedverlies, onderneem actie. Zorg niet dat je straks het verwijt krijgt een struisvogeltje te zijn geweest.”