Julia Osendarp Nieuws 3 apr 2020, 12:59

Leestijd: 8 minuten

Studievertraging door corona: ‘Zorgen over startpositie van student’

Niemand zag het coronavirus aankomen, ook studenten niet. Waar stages of afstudeerperiodes gepland stonden, zitten zij nu ineens thuis. Wat voor gevolgen heeft de pandemie voor de studenten? 

Alex Tess Rutten is voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) en vertelt dat veel studenten zich zorgen maken. „Voornamelijk over vertragingen en de financiële situatie. Vanaf dag één van de coronacrisis worden studenten ontslagen of uitgeroosterd bij hun bijbaantjes. Door het leenstelsel zijn ze afhankelijk van die bijbaantjes.”

Flinke mep

Rutten maakt zich vanuit de LSVb grote zorgen. „Er zijn opleidingen waarvan we zeker weten dat studenten vertragingen oplopen. Denk bijvoorbeeld aan medische opleidingen door de overbelasting in de zorg. Dat kan leiden tot zeker een half jaar studievertraging.” En die vertraging kost geld vertelt de voorzitter. „Dan hebben we het al snel over 7000 euro door leningen en collegegeld. Dat is een flinke mep.”

De vakbond doet er volgens Rutten alles aan om studenten te helpen. „We proberen samen met onderwijskoepels de vertraging klein te houden. Door digitaal onderwijs en versoepeling van regelingen. Dat betekent bijvoorbeeld dat studenten die hun bachelor nog niet af hebben, wel kunnen doorstromen naar hun master.” Ondanks dat denkt de voorzitter dat er ook een groep tussen wal en schip valt. „Daar moet de overheid compensatie bieden. Deze generatie studenten studeert al af met een grote studieschuld. Daarbovenop komt nu ook nog de coronaschuld en we gaan een recessie tegemoet. Wij maken ons zorgen over de startpositie van deze generatie.”

Veel geregeld

Michiel Hendrikx is woordvoerder van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en legt uit dat het nog te vroeg is om te concluderen dat studenten vertraging oplopen. Over de zorgen rondom het leenstelsel en het cornavirus zegt hij:  „Het klopt dat dat de gemiddelde studieschuld hoger is onder het leenstelsel dan onder het oude systeem. Maar de voorwaarden die horen bij de lening en het terugbetalen daarvan zijn een stuk soepeler dan onder het oude systeem.” Die voorwaarden zijn volgens hem rendabel met het zicht op een recessie. „Een langere terugbetaaltermijn van 35 jaar (was 15 jaar), de maandlasten zijn maximaal 4 procent van je inkomen (was 12 procent). En heb je een inkomen lager dan het minimumloon dan hoef je niets af te lossen. Dus ook met het oog op een mogelijke recessie zijn de voorwaarden van een studielening heel toegankelijk.”

Hendrikx vertelt dat er momenteel al „veel geregeld” wordt voor studenten in tijden van het coronavirus. „ Zo hebben de hogescholen en universiteiten de mogelijkheid om het bindend studieadvies voor alle eerstejaarsstudenten generiek uit te stellen naar het tweede jaar en is de aanmelddatum voor een studie in het hoger onderwijs uitgesteld van 1 mei naar 1 juni.” Hij vervolgt: „Ook mogen studenten van het mbo die door de coronacrisis nog niet helemaal klaar zijn met hun opleiding toch al beginnen aan het hbo en kun je naast maximaal lenen en het collegegeldkrediet bij DUO ook terecht voor mogelijk maatwerk bij acute nood.”

Compensatie

De woordvoerder benadrukt dat de coronacriris onzeker blijft en niemand weet hoe lang het duurt. Volgens hem heeft de minister minimaal wekelijks contact LSVb en het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). „En met de universiteiten en hogescholen om samen te kijken waar zich knelpunten vormen en hoe we die zo goed mogelijk kunnen oplossen."

Volgens LSVb ligt de prioriteit momenteel bij de financiële compensatie voor studenten. „Ondanks dat zegt de minister dat studenten in deze tijd meer kunnen lenen. Dat is wat ons betreft onverantwoord”, zegt voorzitter Rutten.

‘Het is de vraag of ik na mijn stage kan blijven’

De 22-jarige Koen Flierman uit Alkmaar zit in het laatste jaar van zijn opleiding werktuigbouwkunde. Zijn afstudeerstage loopt hij bij de Nationale Opera en Ballet in Amsterdam. Totdat ineens alle theaters door het coronavirus hun deuren sloten.

„Alle evenementen zijn afgelast. Ook geplande grote voorstellingen van opera en ballet gaan niet door. Alle productie afdelingen staan op pauze.” En dat is niet niks volgens Flierman. „Veertien grote producties zijn tot de zomer geannuleerd. Dat betekent dat alle werkzaamheden hieromheen, van kostuums tot aan PR ,nu stil liggen.”

Dat betekent dat de student werktuigbouwkunde ook thuis zit. „Het is nu de bedoeling dat ik thuis mijn afstudeeronderzoek doe. Maar ik grijp nu behoorlijk mis. Ik ontwerp een draaischijf voor meerdere opera’s en kan momenteel niet bij materiaal, zoals bepaalde bouwtekeningen, dat ik gebruik.” Ook mist Flierman het contact op de werkvloer. „Daarnaast had ik testmodellen ontworpen en materiaal aangeschaft. Dat moet ik in het theater uit proberen. Dat kan nu niet”, vertelt hij.

Afstuderen

Flierman zou na zijn stage bij het theater blijven ‘hangen’. „Het idee is dat ik het hoofd van de afdeling voor speciale effecten, die ook mijn stagebegeleider is, opvolg. Dat is voor mij een droombaan. Het is alleen de vraag of dat na deze financiële domper nog wel kan.”

De student moet tot de zomer stage lopen met het vooruitzicht om daarna af te studeren.  „Ik heb een groot afstudeerproject, maar ik zou afstuderen in 2020. Het is echter de vraag of dit lukt.” Gelukkig voor Flierman mag hij zijn collegegeld per maand betalen. Toch hoopt hij wel dat de overheid de studenten tegemoet komt. „Ondanks dat blijft het overmacht. Iedereen wordt getroffen.”

‘Van mijn klas is bijna iedereen terug naar huis’

Floor Rietman (22) uit Zeist volgt de opleiding huidtherapie aan de Hogeschool Utrecht. Voor haar minor vertrok ze naar Nepal, waar ze door de komst van het virus slecht twee weken was.

„Drie weken terug vertrok ik samen met een studiegenoot naar Kathmandu in Nepal om daar in een revalidatiecentrum te gaan werken. We waren slechts een week begonnen, toen de twijfels op begonnen te spelen.” Rietman vertelt dat er vlak voor vertrek nog weinig aan de hand was. „Eenmaal in Nepal werden de regels steeds strenger en mijn ouders konden ineens niet meer langskomen. Toen wist ik: ‘nu is het menens’.”

En daarmee werd haar avontuur abrupt beëindigd. „Ik was echt teleurgesteld. We kijken al lang naar deze minor uit en hebben alles al een jaar geleden vastgezet. We waren er net en hebben amper iets van Nepal kunnen zien. Helaas is het niet anders.”

Nooit vertrokken

De student keert twee weken geleden terug naar Nederland. „We zoeken nu samen met school naar een alternatief, maar dat blijkt best lastig.” Binnen haar opleiding is het verplicht om de minor in het buitenland te doen. „Van mijn klas is bijna iedereen terug gekomen. Sommige studenten zijn zelfs nooit vertrokken.” Ondanks dat probeert Rietman de zorgverleners in Nepal op afstand te helpen. „Wellicht kan ik ze via Skype ondersteunen.”

De school van de aankomende huidtherapeut helpt de studenten in deze onrustige tijd. „We mogen als we dat willen in de zomer nog naar het buitenland toe om de minor te doen. Maar dat is niet verplicht.” De minor periode van Rietman duurt een half jaar, tot eind juni. „Toen we vertrokken was er nog weinig corona hectiek, maar de situatie sloeg snel om. Voor nu hebben we veel contact met de minor groep en proberen we opdrachten te doen. Verder blijft het onzeker.”

‘Ik loop waarschijnlijk studievertraging op’

De 25-jarige Alissa uit Amsterdam volgt een eenjarige master Youth, Education and Society aan de Universiteit van Utrecht. Ze zou in juni afstuderen, maar dat loopt toch even anders. 

„In september ben ik begonnen aan de eenjarige master aan de afdeling Pedagogische wetenschappen in Utrecht. Tijdens het eerste jaar heb ik al mijn vakken gehaald en in februari ben ik gestart met een onderzoeksstage bij Edukans (NGO).” En die stage bood een bijzondere kans. „Voor Edukans mocht ik onderzoek doen naar ‘art education’ in de regio Afar in Ethiopië. Voor dit onderzoek ben ik op 10 maart naar Ethiopië gevlogen maar twee dagen later kreeg ik van de organisatie al een telefoontje dat we zo spoedig mogelijk terug moesten keren naar Nederland.”

Alissa verblijft vijf dagen in Addis Ababa. „Mijn collega’s in Ethiopië waren fantastisch, toen we het shockerende bericht ontvingen namen zij ons twee dagen mee naar culturele activiteiten om toch nog een beetje van het land te kunnen zien.” Daarna vliegt ze 15 maart terug naar Nederland. „Helaas kan ik mijn data in regio Afar niet meer verzamelen. Ook daar volgen de maatregelen elkaar snel op en zijn de scholen en kantoren dicht. Ik loop hierdoor zeer waarschijnlijk studievertraging op.”

Hulp

En dat betekent dat de student opnieuw moet beginnen met een onderzoek dat haalbaar is in Nederland. „Gelukkig is mijn begeleider vanuit de universiteit is fantastisch. Hij is ontzettend behulpzaam en wekelijks praten we via Skype over de voortgang en hij doet onwijs zijn best om mij zo goed mogelijk te ondersteunen.” Daarnaast regelt de universiteit van Alissa een tegemoetkoming voor de extra kosten die gemaakt zijn in het buitenland. „. Gelukkig heb ik mijn terugvlucht al terug kunnen ontvangen van mijn reisverzekering.”

De komende tijd zal Alissa voornamelijk hard moeten werken aan een nieuw onderzoeksonderwerp. „Daarnaast hoop ik mijn stage bij Edukans goed af te kunnen ronden. Ik ga er vanuit dat ik de hele zomer door zal werken om toch af te kunnen studeren.”