Vincent Smit Nieuws 25 mrt 2020, 16:05

Leestijd: 3 minuten

Waar komen al die miljarden toch vandaan?

Over de hele wereld worden miljarden euro’s en dollars uitgegeven om de impact van het coronavirus op de economie te verminderen. In Nederland worden tientallen miljarden uitgegeven en de Verenigde Staten kwamen dinsdagnacht met een noodpakket van 2000 miljard dollar. Waar komt al dat geld opeens vandaan? 

In ons land gaat het om een van de grootste financiële steunpakketten uit de geschiedenis van Nederland. Volgens hoogleraar macro-economie Roel Beetsma van de Universiteit van Amsterdam komt het geld voornamelijk uit de begroting van de overheid. „Uiteindelijk zal de overheid dit geld via belastingen of uitgavenverlaging weer terug moeten krijgen.”

Dat zullen we niet direct in onze portemonnee gaan merken, want de belastingen voor dit jaar staan al vast via de miljoenennota. Maar volgens Beetsma kan het wel zo zijn dat we het de komende jaren zullen voelen. „Dit betekent wel dat er volgend jaar op de een of andere manier meer geld uit de belastingen of lagere uitgaven moet komen.”

Er zijn ook nog andere mogelijkheden waarop de overheid aan geld kan komen. Beetsma: „De overheid maakt nu grote uitgaven om bedrijven en zzp’ers te helpen. Dat geld moet ergens vandaan komen. Voor een belastingverhoging is tijd nodig, daarom lenen ze vaak geld van beleggers: dat worden obligaties genoemd."

Dat lenen van geld door de overheid gebeurt meestal enkele keren per maand. De beleggers geven geld en de overheid betaalt dat geld na een aantal jaar weer terug. Net zoals wij zelf een hypotheek hebben.

Italië 

Waar Nederland er op financieel gebied goed voorstaat, is dat in andere Europese landen een ander verhaal. Neem bijvoorbeeld Italië, een land dat al jaren kwakkelt met de overheidsfinanciën. Beetsma: „Als er twijfels zijn of een land de lening wel kan afbetalen, zeggen beleggers: dat risico neem ik niet. Want dan is er een kans dat ik het geld niet terugkrijg.”

En om dat te voorkomen is er een grote rol weggelegd voor de Europese Centrale Bank. Die kan gezien worden als de bank van alle eurolanden. De ECB is daarnaast een van de grootste partijen die obligaties opkoopt. Daardoor is het voor landen makkelijker om extra geld in de economie te pompen.

Dan gaat het niet om briefjes en muntjes maar om digitaal geld. Als de ECB voor 100 miljard euro aan schulden opkoopt, komt er automatisch 100 miljard euro extra in omloop. „Beetsma: Als de ECB instapt en de schuld koopt heb je een hele grote belegger die zorgt dat de overheid de schuld kwijt kan. Dat geeft daarmee ook een signaal aan andere beleggers.”

Als het over een tijd dan weer beter gaat, en de schuld is afbetaald, dan verdwijnt het geld weer even snel als het gekomen is.

Nog hogere schuld in Amerika

Een land dat een stuk verder gaat dan Europese landen in de zin van het bijlenen van geld is de Verenigde Staten. Het land van president Trump had voor de coronacrisis al een staatsschuld van zo’n 22.000 miljard dollar. Ter vergelijking: de staatsschuld in Nederland was voor de coronacrisis 395 miljard euro.

De maatregelen zijn in de VS, net als in Nederland, wel nodig om inwoners te helpen. Het land krijgt door het coronavirus te maken met een enorme klapt voor de economie. Zo’n 100 miljoen mensen zitten thuis en de werkeloosheid neemt drastisch toe. Deze maatregelen van Trump zijn bijna twee keer zo groot in omvang in vergelijking met 2008, het startjaar van de vorige economische crisis.