Nina Juffermans Nieuws 9 mrt 2020, 18:57

Leestijd: 5 minuten

Trimbos Instituut: ‘Je bent je eigen proefkonijn met designerdrugs’

Op dit moment zijn veel designerdrugs nog legaal, maar als het aan het kabinet ligt duurt dat niet lang meer.

„2-FA, 4-FMP, 2C-B, 4-MMC en 3-MMC”, een groep studenten, woonachtig in het midden van het land, noemt op wat ze allemaal al eens geprobeerd hebben. In hun studentenhuis wordt op regelmatige basis designerdrugs gebruikt. Bang voor gezondheidsrisico’s zijn ze niet. „Deelnemen aan het verkeer is ook gevaarlijk.”

Designerdrugs vallen onder de verzamelnaam Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS). Qua werking zijn ze vergelijkbaar met ‘traditionele’ en illegale drugs als amfetamine of cocaïne, maar de stoffen zijn door de producenten zo bewerkt dat ze buiten de drugswetgeving vallen en dus legaal zijn. De middelen zijn daardoor ook makkelijk te verkrijgen via dealers of webshops. Zo wordt 3-MMC bijvoorbeeld op meerdere websites aangeboden met bijschriften als ‘voor de beginnende chemicus’ en waarschuwingen dat het middel niet bedoeld is voor consumptie. Ondertussen wordt dan wel een ‘discrete levering’ beloofd.

Voor de regering is er moeilijk tegenop te boksen. Tegen de tijd dat het ene middel binnen de Opiumwet valt, zijn er in de labs alweer nieuwe middelen geknutseld. Minister Grapperhaus en staatssecretaris Blokhuis hopen dat hun wetsvoorstel hier een einde aan zal maken. De Opiumwet bestaat op dit moment uit twee lijsten, I en II, met daarop alle verboden middelen. Grapperhaus en Blokhuis willen daar nu een derde lijst, de IA, aan toevoegen. Op die derde lijst komen de risicovolle stofgroepen, want zo kan een hele groep verschillende soorten designerdrugs in één keer verboden worden.

Gezondheidsschade

„De stoffen die op Lijst I van de Opiumwet staan, staan daar niet voor niets. Dit zijn drugs met aantoonbaar grote gezondheidsrisico’s. Van de designerdrugs die hiervan zijn afgeleid kunnen we aannemen dat ze net zo goed grote gezondheidsschade kunnen aanrichten”, stelt staatssecretaris Blokhuis. „Uit voorzorg nemen we daarom nu maatregelen. Door bepaalde groepen stoffen te verbieden nemen we ook de indruk weg bij gebruikers dat deze stoffen niet zo schadelijk zijn, omdat ze in eerste instantie legaal op de markt komen.”

Dat de designerdrugs mogelijk zeer schadelijk zijn, verontrust de groep studenten niet. Ze gebruiken de middelen op een verantwoorde manier, benadrukken ze. „Ik denk dat het ons niet afschrikt omdat wij, door ervaring, weten dat slim gebruik de minste gevaren meebrengt. Je leest je in, bereid je voor, zorgt dat je met vertrouwde mensen bent. Zo weet je dat je in goede handen bent als het fout gaat”, stelt één van de vrouwelijke bewoonsters. „Ik vind drugs alleen gevaarlijk als je echt niet weet waar je mee bezig bent”, voegt een ander toe. Bovendien zien ze op feestjes vaker mensen die van de wereld raken door alcohol. Gezamenlijk staan ze niet achter het verbod op designerdrugs, dat het kabinet voor ogen heeft. „Wie al langer gebruikt, vindt de route naar die drugs toch wel. Maar als bepaalde grondstoffen niet meer

beschikbaar zijn, heb je de kans dat producenten er rotzooi bij gaan gooien”, vrezen ze. „Doe eerst onderzoek naar de stoffen en verbied dan alleen wat echt levensgevaarlijk is.”

„Er zitten inderdaad voor- en nadelen aan het illegaal maken van bepaalde drugs”, beaamt Leonie Kamps van het Trimbos Instituut. „Dealers kunnen een andere stof onder dezelfde naam of minder zuivere stoffen gaan verkopen.” Aan de andere kant is volgens haar het gebruik van de stof 4-FA daadwerkelijk afgenomen na het verbod. Dat middel kwam een paar jaar geleden op de lijst met verboden middelen nadat er een toename te zien was in het aantal incidenten met de stof. „Als de stof minder makkelijk beschikbaar is, wordt het ook minder gebruikt.”

Proefkonijn

Ondanks dat ze drugsgebruik nooit zal aanmoedigen, adviseert Kamps gebruikers om altijd goed voorbereid te zijn. „Lees je in en laat je drugs testen. Met designerdrugs ben je echter je eigen proefkonijn”, zegt ze. Ook bij het Trimbos Instituut is er namelijk nog maar weinig bekend over de korte- en langetermijneffecten van deze nieuwe drugs. „Gebruikers moeten weten dat er een onbekend risico aan hangt.”

De 23-jarige callcenter-medewerker Jaimy zag die risico’s van heel dichtbij en hoopt dat de wet inderdaad wordt aangescherpt. Bij haar liep het gebruik van de designerdrug 3-MMC uit op een verslaving. „Het begon als leuk alternatief voor XTC. Ik kreeg het op een feestje en iemand zei dat ik het echt eens moest proberen”, vertelt ze. Een tijdje gebruikte Jaimy het middel ook alleen op feestjes, maar steeds vaker snoof ze het ook op normale avonden en verjaardagen. „En toen ging ik het eens in mijn eentje proberen. Thuis, als ik me kut voelde. En toen escaleerde het. Voel je je klote? Hup, even een lijntje en je voelt je beter.” Jaimy is een gefingeerde naam, echte naam bekend bij redactie.

3-MMC is een stimulerend middel dat zorgt voor een gevoel van alertheid, euforie en extra zelfvertrouwen. Ook van deze designerdrug zijn de risico’s onbekend. „Dat was iets waar ik op sommige momenten wel aan dacht, maar wat je ook vergeet omdat je je goed wil voelen. Op zo’n moment lijkt het dan net of de voordelen tegen de nadelen opwegen”, verklaart Jaimy. Een jaar lang gebruikte ze het middel bijna dagelijks. Tot het onmogelijk werd om nog een normaal leven te leiden. „Ik was afhankelijk geworden en kon niet meer zelfstandig stoppen.”

Inmiddels ligt deze donkere periode een paar jaar achter Jaimy en heeft ze haar leven met behulp van een instantie in de verslavingszorg weer op de rit. „Ik zou graag aan mensen mee willen geven dat designerdrugs misschien legaal zijn, maar dat dat niet betekent dat het niet verslavend of gevaarlijk kan zijn”, besluit ze. „Ik voelde me toen zo leeg, maar ben nu weer gelukkig.”