Kasper Hermans Nieuws 13 mrt 2020, 14:59

Leestijd: 3 minuten

Geen paniek: ‘Zaterdag zijn de supermarkten weer gevuld’

Supermarktorganisatie CBL roept klanten op om te stoppen met ‘hamsteren’. Nederlanders zijn sinds donderdagavond na de bekendmaking van de maatregelen rondom het coronavirus massaal de supermarkten aan het leeg trekken. De afgelopen weken leek het nog mee te vallen en waren voornamelijk de hygiëneproducten en producten ‘in blik’ populairder dan normaal. Sinds donderavond is dat anders.

„De persconferentie van minister-president Mark Rutte heeft ertoe geleid dat klanten massaal naar de supermarkten zijn gegaan om in te slaan", zegt Jules van Well, manager bij het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL). Dat doen de mensen niet alleen voor zichzelf, ook lijken sommigen er flink aan te willen verdienen.

Dit gebeurt dus op Marktplaats. Dit land is stuk hoor. pic.twitter.com/nOSQRHPmTC

— Nina Juffermans (@NinaJuffermans) March 13, 2020

Maar dat zal weinig effect sorteren, vermoedt Van Well. „Het gaat weliswaar hard, maar er wordt knetterhard gewerkt en alle vrachtwagens die beschikbaar zijn zijn vandaag aan het werk om de schappen te vullen. Morgen (zaterdag, red.) is alles weer gewoon aangevuld, want er is genoeg eten op voorraad. Het is eigenlijk gewoon kerstdrukte in de supermarkt, alleen komt nu dan iedereen in één dag in plaats van verspreid over een hele week. Daar waren de supermarkten niet op berekend."

Premier Mark Rutte heeft inmiddels ook opgeroepen niet langer zo massaal in te slaan vanuit sociaal oogpunt. „Het treft ook mensen die hard voor ons aan het werk zijn en na een lange dag de schappen leeg aantreffen. Ik vind dat niet sociaal.”

Bewustwording

Het ineens massaal inslaan van voedsel ziet er misschien raar uit, maar consumentenpsycholoog Patrick Wessels kan het wel verklaren. „Eigenlijk zijn daar twee redenen voor te geven. In algemene zin zien we dat als je tegen een groep mensen zegt dat ze iets wel of niet moeten doen, ze daar niet naar luisteren.” Wessels vertelt dat daarbij de verschillen tussen het onderbewustzijn en het bewustzijn een rol spelen. „Ons gedrag wordt gestuurd door ons onderbewustzijn. Informatie komt binnen in ons bewustzijn. Dat betekent dus dat mensen eerst bewust moeten worden gemaakt voordat ze zich er daadwerkelijk naar gaan gedragen.”

Daarnaast benadrukt Wessels dat we geneigd zijn anderen te volgen. „Er wordt ons verteld niet te gaan hamsteren, maar ondanks dat ziet ons brein dat iedereen boodschappen inslaat. Dat is het sociale bewijs dat je het dus wel moet doen. Waardoor je al snel volgt en de supermarkt ingaat.”

Maximaal twee potjes

De consumentenpsycholoog benadrukt ook dat het idee van ‘schaarste’ niet bevordelijk is. „Supermarkten proberen mensen tegen te houden door bijvoorbeeld een briefje met: ‘Je mag maximaal twee potjes pakken’ bij een product op te hangen. Dan denkt je brein: ‘Dat moet ik hebben, want dat is bijzonder’.”

Volgens Wessels komen consumenten dan al snel in een competitieve modus. Op de vraagt of de hamsterdrang reëel of massahysterie is, zegt Wessels: „Het is reëele massahysterie. Zoiets ontstaat als we niet weten wat we moeten doen. Dan volgen we anderen. Dat is de evolutie.” Om het hamstergedrag enigszins te beperken benadrukt de consumentenpsycholoog dat communicatie belangrijk is. „Dat betekent dat de media een beetje rustig moet doen en dat supermarkten voorzichtig moeten communiceren. Maar de hysterie krijg je nooit helemaal weg.”

Verse producten

Opvallend is dat die hysterie vooral gaat om lang houdbare producten, maar volgens Van Well moet je daar juist nu van durven afstappen. „Eet ook vooral gezond voeding en verse producten. Dat is nu extra belangrijk vanwege het virus. Je moet zorgen dat je een goede weerstand hebt en gezond leven is iets dat daarvoor cruciaal is."

Door Kasper Hermans en Julia Osendarp