Julia Osendarp Nieuws 7 mrt 2020, 07:55

Leestijd: 4 minuten

Drukte in de rechtbank: ‘Bezuinigingen zijn de oorzaak’  

Het is druk in de Nederlandse rechtbanken. Daardoor moeten dit jaar ruim 20.000 zittingen worden uitgesteld. 

Er is sprake van capaciteitsproblemen bij de Nederlandse rechtbanken. 22.700 zaken moeten volgen het OM worden uitgesteld. Dat komt door een tekort aan rechters, zegt Gerrit van der Burg van het Openbaar Ministerie in De Telegraaf. Het gaat daarbij vooral om verdachten die voor de politierechter of kantonrechter moeten voorkomen.

Bezuinigingen

Philip Langbroek is hoogleraar rechtspleging en rechterlijke organisatie aan de Universiteit Utrecht en spreekt zich uit over politieke beslissingen die volgens hem de oorzaak zijn. „De drukte bij de rechtbank is een gevolg van de bezuinigingen van een aantal jaar geleden. Je trekt niet zomaar een blik rechters open. De werving en opleiding van rechters kost tijd.” Langbroek vergelijkt de situatie met de werkdruk bij de politie en binnen het onderwijs. „Er werd destijds al gewaarschuwd. ‘Pas op, want de naoorlogse rechters gaan straks met pensioen. Wacht nou even met de bezuinigingen’.” Volgens de hoogleraar heeft de politiek niet geluisterd naar die waarschuwing. „De politici zijn wat mij betreft incompetent. Met dit soort zaken moet je vooruit plannen, dan wist je dat dit zou gebeuren.”

Leonie van der Grinten, online bekend als Meester Leonie, is strafrechtadvocaat en herkent het probleem in haar vakgebied. „Gemiddeld duurt het tegenwoordig een jaar tot twee jaar voordat een zaak op zitting staat.” Ook zij wijt de overcapaciteit aan de werkdruk. „De criminaliteit neemt al jaren af, dus daar ligt het niet aan. Daarnaast is het ook niet zo dat men tegenwoordig sneller naar de rechter stapt. Integendeel, het OM probeert veel zaken bij de rechter weg te houden en deze met alleen de officier van justitie af te handelen.”

Aanzien

Hoogleraar Langbroek en strafrechtadvocaat Van der Grinten leggen beide uit dat sommige zaken wel sneller worden afgehandeld. „Dat gaat om zaken waarbij de verdachte in voorlopige hechtenis zit. Die zaken hebben voorrang”, zegt Van der Grinten. Daaronder vallen zaken rondom ernstige misdrijven, zoals moord of doodslag. Langbroek: „Maar een aanrijding waarbij iemand ernstig gewond is geraakt moet nu misschien wel veertien maanden wachten op een rechtszaak. Dat is maatschappelijk niet aanvaardbaar.”

Meander Fabels (23) uit Amsterdam is rechtenstudent aan de Universiteit van Amsterdam. Hij zou later in zijn carrière binnen de rechterlijke macht willen werken. Volgens hem heeft het beroep aanzien en status. „Rechter word je toch pas in een latere fase, wanneer je meer weet en meer hebt meegemaakt. Dat beeld wordt bevestigd door films en series, waar je vaak een oude wijze man of vrouw achter de hamer ziet zitten.”

Vertrouwen

Het capaciteitsprobleem zou betekenen dat slachtoffers door de vertraging veertien maanden moeten wachten voordat een zaak voor de rechter komt. Volgens Langbroek is dat een slechte ontwikkeling. „Als je lang moet wachten, raak je het vertrouwen in het rechtssysteem kwijt.” Student Fabels begrijpt ook dat de lange procedures niet bevorderlijk zijn voor het rechtsysteem. „Het recht is al niet zo toegankelijk. Om die reden hebben we advocaten en rechtshulp. Als de termijnen dan langer worden, begrijp ik dat veel Nederlanders minder snel een beroep doen op de rechter.”

Van der Grinten doet zelf geen slachtofferzaken, maar ziet in dat het voor slachtoffers een vervelende kwestie is. „Het is nooit in het voordeel van een slachtoffer als een zaak lang duurt. Daarnaast willen verdachten vaak ook dat een rechtszaak snel wordt afgehandeld. Daartegenover staat wel dat als een rechtzaak langer dan twee jaar duurt, verdachten strafvermindering kunnen krijgen.” De advocaat benadrukt dat eigenlijk alle partijen idealiter een zaak snel willen afhandelen. „Zowel de officier van justitie, de maatschappij en de rechtbank zien het liefst een lik-op-stuk-beleid.”

Vervolgstappen

Woordvoerder Marijn Rens van de Raad voor de Rechtspraak legt uit welke mogelijke oplossingen kunnen zorgen voor een betere aanpak. „We zijn een groot programma in de Rechtspraak gestart om de doorlooptijden van zaken te verbeteren. In het nieuwe prijsakkoord dat onlangs door de Raad met de minister werd gesloten is daarnaast structureel geld beschikbaar gekomen om onder andere de toegenomen complexiteit van zaken te kunnen opvangen. En de Rechtspraak is ook bezig met het werven van nieuwe rechters.” Het Openbaar Ministerie laat in een reactie weten: „Ieder jaar sluiten de OM-onderdelen en de rechtbanken een zittingsconvenant af. Dit jaar blijkt dat het OM meer zaken naar zitting wil brengen dan waar de rechtspraak capaciteit voor heeft. In gezamenlijkheid wordt alles uit de kast gehaald om het tekort zo snel mogelijk op te lossen.”