Iris Hermans Nieuws 9 mrt 2020, 07:15

Leestijd: 7 minuten

1 op de 50 is hoogbegaafd: ‘Ik ben anders bedraad’

Hoogbegaafdheid is niet (alleen) een hoog IQ, zeggen deze hoogbegaafden. „Je zou ons ook extra-intens kunnen noemen.” 

Kijk eens om je heen, als je in de trein zit (of staat), of wacht op het perron. Dikke kans dat je omringd wordt door minimaal één hoogbegaafd iemand. Dat kán die verlegen jongen met bril en laptop zijn, maar ook de flamboyante vrouw met roze haar en dito verfspetters op haar handen. Of misschien ben je het zelf wel, want één op de vijftig is het. Deze week is het de Week van de Hoogbegaafdheid.

Slimmerds spotten

Ze ziet het meteen als iemand het ook is. Alsof ze in haar eigen bruingroene ogen kijkt. Moeilijk onder woorden te brengen hoe deze ‘hb-dar’ werkt, „je herkent iets van jezelf.” Alice Burridge is 30 jaar, woont in Almere en is hoogbegaafd. ‘Intens’ is het eerste woord dat ze, eveneens intens, bijna uitroept op de vraag hoe dat nou is, leven als hoogbegaafde. „Ik beleef álles intens. De goede en de slechte dingen.” De pientere Burridge promoveerde in de marieme biologie, publiceerde als een malle en leefde haar leven. Maar wel met altijd een sluimerend gevoel van onrust en verveling in zich, en een waas van eenzaamheid die constant over haar neerdaalde. Het vreemde eend in de bijt-gevoel, in een overvolle vijver.

In 2012 startte ze een groepje op Facebook, „ik miste in het dagelijks leven een gevoel van aansluiting.” Lang verhaal kort: de groep ontplofte en ze zette Stichting Hoogbegaafd! op, met nu zo’n 12.000 leden, 70 verschillende interessegroepen, een jaarlijks symposium dat altijd stijf uitverkoopt en door het hele land en Vlaanderen bijeenkomsten. Een ietwat officieel woord voor wat ze daar doen. Praten over daten tot waar ze tegen aan lopen tijdens sollicitaties en bier drinken, en met een dikke grijns: „We zijn nét normale mensen.” Ze gelooft niet dat er vaak ‘false positives’ komen, mensen die het niet zijn, al was er wel een keer iemand die al snel door de mand viel. „Het bleek een recruiter te zijn die even slimme mensen kwam spotten.”

Tijdens het gesprek van een uur, waarin ze snel en duidelijk praat, gebruikt ze slechts één keer het woord slim. „Weet je wat het is…” Ze wikt en weegt haar woorden. „Ik heb een desinteresse in IQ-testen, het meet echt niet of je hoogbegaafd bent of niet. Vaak zit faalangst de echte score in de weg. Ik geloof dat de manier waarop iemand verbanden legt en redeneert, veel relevanter is.”

Of ze het woord hoogbegaafd niet een beetje achterhaald vindt? Ze beaamt dat dat ‘hoog’ mensen kan doen steigeren, zeker in deze tijden waarin ‘gelijkheid’ zo cruciaal is en zelf zinspeelt ze ook liever, „It’s living with intensity, leg ik dan uit. Ik ben gewoon anders bedraad daarboven, het past perfect in de neurodiversiteit.” Een ander woord dat goed in 2020 past, zou wat haar betreft extra-intens zijn, „klinkt ineens heel anders, hè?”

#hbemancipatie

Ze is blij dat ze het is én weet. Het geeft haar meer vrijheid en begrip voor zichzelf. „Laten we er mee op avontuur gaan, zeg ik altijd, ik wil er een feestje van maken.” In 2018 startte ze Green Writing, haar eigen duurzame tekst-, vertaal- en social mediabureau. ‘Taal is leven’ is haar filosofie en haar klanten krijgen altijd wel „iets extra’s”, glimlacht ze. „Ik zie altijd nét even wat meer en dat geef ik mensen graag mee.”

View this post on Instagram

A post shared by Stichting Hoogbegaafd! (@stichtinghoogbegaafd)

Ze bedacht #hbemancipatie waarmee nu ook jongeren worden aangesproken én dat jongeren aanspreekt. En dat is belangrijk, want velen zitten nog in de kast slash in zichzelf. „Je bent goed zoals je bent. Leef het leven ten volste, maak er gebruik van.” En dat is in de eerste plaats door het niet weg te stoppen. Voor hen die het ‘puzzelstukjes op hun plaats-gevoel’ krijgen bij het horen van haar verhaal, raadt ze aan „open te breken.” Ze gruwelt van het woord lotgenoten -„dat klinkt zo slachtofferhulpachtig”- en gebruikt het woord ‘peers’. Zoek ze op, tipt ze. „Bijvoorbeeld bij onze stichting. Dan kun je samen meer uitdiepen wat het voor jou is, je creëert meer bewustwording wanneer je kunt spiegelen aan anderen.”

Tintenser?

Iets wat de bevlogen Burridge zelf al een tijd doet in haar relatie. Ze ontmoette hem in de elektronicawinkel, waar ze een nieuwe laptop bij hem kocht. Geen escape of delete voor hen, wel een return: de vonk was daar en is er nog steeds. „Het is gewoon fijn om diepe filosofische gesprekken te kunnen voeren met een ander die ook gelaagd is.” Betekent overigens niet dat ze nooit dom ouwehoeren samen, „kunnen we ook heel goed, hoor.” Een dating-app heeft ze nog nooit gebruikt. Zou het werken, een app speciaal voor hoogbegaafden, Tintenser misschien? Ze twijfelt en schudt dan haar hoofd. „In onze community ontstaan vaak genoeg relaties, zo apart zijn we ook weer niet!”

‘Diplomageil’

Je bent hoogbegaafd bij een IQ van 130, en uitzonderlijk hoogbegaafd wanneer je de 145 aantikt. Haar eigen IQ is ‘meestal rond de 137’, want met regelmaat doet de nieuwsgierige Rianne van de Ven een test. „Ik speel graag als proefkonijn voor psychologen voor hun nieuwe tests.” Maar er is meer. „Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Hij of zij schept plezier in creëren.” Ze kan de definitie inmiddels dromen. Van de Ven is coach, werkt als vrijwilliger voor Instituut Hoogbegaafdheid voor volwassenen (IHBV) en is initiatiefnemer van de Week van de Hoogbegaafdheid. De actieve hoogbegaafde lacht naar het leven en vice versa, maar dat is ook anders geweest. „Ik was een drop-out van de universiteit en heb me daardoor vaak minder gevoeld dan anderen die het wel hadden afgemaakt. Dat krijg je in zo’n diplomageile maatschappij als die van ons.”

De Brabantse die nu in Wageningen woont kwam in de automatisering terecht bij een grote bank. Inmiddels heeft ze drie post-hbo studies afgerond en haar eigen florerende coachingspraktijk, waar ze andere hoogbegaafden begeleidt. En dat is allemaal gekomen doordat ze op haar 33ste ontdekte dat ze het was, via een collega die het ook was en haar erop wees. Puzzelstukjes vielen daarna op hun plaats en Van de Ven besloot er wat mee te gaan doen. „Het gaf zeker een kick en een gevoel van voldoening toen ik die studies afrondde. Nu lukte het wel, omdat ik beter begreep wie en waarom ik zo was.”

Ook hoog EQ

View this post on Instagram

A post shared by hbcafehaarlem (@hbcafehaarlem)

Hoogbegaafdheid is in elk geval géén garantie op succes en geluk, vervolgt ze, „Maar het kan als een bevrijding werken als je het weet. Ik weet uit eigen ervaring dat je kunt rondlopen met een gevoel van niet snappen wat er nou met je aan de hand is. Het kan tot faalangst en een negatief zelfbeeld leiden, tót je het ineens doorhebt.” Door het hele land zijn zogenaamde HB-cafés, voor jongvolwassenen tot ouderen en de diversiteit is hier groot. „Van creatieve kunstenaars met een liefde voor chaos staan lijnrecht tegenover de bèta-mannen die zich kunnen verliezen in regels en structuur. Twee uitersten, maar allebei vertonen ze dezelfde kenmerken.” Vaak wordt gezegd dat mensen met een hoog IQ geen hoog EQ kunnen hebben, zo besluit ze. „Maar dat is dikke onzin. Sterker nog: vaak zijn mensen met een hoog IQ heel gevoelig, of zelfs ook hóógsensitief.”

Week van de Hoogbegaafdheid

Misschien zit je nog wel in de kast, of heb je geen idee dat je het bent. Hoogbegaafd dus. Dit is jóuw week. Het waarom achter de Week van de Hoogbegaafdheid zit ‘m onder meer in de vooroordelen en het tekort aan informatie. Er hangt nog altijd veel onwetendheid omheen en ja, ook vooroordelen, knikt organisator Rianne van de Ven. „Dat we allemaal arrogant zijn, ons beter voelen dan.” Ze vindt het dan ook lastig om de vraag te beantwoorden of hoogbegaafden bijzonder zijn. „Dat klinkt meteen zo alsof je je er op voor laat staan. Dat we er zijn is heel normaal, maar we zijn wél een minderheid. Het is geen verdienste, het is gewoon zo. Net zoals linkshandigen en roodharigen minderheden zijn.” Door het hele land wordt van alles georganiseerd, van open bijeenkomsten tot een stampcursus voor scholieren. Kijk op hun website voor meer informatie.

View this post on Instagram

A post shared by Official account of Education and Child Studies (@pedagogiek)