Iris Hermans Nieuws 18 feb 2020, 19:00

Leestijd: 5 minuten

Voor altijd de bus gemist door ‘dikke buslijnen’

Steeds meer dorps- en wijkbushaltes verdwijnen door ‘dikke buslijnen’. OV Ombudsman bezorgd, bewoner Anouck baalt en is Vervoersarmoede Openbaar Vervoer op Facebook gestart. 

Stel je voor dat je met een rollator loopt en je altijd met de bus naar je vriendin/de bridgeclub/het ziekenhuis kon, omdat de bushalte vlakbij was. Of dat het om je oma gaat. En stel je nu eens voor dat die halte er ineens niet meer zou zijn. „Er is een grote kans dat bepaalde bevolkingsgroepen steeds meer geïsoleerd raken, omdat ze niet meer met het ov kunnen reizen.” Ja, OV Ombudsman Bram Hansma maakt zich zorgen, nu ook het afgelopen kwartaal weer vele klachten bij hem binnenkwamen over het verdwijnen van haltes.

Dikke buslijnen

Zo is in het Utrechtse Schaakwijk de halte vlak voor een zorgcentrum komen te vervallen, waar dagelijks 200 in- en uitstappers waren. „Mensen zitten echt met de handen in het haar, ‘wat is nou een goede oplossing voor mij?’ vragen ze, maar die is er nog niet.” Je hebt twee smaken, leidt hij zijn toelichting in. „Je hebt woonkernen die steeds minder goed bereikbaar worden doordat de bus van a naar b gaat en onderweg alleen maar aan de rand van het dorp stopt.” Iets wat je ook in stadswijken ziet, vervolgt hij zijn tweede smaak. „Van een fijnmazig netwerk, dus met veel haltes dicht bij elkaar, gaat de bus zo veel mogelijk in een rechte lijn.” Deze ‘dikke’ buslijnen komen dan niet meer op alle haltes of rijden om de woongebieden heen, wat als voordeel heeft dat elke twee tot drie minuten een bus stopt op die haltes die er nog zijn, „maar mensen die zijn aangewezen op het openbaar vervoer, bijvoorbeeld ouderen slecht ter been of mensen die geen auto hebben, zijn hiervan de dupe.” Natuurlijk is het aantrekkelijk dat de bus sneller gaat, beaamt hij, „Zeker voor de snelle forens die de auto nu laat staan. Maar tegelijkertijd worden bevolkingsgroepen die afhankelijk zijn van het ov ernstig benadeeld. Zo krijg ik ook regelmatig klachten van ouders wanneer een halte verdwijnt die cruciaal is voor hun naar schoolgaande kind.”

Kwalijk

Een van de oorzaken is dat veel wordt geïnvesteerd door vervoerders in de ‘vernieuwde’ buslijnen, „Zo worden vaak luxe, nieuwe bussen ingezet. Als de totale uitgaven niet mogen toenemen, wordt gekozen voor het schrappen van ‘dunnere’ buslijnen, die door een woonkern rijden. Er wordt heus wel nagedacht over alternatieven, maar dat wil niet zeggen dat de nieuwe oplossing meteen passend is, soms helemaal niet zelfs, en dat is kwalijk.”

Zelf is hij opgegroeid in een autoloos gezin. „We waren met z’n vijven thuis en gingen altijd met het ov naar onze oma’s.” Naar Oma Bennekom bijvoorbeeld, waar je niet komt met alleen de trein. „Fijn dat er een bushalte was, als die er niet zou zijn geweest, hadden we onze oma mogelijk minder vaak gezien.” En was autovrije oma op haar beurt ook veel afhankelijker van de mensen om zich heen. Een spookstad met nog een paar ouderen die achter de geraniums wegkwijnen tot ultieme gevolg is ietwat voorbarig, „maar het kan op den duur zeker leiden tot minder bereikbare dorpen, waar mensen minder graag willen wonen en isolement en ongelijkheid toenemen.” Wat hij als OV Ombudsman kan doen? „Vooral de vervoerders erop blijven aanspreken dat ov een publieke dienst is. Bewoners en reizigers moeten er van op aan kunnen dat de dienstverlening in hun woonplaats niet ineens enorm achteruit gaat of zelfs verdwijnt.”

Anoucks ‘vervoersarmoede’

Anouck Bruijns zag met lede ogen aan hoe het bushokje in haar St. Willebrord werd weggetakeld. „Ik heb gehoord dat-ie nu vlakbij het gemeentehuis in Rucphen staat.” Niet dat ze daar iets aan heeft, want hoe moet ze er komen? „Alle bushaltes in ons dorp zijn weg, na 28 jaar ben ik ineens verstoken van het openbaar vervoer.” De eerstvolgende is op 2, 5 kilometer lopen, iets wat met een kinderwagen, een peuter en een tienjarig kind niet ideaal is. De oplossing van de gemeente: de buurtbus. Kosten: tien euro voor een retour, de kinderwagen past er niet in. „In de normale bus was ik 6, 75 euro kwijt.”

Impact

Het heeft behoorlijke impact op haar leven, beaamt ze. Haar vriendinnen die in dorpen verderop wonen, waar ook het doek viel voor vele haltes, ziet ze nauwelijks meer -„ook zij hebben kinderwagens”- en laatst kon ze niet eens naar een „belangrijke afspraak” bij het UWV, laat staan dat ze straks naar een nieuwe baan kan reizen. De daadkrachtige Brabantse besloot in actie te komen en startte een petitie, die 750 buurtbewoners ondertekenden. Ze heeft hem intussen ingediend bij de gemeente, de provincie en Arriva. Haar missie: tenminste één bushalte terug. „Maar ik heb er niet veel vertrouwen in, hoor, wat betekenen die handtekeningen nou voor hen?” Het bij de pakken neerzitten zit niet in haar aard en op Facebook is ze ‘Vervoersarmoede Openbaar Vervoer’ gestart, om in kaart te brengen welke haltes zijn weggehaald en welke gevolgen dit heeft. Berichten stromen geleidelijk binnen en uit alle uithoeken van het land. Haltes die zijn opgedoekt, of zelfs hele buslijnen, van Kamperland tot Zwaanshoek, met huilende emoji’s als reactie. Ook worden ‘oplossingen’ die de gemeentes hebben bedacht gedeeld, die niet op veel likes hoeven te rekenen. Van buurthopper tot buurtbus en hubtaxi’s. Gemene deler: te duur en vaak ver van tevoren reserveren. „Je kunt niets meer spontaan doen.”

Petitieverzamelaar Anouck

Ze wil dan ook iedereen die in zijn of haar buurt de halte heeft zien verdwijnen wat nu tot groot persoonlijke ongemak leidt, oproepen om een petitie te starten. „Ik ben vanaf nu de petitieverzamelaar en hoop straks met duizenden handtekeningen aan te kunnen tonen dat zulke beslissingen enorme gevolgen kunnen hebben.” Waarom de haltes in Sint Willebrord en op veel andere plekken eigenlijk zijn weggehaald? Omdat het „vooruitstrevend” zou zijn, volgens de gemeente. „De bus van Breda naar Roosendaal gaat nu namelijk sneller. Weet je hoeveel het scheelt?” Ze moet er bijna om lachen als ze het antwoord geeft. „Vijf hele minuten.”