Vincent Smit Nieuws 25 feb 2020, 07:30

Leestijd: 4 minuten

Jongeren leren over Februaristaking door gedichten

Vandaag wordt in Amsterdam de Februaristaking van 1941 herdacht. De organisatie ziet dat er steeds meer jonge mensen naar de herdenking komen. 

Rood, geel, wit en bruin, voor mij maakt het niet uit. Reddie, gerrie, wittie nanga blacka, gie mie a neh gie. Iedereen is mens, alla sma na libie sma. Ik accepteer een ieder als hoe ze zijn. Mie e accepteer alla sma lekie la deng deh. En jij kan dat ook, en yu kang doe eng toe. Ik hou van je zoals je bent, mie lob ie lik fa you deh.

Rood,  geel, wit en bruin,  voor mij maakt het niet uit. Reddie, gerrie, wittie nanga blacka, gie mie a neh gie. Mik oeng lob makandra lik fa oe deh en mek vrede kong tap grong tapu. Laten we van elkaar houden zoals we zijn en laat vrede op aarde zijn

Dit gedicht van de Amsterdamse scholiere Thiamey Alberg (14) is geïnspireerd door de staking van 1941. Onder andere via speciale dichtlessen wordt geprobeerd om Amsterdamse jongeren bewust te maken van wat er zich tijdens de oorlog in Nederland heeft afgespeeld.

Thiamey vond het erg leuk om het gedicht te schrijven. „Ik heb het in twee talen geschreven, want dan kunnen ook Surinaamse mensen het lezen.” De scholiere heeft tips gekregen van haar oma, zij dicht ook. „Het gedicht gaat over de Joden. Mensen die niet worden geaccepteerd. Ik wil mensen laten zien dat we niet zoveel van elkaar verschillen.”

‘Brug tussen toen en nu’

Volgens Jair Stranders van het Comité Herdenking Februaristaking 1941 is het belangrijk om de staking te herdenken, ook voor jongeren. „Het is een brug tussen toen en nu.”

De Februaristaking was het enige openlijke en massale protest tegen de Jodenvervolging in Nederland. De aanleiding voor de staking waren de eerste razzia’s, daarbij werden honderden Joodse mannen opgepakt.

Tienduizenden Amsterdammers legden op 25 februari hun werk neer. Winkels en kantoren sloten hun deuren. De staking werd met veel geweld door de Duitsers beëindigd, daarbij kwamen negen mensen om het leven. Vele andere werden later als represaille gefusilleerd.

Stranders: „Juist door te vertellen over de geschiedenis, geef je jongeren een goede blik op de geschiedenis. Daardoor kunnen zij scherper zijn over wat er nu speelt en waarom het belangrijk is om op te komen tegen discriminatie.”

Dichten over levensvragen

Poëzie-docent Ilonka Verdurmen geeft les aan jongeren op scholen. Onlangs deed zij mee aan een project waarbij jongeren moesten schrijven over de Februaristaking. „Jongeren waren heel erg onder de indruk. Dit onderwerp gaat over fundamentele levensvragen. Ga ik mee doen of doe ik niet mee? Sluit ik mijn ogen voor het profileren van mensen of niet?”

De gedichten laten volgens Verdurmen goed zien dat dit onderwerp ook vandaag de dag nog actueel is. „Jongeren begrijpen dat stelling nemen van alle tijden is. Het is natuurlijk zo dat het gaat over iets uit het verleden wat een hele duidelijke relatie heeft met het heden. Discriminatie gebeurt ook nu nog in Amsterdam. De scholieren krijgen de vrijheid om het op hun eigen manier in te vullen.”

Volgens de docente hebben sommige leerlingen zelf ook ervaring met oorlog. „Ik heb de jongeren in de klas gehad die nog maar kort in Nederland zijn en een kleine woordenschat hebben. Zij weten toch verschrikkelijk te raken met de dingen die zij schrijven. Bijvoorbeeld een regel als ‘zie de oorlog in haar ogen’, of ‘mijn vader heeft een gebroken gezicht’.”

Instagram

Dichter des Vaderlands, Tsead Bruinja, denkt dat het niet lastig is om jongeren aan het dichten te krijgen. „Je moet bij de jongeren in de buurt komen en een instapmoment creëren. Je moet kijken naar wat voor hen poezie is. Bijvoorbeeld gedichten op Instagram of de gedichtenbundels van Tim Hofman.”

Bruinja snapt wel waarom er op herdenkingen vaak voor gedichten gekozen wordt. „Gedichten geven een gevoel weer. Je ziet ook vaak gedichten in overlijdensadvertenties. Het is een manier om iets te herdenken. Met een gedicht kun je heel veel zeggen in weinig woorden. Het is beeldtaal.”

Op de herdenking zullen bloemen worden gelegd. De Amsterdamse spoken word performer Babs Gons lees teen gedicht voor.