Tosca de Jong Nieuws 20 feb 2020, 18:45

Leestijd: 4 minuten

Geen plek meer voor sigaret in supermarkt en tankstations

Een meerderheid van de Tweede Kamer wil de verkoop van sigaretten in supermarkten en tankstations volledig verbannen. „Verkoop alleen nog in speciaalzaken.”

Tijdens het boodschappen doen ook nog even een pakje sigaretten halen bij de servicebalie. Dat is nu heel normaal. Partijen als het CDA en ChristenUnie vinden dit echter niet normaal (meer) en zien de pakjes sigaretten en tabak het liefst zo snel mogelijk verdwijnen bij supers en tankstations.

De Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK) vindt de plannen vanuit Den Haag een ‘ondoordacht plan’. „Mocht het straks inderdaad zo zijn dat je daar geen sigaretten meer kunt kopen, dan zullen klanten massaal naar de tabakswinkels gaan. De kans is aanwezig dat die speciaalzaken overspoeld zullen worden met veel mensen en dat niet aankunnen”, vertelt directeur Jan Hein Sträter.

Uit het zicht

Voor winkeliers en ondernemers staan er al de nodige aanpassingen op de agenda. Vanaf 1 juli dit jaar mag in supermarkten tabak niet meer in het zicht van klanten staan. Kleinere verkooppunten krijgen iets langer de tijd. Vanaf 1 januari 2021 moet bij hen ook alle rookwaar ‘verstopt’ worden.

„Veel winkeliers zijn zich nu al aan het voorbereiden om hun winkel anders in te richten. Dit kost ondernemers veel geld. Mochten de nieuwe plannen doorgaan, dan is dat echt waardeloos. En waarom zou je nog gaan investeren en aanpassingen doen als er straks toch een algeheel verbod komt?”

Volgens Sträter zijn er in Nederland 30.000 punten waar je tabak kunt kopen. De helft van dit aantal bestaat uit de supermarkten, tankstations en tabakszaken.

20.000 doden per jaar

Bij de website Tabaknee.nl is de vlag uitgegaan. „Wij zijn uiteraard erg blij met de plannen. En ik ben best verbaasd dat een meerderheid voor is. Maar ik verwacht niet dat tankstations zich hierbij zullen neerleggen”, zegt Frits van Dam, die zelf vijftig jaar pijp rookte en nu zes jaar van het roken af is. Hij is het er mee eens dat tabak straks alleen nog maar in speciaalzaken verkocht zou moeten worden. Hij gelooft dat het aantal rokers daalt als het aantal verkooppunten ook omlaag gaat. „Roken wordt ook maatschappelijk steeds meer ingeperkt. De rookcultuur is stap voor stap aan het veranderen.”

Ook bij het initiatief Rookvrije Generatie zijn ze blij. „Het is een mooie stap. Elk jaar overlijden er 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. En wekelijks beginnen honderden kinderen met het opsteken van een sigaret”, vertelt woordvoerder Herman Vijlbrief. Hij noemt de leus ‘Zien roken, doet roken’. „Hoe minder je het ziet, hoe minder je in de verleiding komt. We merken dat er een beweging op gang is gekomen in Nederland. Het is nu onder andere aan de supermarkten om hier goed mee om te gaan.”

Rookvrije Lidl

Bij supermarktketen Lidl zijn ze al een flink aantal stappen vooruit. Eind dit jaar is de helft van alle Nederlandse Lidl-filialen ‘rookvrij’. En in 2022 wil Lidl dat er in alle filialen (dat zijn er 428) geen pakjes sigaretten meer verkocht worden. „Het zou goed kunnen dat wij elkaar bij Lidl over vijf jaar aankijken en ons afvragen waarom we überhaupt ooit sigaretten hebben verkocht”, vertelt woordvoerster Quirine de Weerd.

Lidl heeft geen last van verbaasde klanten die toch op zoek zijn naar een pakje. „In 2016 besloten wij al om de pakjes uit het zicht te plaatsen. Ze stonden toen achter een luikje bij de kassa. Daarna zijn we ze stap voor stap uit de filialen gaan halen en hebben dit ook medegedeeld. De meeste klanten weten het inmiddels wel.” Ook wordt er aan de eigen medewerkers gedacht. Wie van het roken af wil komen, krijgt een gratis stop-training aangeboden.

Juist meer

Sträter van de VSK gelooft niet dat mensen stoppen met roken of er niet aan gaan beginnen als er geen sigaretten meer te zien zijn. „Je maakt het rokers lastiger. Het is een vorm van pesten. Maar mensen zullen schouderophalend een straat verder lopen om bij de tabakszaak een pakje te kopen. En je zult zien dat mensen dan gelijk gaan inslaan en meer pakjes kopen.”

BETA, de belangenvereniging van tankstations, was niet bereikbaar voor commentaar.