Julia Osendarp Nieuws 25 feb 2020, 15:59

Leestijd: 5 minuten

De missie van Charlotte: ‘Mensen zijn weer open over hun problemen’

Tot nu toe bracht ze tien dagen in het gebouw van het ministerie van Volksgezondheid door. Hoe gaat het nu met Charlotte Bouwman? En is ze een stapje dichter bij haar missie?

Betere Jeugdzorg en GGZ, daar maakt de Amsterdamse Charlotte Bouwman (26) zich sinds 20 januari hard voor. Hoe? Door te bivakkeren in het ministeriegebouw. Daarna gebeurde er een hoop. Ze sprak naar eigen zeggen duizenden mensen over dit onderwerp en haar social media ontplofte. Het manifest Lijm De Zorg, waar Bouwman zich voor inzet, heeft ondertussen ruim 68.000 handtekeningen.

Beloftes

Staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) beloofde bijna een maand geleden om de problemen in de geestelijke gezondheidszorg aan te pakken. Daarbij moesten aanbieders en verzekeraars binnen vier weken met een plan komen voor voldoende zorgaanbod voor mensen met complexe, psychische aandoeningen.

Bouwman begon haar protest naar aanleiding van haar persoonlijke ervaring binnen de psychische hulpverlening. Ze stond twee jaar op een wachtlijst. Die behandeling werd geschrapt door het tekort aan hulpverleners. Ze deed 21 zelfmoordpogingen. De suïcidaliteit levert haar tot op de dag van vandaag nog problemen op. Vorige week werd ze opgenomen in een instelling in Amsterdam. Op de vraag of haar protest invloed heeft op de snelheid van haar opname antwoordt ze: „Tuurlijk spelen media een rol. Bij mij ging dit keer de opname vrij makkelijk. Maar ik zit op een afdeling met tien bedden. Die afdeling zat maandag nog helemaal vol. In Amsterdam is geen andere plek voor crisisopvang, dus dat betekent ook dat sommigen helaas weer weggestuurd worden.”

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport laat in een reactie weten:  „De zorgverzekeraars en aanbieders hebben tot volgende week woensdag de tijd om een plan te maken. Het plan moet duidelijk maken voor welke doelgroepen of behandelingen zij echt het verschil gaan maken. Door een ondergrens te stellen in de capaciteit.”  Over de invloed van Bouwman zegt het ministerie: „Met haar actie heeft de groep mensen met complexe zorgvragen een actueel gezicht gekregen. Haar verhaal is tekenend, ook voor andere verhalen van mensen die vastlopen in hun zoektocht naar zorg. Deze problematiek staat hoog op de agenda.”

Strijd

De Amsterdamse legt uit dat ze nu eenmaal ziek is en dat een opname er dan bij hoort. „Ik was bijvoorbeeld afgelopen nacht nog suïcidaal. Gelukkig ben ik ondanks alle stemmen in mijn hoofd naar de verpleging gelopen en hebben zij mij geholpen om in slaap te komen. De ochtend daarna werd ik gelukkig goed wakker. Dan zie je maar hoe belangrijk die hulp is. Daarom strijd ik er zo hard voor.”

Bouwman neemt nog steeds iedere maandag plaats in het gebouw van het ministerie. Afgelopen maandag was ze vanwege haar opname afwezig, maar volgende week keert ze terug. Toch ziet ze in dat er een dag komt dat ze deze actie moet afsluiten. „Ik blijf doorgaan totdat ik harde toezeggingen heb.” In het manifest staan tien verbeterpunten voor de psychische gezondheidszorg. Daarvan zijn twee punten in ontwikkeling.

Dialoog

Naast ontwikkelingen op politiek niveau is Bouwman vooral tevreden over de dialoog die is ontstaan na haar protestactie. „Mensen zijn weer open over hun problemen. In de psychiatrie word je zo ‘monddood’ gemaakt. Je bent ziek, krijgt een stigma en komt daardoor niet voor je eigen rechten op. Ik merk dat dat nu verandert. Geestelijke gezondheid is namelijk net zo belangrijk als fysieke gezondheid.”

Het manifest Lijm de Zorg bestaat uit een groep jonge volwassenen die zich inzetten. Zij onderzoeken nu onder andere bij de ruim 68.000 ondertekenaars wat hun ervaring is met de acute GGZ. Die resultaten presenteren ze volgende week woensdag bij de staatssecretaris. Volgens Bouwman zijn daarmee de eerste babystapjes naar een betere GGZ gezet, maar benadrukt ze dat de problemen binnen Jeugdzorg nog lang niet zijn opgelost. Ze legt uit dat de onderhandelingen met staatssecretaris Blokhuis een stuk soepeler verlopen dan die met minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).

Excuses

Louis de Mast (35) is initiatiefnemer van Lijm de Zorg en onderhandelt samen met Bouwman met het ministerie. „We hebben de onderhandelingen met Hugo de Jonge gestopt. Hij heeft een aantal pijnlijke uitspraken gedaan.” Mast legt uit dat de minister systeemveranderingen in gang wil zetten. „Zo’n verandering kan wel drie jaar duren. Daar hebben de mensen die nu hulp nodig hebben niet veel aan.”

Daarmee is Jeugdzorg nog een apart hoofdstuk als het gaat om de verbeteringen binnen de psychische hulpverlening. Mast legt uit dat instellingen verdwijnen en de wachtlijsten lang zijn. „Meneer de Jonge weigert cijfers over de wachttijden binnen Jeugdzorg voor te leggen. Hij is stelselverantwoordelijke en komt nu met allerlei excuses om die cijfers niet te geven.”

Mast benadrukt dat die cijfers binnen de GGZ wel bekend zijn. „Daarnaast erkent Blokhuis dat er sprake is van marktfalen in de GGZ. De Jonge schuift alle dossiers door.” Volgens de initiatiefnemer van Lijm de Zorg neemt niemand binnen Jeugdzorg verantwoordelijkheid. „Kinderen worden neergezet als een lastig dossier en daardoor constant doorgeschoven. Dat speelt ook in de GGZ, maar daar ligt de zorgplicht bij de verzekeraars. Bij Jeugdzorg is dat gedecentraliseerd.”

Beerput

Woensdag 4 maart gaan staatssecretaris Blokhuis en de actievoerders weer met elkaar om tafel. „Charlotte zit nu zelf opgenomen en ziet de hele situatie weer van dichtbij. In de crisisopvang weigeren ze rond de vijf mensen per week. Dan hebben we het over suïcidale mensen die je de deur wijst”, zegt Mast. „Verder hoop ik dat de Tweede Kamer doorgaat met het onderwerp Jeugdzorg. Er is namelijk een behoorlijke beerput die opgetrokken moet worden.”

Woensdag verlaat Bouwman de kliniek en aankomende maandag neemt ze weer plaats bij het ministerie. Donderdag 26 maart is er een Algemeen Overleg over de GGZ in de Tweede Kamer.