Tosca de Jong Nieuws 12 feb 2020, 18:20

Leestijd: 4 minuten

Broodje kroket in je ziekenhuisbed; eigenlijk best gek toch?

Gevulde koeken, cola en broodjes kroket. De laatste plek waar je deze ongezonde lekkernijen zou verwachten is in het ziekenhuis. Toch staan deze producten op de menukaart van patiënten.

Zorg op je bord

Dat een kop thee of bouillon gezonder is dan een glas cola weten de meeste mensen waarschijnlijk wel, maar in de praktijk blijk je ‘gewoon’ om een colaatje te kunnen vragen vanaf je ziekenhuisbed. „We lopen in Nederland achter als het gaat om gezonde voeding. Je kunt het vergelijken met roken. Vijftig jaar geleden waren we er met z’n allen nog niet bewust van hoe schadelijk dat is voor onze gezondheid. Het bewustzijn dat je mensen gezonder moet laten eten, is iets van de afgelopen vijf, zes jaar”, vertelt Maarten Soeters, voorzitter van het voedingsprogramma ‘Zorg op het bord’ van het Amsterdam UMC.

Het ziekenhuis richt zich sinds eind vorig jaar meer op wat de patiënt wilt eten en wat hij of zij nodig heeft. „Dit kan een halalmaaltijd zijn of iets vegetarisch. Laatst vroeg iemand om een volledige vegan-maaltijd, dat was er nog niet.”

Witte jas

Het is voor een ziekenhuis niet gemakkelijk om ongezonde snacks en suikers te verbannen. Volgens Ellen Kampman, hoogleraar Voeding en Ziekte van de Wageningen University, is de kans groot dat patiënten om bepaalde dingen gaan vragen en er zelfs over gaan zeuren als zij geen snack of koek kunnen bestellen. „Ik zie zelf veel wit brood om mij heen, dat vind ik heel storend. Maar de Nederlander wil dat. Er zijn ziekenhuizen die vinden dat je mensen moet vrijlaten in hun keuze.”

Kampman vindt het de taak van de arts en de verpleegkundige om een patiënt advies te geven over wat wel en niet gezond is. „Degene met de witte jas aan heeft de meeste impact op een patiënt. Maar niet iedere arts is ervan overtuigd dat gezond eten bijdraagt aan de gezondheid. Dit is nog te onbekend. Wij roepen het al heel lang.”

Met wij bedoelt Kampman de Wageningen University en de ‘Alliantie Voeding in de Zorg’, die voeding en beweging toepasbaar wil maken. „Gelukkig zie je wel een kentering. Zo wordt er tijdens het bestellen van een maaltijd in ziekenhuis de Gelderse Vallei vaker geadviseerd om in plaats van die ongezonde snack nu eens voor een salade te kiezen. Het zal nog wel even duren, maar de trend is wel aan het verbeteren. Vergeet ook niet dat niet iedereen weet wat gezond is. Er zijn mensen die voor een fanta bestellen en denken dat er sinaasappelen inzitten.”

Foodwatch, die zichzelf dé onafhankelijke voedselwaakhond noemt, vindt dat de keuze nooit bij een patiënt neergelegd mag worden. „Je moet ongezonde producten gewoon niet aanbieden. Als de keuze er niet is, kun je hem ook niet maken. Ongezond eten is overal om je heen. Je wordt ermee gelokt. Ziekenhuizen sluiten contracten af met leveranciers, dit is pure marketing”, vertelt Nicole van Gemert.

Energydrankjes

In 2018 voerde Foodwatch actie tegen de verkoop van energydranken in ziekenhuizen. De actie kwam op gang na waarschuwingen van kinderartsen. Een aantal Nederlandse ziekenhuizen besloot hierop de blikjes uit hun automaten te halen. Opvallend was destijds de houding van het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem. Tot grote verbazing van Foodwatch besloot het ziekenhuis om de drankjes niet uit het assortiment te halen omdat het volgens hen de eigen keuze was van de patiënt en bezoeker om deze suikerbom te drinken.

„We hebben ons gebeterd en zijn er in de zomer van 2018 mee gestopt”, vertelt woordvoerder Barbara van der Velden. „Er worden nu voldoende alternatieven aangeboden als sappen en waters met smaakje.”

Inmiddels verkoopt negentig procent van de ziekenhuizen geen energiedrankjes meer. Goed nieuws voor Foodwatch, maar: „Er is in Nederland in de afgelopen vijftien jaar bijna dertig procent meer fastfood bijgekomen. Een ziekenhuis zou dit moeten doorbreken. Het evenwicht is zoek, ze laten de keus bij de consument. Maar het is lastig om gezond te eten als je ermee omringd wordt.”

Bij het Amsterdam UMC steken ze sinds kort de koppen bij elkaar met de managers van de naastgelegen Albert Heijn en Starbucks. „We proberen gezondere producten in de schappen te krijgen. Dit is een uitdaging, want deze winkels willen ook omzet draaien”, zegt Soeters. Er worden in het Amsterdamse ziekenhuis steeds meer stappen gezet richting een gezonder eet- en drinkpatroon.

„Ook bij ons geen energiedrankjes meer. En we hebben een Health Food Wall, met alleen maar gezonde maaltijden en in onze automaten hebben we steeds minder slechte dingen. Het besef dat er iets moet veranderen komt er steeds meer. Je merkt dat het leeft, maar we zijn er nog niet. Dokters worden er onvoldoende in opgeleid. Het is hier en daar een strijd.”