Ista van Galen Nieuws 22 jan 2020, 18:58

Leestijd: 4 minuten

Wel of niet aan de voedingssupplementen?

Snotneus? Even wat multivitaminen naar binnenwerken. Vaak moe? Vitamine D is je redding. Snel duizelig? Nog een pilletje ijzer dan maar. Baat het niet, dan schaadt het niet… Toch?  

Een overvloed aan vitamine B12 kan leiden tot ernstige gezondheidsrisico’s. Dat brachten wetenschappers van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) kortgeleden naar buiten. Het leidde tot paniek onder B12-gebruikers. Moesten ze dan stoppen met slikken? Binnen een paar uur nadat het persbericht de wereld in was gegooid, nuanceerde het Groningse ziekenhuis via Twitter: „De waarschuwing voor het risico van te hoge B12-waardes en voor overmatig gebruik van supplementen doet niets af aan het feit dat het goed is om een B12-tekort aan te vullen als dat medisch nodig is.”

Als reactie op de verschillende vragen die ons nieuws oproept: de waarschuwing voor het risico van te hoge B12-waardes en voor overmatig gebruik van supplementen doet niets af aan het feit dat het goed is om een B12-tekort aan te vullen als dat medisch nodig is. (1/2)

— UMCG (@umcg) January 21, 2020

Maximale dosering

Sommige vitamines en mineralen kunnen schadelijk zijn voor je gezondheid. Maar alleen als je er langere tijd te veel van neemt. Linda Swart, diëtiste bij het UMCG, legt uit dat voedingssupplementen inderdaad slechte effecten kunnen hebben, maar dat je er best af en toe eens eentje kunt nemen: „Bij bijvoorbeeld multivitaminen adviseren we altijd om de maximale dosering niet te overschrijden. Dus je kunt wel 100 tot maximaal 300 procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aanvullen.”

„Een deel van de vitamines dat je te veel inneemt zal je gewoon uitplassen. Maar bij een te hoge dosering laten oplosbare vitamines ook voldoende achter waardoor je problemen kunt krijgen”, zegt Swart. „Daarnaast slaat je lichaam ook een deel op. Denk bijvoorbeeld aan vitamine A, D, E en K.” Ook een overschot aan vitamine B6 en mineralen zoals ijzer kunnen slecht voor je gezondheid zijn. Zo leidt een ijzeroverschot tot schadelijke effecten op je lever.

Dagelijks een supplementje

Bijna zes op de tien Nederlanders neemt dagelijks een voedingssupplement, bleek uit onderzoek van DVJ Insights in 2017. Vaak veel verschillende en zonder dat dit is aangeraden door een arts. Ook Justin Sijl (26) doet dit. Al anderhalf jaar lang slikt hij iedere dag visolie, magnesium, lysine, biotine (vitamine B8), en een vitaminepil waar volgens hem alles in zit. „Voor mijn gevoel werkt het allemaal wel goed. Zo slaap ik van magnesium beter en heb ik minder lang spierpijn. Bij visolie merk ik dat ik me beter kan focussen en van biotine werd mijn haar een stuk gezonder.” Sinds kort slikt Sijl ook ginseng. „Dat is nog een probeerseltje hoor. Het schijnt beter te zijn voor de doorbloeding.”

Slikt hij dan zomaar alles? Nee, er gaat eerst wel wat research aan vooraf. „Ik ga ook niet zomaar van alles naar binnen lopen tikken”, legt Sijl uit. Maar bij overmatig gebruik zitten er ook risico’s verbonden aan al die voedingssupplementen. Daar is Sijl zich pas sinds kort bewust van. „Ik werd laatst ziek en toen ben ik een paar dagen gestopt met al die vitamines. Ik voelde me toen denk ik wel wat beter zonder dan met.” Om het zeker te weten, laat hij volgende week toch maar even zijn bloed testen bij de dokter.

Ook Alicia Gonzalez (36) slikte op eigen houtje dagelijks allerlei voedingssupplementen. Anderhalf jaar lang nam ze dagelijks multi A-Z, vitamine C, D3, B-complex, calcium, magnesium en zink. „Ik had al lange tijd vermoeidheidsklachten en dacht dat het met die vitaminen vast wel beter zou worden.” Niets bleek minder waar. „Uiteindelijk ben ik er zo beroerd van geweest. Ik leefde als een 85-jarige: zonder een dutje kwam ik de dag niet door.” Inmiddels is ze hier al een half jaar mee gestopt, op advies van de dokter. „Ik voel me weer kiplekker. Dat is zo bizar. Ik ga zoiets nooit meer doen.”

Snel limiet bereiken

Overmatig gebruik kan dus gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Maar, kunnen we dan nooit meer een vitaminepilletje slikken? Dat lijkt ook wel mee te vallen. Als we geen supplementen slikken met een ontzettend hoge dosering, overschrijden we die grens van de maximale hoeveelheid niet zo 1, 2, 3. „Als je gewoon gevarieerd eet, bereik je misschien wel de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, maar dan kom je niet in de onveilige zones", weet Swart. „Kies je nou aanvullende vitamines die hoog gedoseerd zijn, dan zou het wel zomaar kunnen. Dus je kan ook weer niet ongestraft van alles gaan slikken met het idee ‘baat het niet dan schaadt het niet’.”

En hoe zit het dan met wat vitamine D in de donkere wintermaanden? Daar lijkt helemaal niks mis mee. „Ik vind dat echt een super goed idee”, zegt Swart direct. „Er zijn toch vrij veel mensen die een tekort hebben, zeker in deze maanden. Een gewone dosering is zeker een goede aanvulling.” Ook met een pilletje vitamine C is niet per se iets mis. „Als je nou een kleine neemt van bijvoorbeeld 500 of 1000 milligram zal er niet zo veel gebeuren. Maar een hoge dosering verhoogt mogelijk je risico op nierstenen. Dus slik je dag in dag uit meer dan 2000 milligram, dan moet je je wel afvragen of je daar goed mee doet.”