Iris Hermans Nieuws 20 jan 2020, 17:15

Leestijd: 5 minuten

Ni hao nieuwe maatregelen, bye bye plastic tasjes en hotelkam

China wil single use plastic in de ban. „Je kunt veel van de Chinese regering zeggen, maar daadkrachtig is ze wel.”

De grootste vuilnisbelt van het land, waar zo’n 100 voetbalvelden in passen, is al 25 jaar eerder dan gepland, propvol. Het geeft aan dat het vijf voor twaalf is in China. Dat voelt ook de regering haarfijn aan en wil een verbod op plastic voor eenmalig gebruik. Het water staat het Chinese milieu aan de lippen, vat sinoloog Henk Schulte Nordholt het samen. Een gevoel van blijdschap golfde dus door hem heen, toen hij hoorde over de maatregelen. „Zeker door het explosieve gebruik van plastic in de fastfoodsector, moet er nu wat gebeuren. Heel goed dat ze het serieus nemen, ook door druk van het publiek. De bevolking pikt het niet langer. Vissen gaan dood en de arme boertjes krijgen kanker na het drinken van water uit de Yangtze, de rivier die veel van de plastic ellende richting zee vervoert.”

Wapperende tasjes

Hij woonde 20 jaar in China en heeft de plastic golf met eigen ogen gezien. „Al die dunne plastic tasjes wapperend in de takken, een verschrikkelijk beeld.” Over de uitvoering van de maatregelen is hij realistisch. „De keizer is ver, de bergen zijn hoog, zo luidt een Chinees spreekwoord. Hoewel ze de wens van Peking invulling willen geven, heb je daar te maken met districten en lokale partijbonden die worden afgerekend op economische groei. Daarnaast zal de handhaving op nationaal niveau ingewikkeld worden.” Ambivalent is een goed woord voor China, besluit Schulte Nordholt. „Het is de grootste producent van zonnepanelen en windturbines, maar tegelijkertijd komt 60 tot 70 procent van de energie nog gewoon uit de kolencentrales.”

Arme plasticverzamelaars

Mooie voornemens, schoot als eerste door het hoofd van Liping Lin, directeur van de Vereniging Chinese-Aziatische Horeca Ondernemers (CVHO). „Perfecte timing ook met het Chinese Nieuwjaar zaterdag.” Hoewel het meer dan voornemens zijn, beaamt ze. „Je kunt veel van de Chinese overheid zeggen, maar ze is wel daadkrachtig.” Lin bezoekt jaarlijks nog het land waar ze haar eerste adem uitblies en dat ze in 1988 verruilde voor Nederland. Tijden veranderen. „Vroeger werd plastic bijna als iets chic beschouwd. Ik herinner me mijn ouders nog die heel lang met zo’n tasje deden, net zolang tot het helemaal kapot was.” Plastic kwam daarna in een stroomversnelling terecht, „overal kreeg je weer een nieuw tasje en overal vond je ze weer terug, tot in de rivieren aan toe.” Het zal trouwens wel even slikken zijn voor vele Chinese gepensioneerden die als plasticverzamelaar bijverdienen, „je ziet ze in de straten van bijna elke stad plastic flesjes en ander afval bij elkaar rapen.” Of de Chinese maatregelen een positieve impuls betekenen voor de Chinese afhaalhoreca hier? De plastic tasjes vinden in elk geval al een paar jaar minder aftrek, simpelweg omdat ze niet meer gratis zijn. „We willen verder zo milieuvriendelijk mogelijk zijn, maar niet alles werkt. Zo lijken papieren bakjes de oplossing, maar dat is gezichtsbedrog. Het is voor ons eten niet te doen, de saus lekt er meteen doorheen! Bioplastic zou een goed alternatief kunnen zijn.”

Bioplastic

Volgens China-deskundige Jonathan Holslag gaan de maatregelen zeker slagen, vooral door dat biologisch afbreekbare plastic. „China ziet dit als een kans om bioplastic te ontwikkelen. Er valt geld mee te verdienen en ik denk dat China die sector wil domineren, zoals het dat ook gedaan heeft met bijvoorbeeld de zonnepanelen.”

Het ingevoerde sociale kredietsysteem, waardoor alle Chinese burgers een bepaalde score krijgen op basis van hun gedrag en op zwarte lijsten kunnen komen te staan bij ‘ongehoorzaam’, geeft de inwoners en bedrijven een extra prikkel om de regels niet gewoon naast zich neer te leggen, schat Holslag in. „Maar mensen zijn mensen, ook in China, dus zal er af toe heus weleens een loopje worden genomen met de regels.”

Rijmt niet?

„China is zowel de grootste vervuiler wereldwijd, als de grootste investeerder in vergroening en verduurzaming”, licht Mathilde Teuben toe, zelfstandig adviseur duurzaamheid en Azië. ‘China en duurzaam, dat rijmt toch niet met elkaar?’ hoort ze vaak, maar China is al goed op weg. Er geldt een verbod op een groot deel van het buitenlandse plastic afval en sinds 2018 is er een recycleprogramma en wordt zo min mogelijk nieuw plastic ingevoerd. Teuben verwacht dat de overheid een grote reclamecampagne in gaat zetten om bewustwording onder de Chinezen te creëren en de maatregelen ook in de mindset te implementeren. En al gauw ook, iets waar andere landen een voorbeeld aan kunnen nemen. „In de EU willen we het allemaal ook wel, maar duurt alles veel langer.”

Bye bye plastic hotelkam

„We maken onze hemel weer blauw”, beloofde de Chinese premier Li Keqiang in 2017 toen de luchtvervuiling een heet hangijzer was. Hij zou er nu ‘de rivieren’ van kunnen maken, want vooral daarin is de plastic vervuiling zichtbaar. Vandaar de maatregelen die de komende vijf jaar worden geïmplanteerd. Niet-afbreekbare tassen worden eind 2020 verboden in de grote steden en in 2022 in alle steden. Markten die verse producten verkopen zijn tot 2025 vrijgesteld. Ook plastic rietjes in de horeca behoren eind 2020 tot het verleden. De productie en verkoop van plastic zakken met een dikte van minder dan 0,025 mm worden ook verboden. En bye bye plastic kammetje en douchegelflacon in de hotelkamer: vanaf 2025 mogen hotels de single use artikelen niet meer aanbieden.