Amarins de Boer Nieuws 16 jan 2020, 16:59

Leestijd: 3 minuten

Lucht je hart ook eens bij een virtueel persoon

Bij wie lucht jij je hart? Uit onderzoek blijkt dat je dat soms beter kunt doen bij een virtuele gesprekspartner dan bij een vriend of vriendin.

Je hebt een rotdag gehad, je relatie loopt niet goed of bent net afgewezen voor die nieuwe baan: ons hart uitstorten willen we allemaal wel eens. Maar het delen van die emoties brengt ons niet altijd verder, zegt sociaal psycholoog Lisanne Pauw van de Universiteit van Amsterdam. „Ook al heb je je verhaal gedaan, twee dagen later ben je vaak nog even boos over die situatie.”

Mateloos interessant, vindt Pauw onze emoties. „Want waarom vinden we het zo prettig om emoties te delen?”, vroeg ze zich af. Het leidde tot een serie onderzoeken aan de Universiteit van Amsterdam waarop ze morgen promoveert.

Geen empathie

Inmiddels weet ze het antwoord: door je verhaal te delen voelen mensen zich heel opgelucht en meer verbonden. De luisteraar toont immers vaak begrip en laat weten ‘hoe sneu de situatie wel niet is’. Terwijl de ander eigenlijk gebaat zou zijn bij een stukje perspectief, zodat die persoon die situatie weer rooskleurig gaat inzien. „Dat het jammer is dat je die baan niet hebt, maar nu wel weer ervaring hebt opgedaan met solliciteren."

Toch, benadrukt Pauw, zitten we daar vaak helemaal niet op te wachten. „Als we ons verhaal delen, zijn we op zoek naar bevestiging. We staan minder open voor een ander perspectief. Geeft de ander dat wel, terwijl we daar niet op zitten te wachten, dan verslechtert dat de relatie.”

Pauw ontdekte dat we bij een virtueel persoon wél open staan voor benaderingen hoe je ook naar een situatie kunt kijken. „Van een avatar nemen we het eerder aan, omdat je een andere verwachting van zo’n virtueel persoon hebt. Je verwacht niet dat die empathie ervaart, dus gaat met andere verwachtingen zo’n gesprek in.”

Verbondenheid

Zie zo’n chatbot als eentje zoals je die ook kent van een helpdesk, zegt Pauw. „In China is het al heel gebruikelijk om te chatten met zo’n virtueel persoon via Xiaoice, en ook Nederland worden steeds meer van zulke chatbots ontwikkeld voor in de zorg.”

Nog iets waar zo’n virtuele hulp goed voor is: als we iets kwijt willen over waar we ons schuldig over voelen of voor schamen. Want, zegt Pauw, uit onderzoek blijkt dat we in dat geval onze lippen liever op elkaar houden. „In Los Angeles wordt zo’n hulp al ingezet bij soldaten, die zich schamen voor een trauma dat ze hebben opgelopen. Een virtueel persoon kan jou niet beoordelen.”

Betekent dit dat psychologen over een tijdje overbodig zijn? Nee, zegt Pauw. „Dit soort digitale vormen kunnen even effectief zijn als face-to-face gesprekken, míts je af en toe ook naar een therapeut gaat. We weten uit onderzoek dat die menselijke relatie en verbondenheid ook bijdraagt aan het herstel. En die kan een virtueel persoon (nog) niet bieden. Zo’n digitale hulp is een mooie toegevoegde waarde, maar stop daarom niet met het ook uithuilen bij vrienden.”