Iris Hermans Nieuws 24 jan 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Heel Holland telt: staat de vertrouwde merel eindelijk weer in top 3?

„We vermoeden dat er een pimpelmeesinvasie is”, zegt Marieke Dijksman van de Vogelbescherming op bijna mysterieuze toon. Ze heeft het onder meer vernomen van hun vaste tuintellers, „en het is een goed broedseizoen geweest.”

https://www.instagram.com/p/B7qOzxkgGIb/

Naast hun vaste, zitten de komende drie dagen tienduizenden andere tellers een half uur, want zo lang duurt de telling, aan hun raam gekluisterd. In volle focus, met het vogellijstje en eventueel een verrekijker in de aanslag. „Je wordt er heel erg zen van.”

Vogeldata

Bijna twee decennia geleden werd de eerste Nationale Tuinvogeltelling geboren, om mens en natuur weer wat dichter bij elkaar te brengen, maar ook voor vogeldata uit heel het land. „Het is elk jaar weer een hele bak aan gegevens die we kunnen analyseren. Natuurlijk geen wetenschappelijk bewijs, maar het helpt heel erg ter ondersteuning. Als blijkt dat het aantal huismussen is gehalveerd in de binnensteden, kunnen we dat terugzien in onze telling.” Dat is inderdaad even schrikken en slikken voor haar en vele andere liefhebbers, „we doen ons stinkende best het tij te keren.” Zo adviseren ze vergroening van tuinen. Huisje, boompje, struikje, bessenplantje en dan komt het beestje vanzelf. Al is de verwachting dat door de huidige zachte temperaturen minder vogels hun ontbijt/diner/midnightsnack bij de mensen thuis in de tuin bij elkaar zullen scharrelen, „ze vinden nog genoeg in de natuur.”

Ze zijn vanaf nu het hele weekend bereikbaar voor vragen over de telling en de FAQ’s gaan elk jaar toch wel weer over de grensgebiedjes. Over de kauw/vink/lijster die in de gezamenlijke heg zit met de buren: mag ik die meetellen? „Gebruik gewoon je gezonde verstand”, en natuurlijk: welke vogel is dit? „Op de website vind je afbeeldingen, we maken het de vogeltellers zo gemakkelijk mogelijk.” De grote verwachting is dat de merel weer in de top 3 komt, nadat een van ’s lands vertrouwdste vogels daar de afgelopen jaren uitgevlogen was door het usutu-virus dat tot grote merelsterfte leidde. „We hopen daar ook echt op.”

Elk jaar zijn er ook weer de ‘valsspelers’, lacht ze. Mensen die hele gekke meldingen doorgeven. Nog net geen flamingo’s of sneeuwuilen, al staan die ook niet op het lijstje, „maar als iemand 999 pimpelmezen in z’n tuin heeft geteld, gaat er wel een belletje rinkelen.”

https://www.instagram.com/p/B57QDC1AuiP/

Algemene vogels

Vogelaar Arjan Dwarshuis telt dit jaar ook weer mee. Hij reisde ooit de wereld over en kwam oog in verrekijker met 6852 vogels, de een nog exotischer dan de ander. De documentaire Big Year gaat over hem en zijn bijzondere wereldrecord. Toch kan de birdman net zo blij worden van „de algemene vogels” en zal er vast weer een ‘oh jij mooie pimpelmees’ tijdens deze telling de revue passeren.

Voor het raam in Amsterdam Oud Zuid prijkt standaard de verrekijker, die hij deelt met zijn vriendin slash medevogelaar Camilla en het notitieboekje, waarin ze al hun vogelvondsten opschrijven die ze er voor de eerste keer spotten. Ze zitten op 84 en de huismus-firsttimer zit nog vers in zijn gedachten. „Het was op 25 mei van het jaar 2019…” Toen zag hij voor de eerste keer vanuit hun raam het vogeltje dat ooit zo gewoon was en dat op oude zwart-witfoto’s van het Vondelpark nog in tweehonderdvoud staat, en nu door z’n reductie in bijna een ware vogelclimax resulteert bij de aanblik ervan. Ongelooflijk zonde dat er steeds minder zijn, „dat krijg je ervan als mensen hun tuin helemaal dicht tegelen”, schudt hij het hoofd. De klimaatverandering leidt tot nieuwe vogeltrends, ziet ook Dwarshuis. Minder grote bonte spechten die smachtend de balkons en achtertuinen afstruinen bij strenge vorst, maar meer zwartkoppen en tjiftjaffen die nu in ons land overwinteren. „Interessant om die nieuwe overlevingsstrategieën in de gaten te houden, door bijvoorbeeld alle vogeldata uit de telling.”

View this post on Instagram

A post shared by Arjan Dwarshuis (@arjandwarshuis)

Zoals altijd hoopt de bevlogen vogelliefhebber iets bijzonders te zien en hij herinnert zich de telling van vorig jaar. Hij zwijmelt even weg als hij aan het toen gespotte vuurgoudhaantje denkt. Knalgeel (v) of -oranje (m) met witte wenkbrauwstrepen, „een soort vliegend kerstballetje, een van de mooiste vogeltjes van het land.” Zijn ‘schoonpa’ had het twee jaar geleden niet helemaal goed begrepen, blikt hij met een grote grijns terug. „Hij had het hoogste aantal roodborstjes in Nederland ooit doorgegeven, maar het was gewoon telkens dezelfde.” Vandaar ook de cruciale regel: je geeft het maximale aantal dat je tegelijkertijd ziet door. „Anders blijf je bezig.”