Erik Jonk Nieuws 8 jan 2020, 05:45

Leestijd: 5 minuten

Cycloon kan er voor Australië ook nog wel bij

Na de bosbranden kwam een volgend natuurfenomeen Australië dinsdag binnen: een cycloon.

Koppen boven de eerste berichten waren dinsdag wat verwarrend: Australië nu ook getroffen door een cycloon. Even leek het erop of een gigantische storm over de al zo lang brandende bossen trok. Maar nee, een nog niet getroffen deel van de Australische bevolking had en krijgt last van dit natuurverschijnsel. Dinsdag kwam de cycloon met de naam Blake het noordwesten van het land binnen. Terwijl duizenden brandweerlieden de bosbranden aan de andere kant van Australië te lijf gingen, zorgde een tropische storm in het noorden voor bakken met regen.

Harde wind, heel veel regen

De schade bleef beperkt, maar autoriteiten raadden de inwoners wel aan om een noodpakket samen te stellen met een EHBO-doos, zaklamp, een draagbare radio, voedsel en water. Blake keert namelijk terug, op het moment van schrijven (dinsdagmiddag) binnen 24 uur, meldt Weerplaza. Ben Lankamp, meteoroloog bij deze ‘weer-website’, legt uit wat een cycloon is. „Dat wat een orkaan is op de Atlantische Oceaan, of een tyfoon op de Stille Oceaan. De namen verschillen alleen. Wat er in Australië gebeurde ken je waarschijnlijk van het Caraïbisch gebied: heel veel harde wind en heel veel regen. Blake is een cycloon van de eerste categorie en voor de Australiërs daarom niet heel heftig. Hij is nu afgedreven, maar keert dinsdag terug aan land. Dan zal er opnieuw heel veel regen en wind zijn.”

Hoe anders is het in gebieden als South Australia, New South Wales en Victoria, waar bossen in een gebied dat groter is dan heel Nederland bij elkaar inmiddels zijn afgebrand. Het is er gort- en gortdroog. Geluiden dat er pas eind februari flinke regenval in de getroffen gebieden zal zijn, noemt Lankamp twijfelachtig. „Qua weersverwachting heel ver vooruitkijken blijft een lastig verhaal. Met zekerheid kun je slechts zeggen dat het droge weer nog zeker een week aanhoudt.” De mensen van Weerplaza houden de branden en de weersituatie in Australië scherp in de gaten en niet alleen uit beroepsinteresse. Lankamp: „Alles wat extreem is heeft onze belangstelling als meteorologen uiteraard. Maar wij verzorgen ook weerberichten voor zakelijke klanten over de hele wereld, zoals de scheepvaart. De enorme rookontwikkeling kan consequenties voor schippers hebben, dus daarvan houden wij hen op de hoogte.”

Tennistoernooi

Genoemde rookontwikkeling is ook veel verder op de aarde merkbaar. Zo is de zon in Chili en Argentinië – zo’n 12.000 kilometer verderop – iets roder dan anders. Dankzij de rook boven de bossen, melden Zuid-Amerikaanse weerstations. Veel dichterbij, in Melbourne, heeft de rampzalige situatie gevolgen voor het grand slam-tennistoernooi Australian Open. Het evenement gaat door, werd gisteren door de organisatie gemeld: „De daken van de drie hoofdstadions gaan dicht en we wijken uit naar nog acht indoorbanen als de bosbranden een gevaar dreigen op te leveren voor de tennissers. Rook kan de stadions niet binnendringen.”

Het officiële dodenaantal door de branden stond dinsdagavond op 25. Duizenden mensen zijn dakloos geworden en tienduizenden Australiërs geëvacueerd. Financiële hulp komt uit de hele wereld en zelf heeft de Australische overheid inmiddels 2 miljard dollar uitgetrokken voor de wederopbouw als de branden ooit onder controle zijn.

Rampsituatie leeft in Nederland

Directe hulp komt op dit moment vooral van het Australische Rode Kruis, bijna zestienhonderd mensen proberen te doen wat zij kunnen. De Nederlandse tak van deze organisatie opende giro 5125, zoals Metro dinsdag meldde. „Wat de Australiërs overkomt, leeft in Nederland”, zegt Iris van Deinse van het Rode Kruis. Of Nederland gul geeft kon zij gisteren nog niet melden. „Een eerste overzicht van de bank krijgen we woensdag. Maar dat het zo leeft was juist de reden om het gironummer te openen. We helpen in Australië al sinds juli, maar vooral het afgelopen weekend kregen we ontzettend veel vragen binnen over wat mensen zelf konden doen. Dan kun je het beste één centraal gironummer organiseren.”

Dat veel Nederlanders Australië ooit bezochten en daarom een band met het land hebben, moet de reden zijn dat zoveel landgenoten begaan zijn met de slachtoffers van de branden, vermoedt Van Deinse. „Maar een deskundige op dat gebied ben ik niet.” De medewerkster van het Rode Kruis kan geen streefbedrag noemen als het gaat om hoeveel geld er ‘voor Australië’ nodig is. „Nee, want er zal op lange termijn ook nog hulp nodig zijn. Op dit moment houden de mensen ter plekke zich bezig met acute hulp en psycho-sociale hulp. Denk aan voedsel, een tandenborstel en een luisterend oor voor de mensen die niets meer hebben. De bossen branden nog en steeds meer mensen slaan op de vlucht. Als dat voorbij is kunnen we ons gaan afvragen: hoe nu verder?”

Oplichters actief

De Australische autoriteiten slaan ondertussen alarm over oplichters die misbruik maken van de verwoestende bosbranden die het land teisteren. Consumentenwaakhond ACCC zegt sinds september 86 meldingen te hebben ontvangen van oplichterspraktijken, berichtten Australische media dinsdag.

Het aantal meldingen zou toenemen omdat de autoriteiten mensen vragen om geld te doneren. Er zou een overschot zijn aan gedoneerde goederen voor slachtoffers. Fraudeurs doen zich volgens het ACCC bijvoorbeeld voor als slachtoffers en verschijnen zelfs bij mensen aan de deur om geld te vragen. Ook worden nepwebsites gecreeërd die zogenaamd van liefdadigheidsorganisaties zijn.

Lager dan laag

Minister Kate Neville (hulpdiensten) van deelstaat Victoria omschrijft de activiteiten van de oplichters als „het laagste van het laagste". Ze concludeert dat veel Australiërs graag willen helpen en zich daardoor laten bedotten. Australische media berichten dat ook plunderaars actief zijn die het voorzien hebben op verlaten woningen.

De autoriteiten vervolgen ook 180 personen vanwege de bosbranden. Het gaat onder meer om 24 mensen die worden verdacht van brandstichting. Anderen zouden zich niet aan regels hebben gehouden die zijn bedoeld om branden te voorkomen. Ze gooiden bijvoorbeeld sigaretten weg.