Julia Osendarp Nieuws 11 dec 2019, 16:59

Leestijd: 5 minuten

Toename van leerlingen op islamitische basisscholen

Het aantal leerlingen op islamitische basisscholen in de afgelopen tien jaar is toegenomen. Dat blijkt uit cijfers van Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

De cijfers werden opgevraagd door de Volkskrant. Kwaliteitsverbetering zou de grootste reden achter deze toename zijn. Islamitische basisscholen scoren vijf jaar op rij als beste met de Cito-toets.

In 2008 waren er 9.324 leerlingen in het islamitisch basisonderwijs. In 2018 waren dit er 15.078. Het aantal leerlingen op protestantse en katholieke scholen is vrijwel gelijk gebleven. Een woordvoerder van DUO, dat de cijfers verzamelt en openbaar maakt: „Wij houden alle data bij omdat we de scholen bekostigen. Daardoor hebben we goed inzicht in welke scholen er zijn.” De toename van 60 procent die in andere media verscheen, is geen conclusie van DUO.

Behoefte

Marietje Beemsterboer deed vanuit de Universiteit Leiden onderzoek naar de identiteit op islamitische basisscholen en is zelf leerkracht op een algemeen bijzondere basisschool in Bergen. Beemsterboer beaamt dat er sprake is van groei. „Voorop staat dat de kwaliteit van islamitische scholen over het algemeen goed is. Verder is er ruim tien jaar terug veel onderzoek gedaan naar de behoefte van islamitisch onderwijs. Toen is geconcludeerd dat er een grote behoefte was. De afgelopen jaren is er op die behoefte ingespeeld.” Volgens Beemsterboer verklaart het aanbod van islamitische scholen de toename. „Daarnaast zien we positieve dingen in het nieuws over de kwaliteit. Scholen bestaan langer en functioneren goed en daarom neemt het leerlingenaantal toe.”

Het afgelopen jaar waren er een aantal negatieve geluiden hoorbaar rondom islamitisch onderwijs. Zo stopte minister Slob recent de financiering van het Cornelius Haga Lyceum. Homobelangenvereniging COC kaartte de lesmethode van de Islamitische Schoolbesturen Organisatie (ISBO) aan, waarin staat dat Allah homoseksualiteit afkeurt. Daarbij drong COC aan op ingrijpen van de onderwijsinspectie.

Woordvoerder van de inspectie Bart van den Berg legt uit dat er een overkoepelend onderzoek bezig is naar burgerschapsonderwijs. „De onderwijsinspectie doet onderzoek op allerlei scholen. Dat zijn dus niet alleen islamitische scholen, maar ook openbare, katholieke of scholen met een andere levensbeschouwelijke overtuiging.” De inspectie kijkt daarbij naar verschillende zaken zoals het lesmateriaal en de manier van lesgeven. „Daarbij kijken we naar thema’s als gelijkwaardigheid, seksuele diversiteit en levensovertuiging. Wij controleren de invulling daarvan.” Resultaten van dit onderzoek zijn nog niet bekend. „Begin volgend jaar is dit onderzoek klaar.”

Erkenning

In Nederland zijn 54 islamitische basisscholen. Eentje daarvan is Er Riseleh in Leiden. Directrice Assya Elhannay is blij met het nieuws over de toename: „Het is wetenschappelijk bewezen dat het islamitische basisonderwijs kwalitatief erg sterk is. Dit nieuws is toch een stukje erkenning voor die kwaliteit. We laten zien dat kinderen met een religieuze achtergrond volledig integreren in de Nederlandse maatschappij."

Said Boukayouh, bestuurder van Stichting Islamitische Scholen Rijn en Gouwe erkent ook dat kwaliteit de stijgende cijfers verklaart. „Veel islamitische basisscholen draaien mee in de top.” Binnen de stichting vallen onder andere islamitische basisscholen An Noer in Alphen aan de Rijn en Al Qalam in Gouda. Beide scholen hebben een wachtlijst. „De visie was nooit zo groot mogelijk worden, maar zoveel mogelijk kwaliteit.”

Niet-islamitische leerkrachten

Die kwaliteitsslag komt volgens Elhannay door verschillende factoren: „Wij maken verhoudingsgewijs veel uren op school en richten ons veel op taalonderwijs. Daarnaast is er natuurlijk een extra stukje levensbeschouwelijk aspect. De normen en waarden van de Nederlandse maatschappij komen dan samen met de islamitische identiteit. We verdiepen ons erg in burgerschap om zo onze kinderen klaar te stomen voor de maatschappij. Daarnaast is de ouderparticipatie groot.

Bestuurder Boukayouh legt ook uit dat bijzonder onderwijs in het algemeen vaak uitblinkt.  „We zien vaak grote betrokkenheid en goede leerkrachten. 40 procent van onze leerkrachten is geen moslim. Daardoor heb je gemengde teams met verschillende rolmodellen.”

Achtergrond

Directrice Elhannay merkt dat er meer interesse is naar islamitisch basisonderwijs. Maar kinderen zonder islamitische achtergrond melden zich niet aan. „De school staat open voor alle kinderen. Daarbij maakt de afkomst of religieuze achtergrond niet uit. Momenteel hebben we alleen geen aanmeldingen van buitenaf.” De directrice merkt dat er nog steeds veel misvattingen zijn over het islamitisch basisonderwijs. „We geven niet les in het Arabisch, wat veel mensen toch denken. Verder hebben wij een gevarieerd aanbod van docenten, waar ook niet-islamitische leerkrachten tussen zitten.”

Ook Boukayouh prijst het open toelatingsbeleid. „Alle kinderen zijn welkom. Daarnaast hebben wij ook een open toelatingsbeleid voor leerkrachten. Het maakt dan niet uit of je joods, christelijk of niet-religieus bent. Die multiculturele visie spreekt aan.”

Publieke opinie

Volgens onderzoeker Beemsterboer heeft de publieke opinie invloed op de aanmeldingen van niet-moslim kinderen op islamitische scholen. „Tijdens mijn onderzoek kwam ter sprake dat slechts een handvol leerlingen als niet-moslim op een islamitische school zit. De maatschappelijke visie op de islam heeft daar waarschijnlijk invloed op.” Volgens Beemsterboer zijn er weinig verschillen tussen een islamitische en niet-islamitische school. „Ze werken met dezelfde lesmethodes, spreken gewoon Nederlands en veel leerkrachten zijn geen moslim. Het enige grote verschil is de islamitische grondslag en die vind je terug in de vakanties, de feesten en godsdienstlessen.”

„Er wordt vaak gesproken over segregatie in het onderwijs, maar de school is nog altijd ook een afspiegeling van de buurt. Er is segregatie op het gebied van wonen en dat zie je dan terug bij de scholen. Dat zegt lang niet altijd iets over de religieuze kleur van de school”, legt Beemsterboer uit.