Julia Osendarp Nieuws 18 dec 2019, 15:29

Leestijd: 4 minuten

‘Boeren pakken het slim aan’

Het kabinet en het Landbouw Collectief zaten afgelopen maandag om de tafel om te onderhandelen over de stikstofimpasse. Woensdag trokken de protesterende boeren weer massaal de straat op.

Het zogenoemde principe-akkoord vond plaats in het Catshuis waar ook minister Schouten en premier Rutte aanwezig waren. Een gedeeld punt van zowel het Landbouw Collectief en het kabinet is dat er geen generieke inkrimping van de veestapel komt en geen gedwongen sanering.

Basis-afspraken

Verder kijkt het kabinet naar de mogelijkheden voor financiële ondersteuning voor boeren die door willen gaan op een duurzame manier en boeren die willen stoppen op vrijwillige basis. Woordvoerder Rudi Buis van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit legt uit dat het kabinet en het Landbouw Collectief een gemeenschappelijk belang hebben. „We willen samen uit de stikstofimpasse komen. Daarvoor moeten er maatregelen komen voor de landbouw. Dit akkoord is ondertekend door zowel het kabinet als het collectief.” Daarmee zijn de eerste afspraken gemaakt. „Begin volgend jaar stellen we een pakket van maatregelen op om de stikstofneerslag te doen dalen. Die maatregelen staan vast en daarmee gaan we aan de slag.”

Aalt Dijkhuizen, voorzitter van het Landbouw Collectief, is blij dat het kabinet bereid bleek een aantal concrete toezeggingen te doen over het stikstofplan. „De uitkomsten van het gesprek zijn de beste garantie dat de stikstofmissie op korte termijn significant afneemt. Maar, er moeten nog veel ingewikkelde stappen worden gezet.”

Andre Arfman, voorzitter van agrarische belangenorganisatie NAJK, legt uit dat het gaat om een aantal basis-afspraken. „Daarbij is over een aantal zaken overeenstemming, maar ook over een aantal punten niet.” Zaken waar nog niet de gewenste tevredenheid over is bereikt, gaan volgens Arfman voornamelijk over de uitvoering van de regelgeving. „Die regels moeten haalbaar, praktisch uitvoerbaar en betaalbaar zijn.”

Met tractor en al

Dat de boeren volhouders zijn, bleek ook woensdag weer het geval. Ze trokken opnieuw massaal met tractor en al de straten op. Woordvoerder Buis benadrukt dat de demonstranten door hen niet tegen te houden zijn. „Men heeft het recht om te protesteren. We kunnen dus niet voorkomen dat de boeren op de tractoren klimmen.” Voorzitter Arfman legt uit dat de boeren niet zomaar tevreden zijn. „Er heerst veel onvrede bij de boeren. Het is een emmer die al tien jaar lang wordt gevuld en het stikstofdossier is de welbekende druppel.”

Voorzitter Arfman benadrukt dat de landbouw organisaties al veel eerder een plan indienden om Nederland uit de stikstofimpasse te halen. „Daar werd tot voor kort niet op gereageerd door Den Haag. Pas sinds afgelopen maandag hebben we daar een serieuze reactie op.”

Jacquelien van Stekelenburg is hoogleraar Sociale verandering en conflict aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en concludeert dat bij de protesterende boeren zowel de actiebereidheid als de organisatiegraad hoog is. „Je bent niet alleen boer van beroep, het is ook een stukje identiteit. Het beroep wordt vaak overgedragen van generatie op generatie. We hebben het hier over een heterogene groep. Van de keuterboer in Limburg tot aan de grote bioboeren in Brabant. En toch voelen ze zich allemaal verenigd.” Volgens de hoogleraar werkt die betrokkenheid als een versneller. „Ze delen hetzelfde gevoel. Het gevoel van: ‘samen maken we een vuist en zullen we in Den Haag eens wat laten horen’. De emoties die je daarbij hebt worden dan groepsgebasseerde emoties. Je gaat het voor elkaar voelen en dat is een krachtige mix om zaken op de agenda te zetten.”

Volgens Van Stekelenburg pakken de boeren het slim aan.  „De boeren zijn goed georganiseerd. Zowel traditioneel, via de organisaties als via social medianetwerken. Ze hebben goed door hoe ze via de publieke opinie de politiek kunnen bereiken. Ze gaan de dialoog aan met de burger en wekken sympathie bij het publiek.”

Invloed

Maar waar houdt het voor de protesterende boeren op? Arfman: „We willen weten waar we aan toe zijn. Het kabinet kan niet zomaar rechts- of linksaf slaan. Er moeten door de boeren grote investeringen worden gedaan die effect hebben op de lange termijn. Een bedrijf kan dat niet zomaar omgooien als het kabinet weer iets anders beslist.” Ook hamert Arfman op een stukje eerlijke discussie. „Duidelijke doelstellingen en de invulling daarvan zijn belangrijk. We gaan nu verder in op de details van de vervolgstappen.”

Voorzitter Dijkhuizen: „Het kabinet en het Landbouw Collectief spannen zich in om tot een goede uitwerking te komen. In januari zal overleg plaatsvinden over investerings- en maatregelenpakket. Ook staat dan de problematiek van de nertsenhouders op de agenda. Tot slot is toegezegd dat het beleid jaarlijks zal worden geëvalueerd mét de sector.”

Volgens hoogleraar Van Stekelenburg zorgt protest ervoor dat de beweging en onderlinge solidariteit groeit. „Verder komen de boeren veel in het nieuws. Op het moment dat je in het nieuws komt, kun je de publieke opinie weer beïnvloeden en daarmee beïnvloed je indirect de politici.”

Dit keer protesteerden ook bouwvakkers mee tegen het stikstofregime.