Demi Schoenmakers Nieuws 6 nov 2019, 04:57

Leestijd: 4 minuten

Waar is de waardering van mantelzorgers gebleven?

Een bloemetje, een geldbedrag van 300 euro of helemaal niets: de verschillen in waardering van mantelzorgers zijn groot. Dat moet anders, vindt Liesbeth Hoogendijk, bestuurder van MantelzorgNL.

Akkie van der Heide (45) uit Assen is 24 uur per dag bezig met de zorg voor haar zieke dochter. Zij heeft het Rett syndroom, waarbij haar ontwikkeling op jonge leeftijd stil is blijven staan en ze niks meer zelfstandig kan. Voor haar inzet als mantelzorger krijgt Akkie van de gemeente Assen jaarlijks waardebonnen ter waarde van 100 euro. „Veel mensen hebben geen idee hoe zwaar mantelzorg kan zijn. Dankzij deze bonnen voel ik me gewaardeerd”, zegt Van der Heide. Ze vindt het fijn dat ze daarmee even tijd heeft om te ontspannen en iets voor zichzelf kan kopen of doen.

Toch zijn er genoeg mantelzorgers die geen enkele blijk van waardering krijgen van hun gemeente. Uit onderzoek van MantelzorgNL blijkt dat in 78 van de 355 gemeenten mantelzorgers kunnen fluiten naar een individuele waardering. Terwijl deze erkenning volgens Liesbeth Hoogendijk, bestuurder van MantelzorgNL zo belangrijk is voor mantelzorgers. „De waardering kan belangrijk zijn als erkenning van hun inzet, bijvoorbeeld omdat degene die mantelzorg krijgt dit niet kan uiten.”

Mantelzorgcompliment

Nederland telt 4,4 miljoen mantelzorgers die voor hun partner, familie, vriend of buur zorgen die hulp nodig heeft vanwege lichamelijke, psychische, verstandelijke beperkingen of ouderdom. Maar liefst 800.000 mantelzorgers behoren tot de meest zwaarbelaste groep en geven zowel langdurig als intensief hulp. Voor deze groep werd het mantelzorgcompliment in het leven geroepen.

Vóór 2015 konden mantelzorgers in heel het land aanspraak maken op een zogenaamd ‘mantelzorgcompliment’ van 200 euro. Dit bedrag werd jaarlijks beschikbaar gesteld voor mantelzorgers die intensieve zorg verleenden aan thuiswonende hulpbehoevende met een officiële zorgindicatie. Deze landelijke blijk van waardering voor het zorgen voor een ander is afgeschaft sinds de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in 2015. Sindsdien ligt de verantwoordelijkheid bij gemeenten. Zij hebben de wettelijke taak om mantelzorgers te waarderen én om ze te ondersteunen, maar mogen dit budget zelf indelen.

Uit het onderzoek blijkt dat rond de 40 gemeenten de individuele waardering hebben afgeschaft en dat bij de 36 gemeenten deze erkenning onvindbaar is. Dat vindt de vereniging van mantelzorgers een slechte zaak. Bovendien zijn de verschillen in vorm en hoogte van de waarderingen veel te groot. In de ene gemeente krijg je helemaal niets of ‘slechts’ een bloemetje, terwijl op andere plekken zorgdragers een geldbedrag van maar liefst 300 euro per jaar krijgen. Omdat de verschillen zo groot zijn, vindt MantelzorgNL dat er een landelijke norm moet komen. „Het is zuur dat je in de ene gemeente geen waardering krijgt, terwijl je in een andere gemeente een flink geldbedrag zou krijgen. Voor mantelzorgers die in vergelijkbare situatie exact dezelfde zorg verlenen, is dat niet fijn om te ervaren.”

Koesteren

Chantal Wachtmeester (46) woont in de gemeente die de hoogste waardering geeft. In de gemeenten De Wolden geven ze 300 euro per jaar aan mantelverzorgers. „Heel goed geregeld dus”, geeft ze toe. Wachtmeester heeft door de chronische ziekte Ehlers Danlos (EDS) veel pijn in haar gewrichten, banden, pezen en huid, waardoor ze niet meer zonder hulp kan. Haar ouders en kinderen zijn daarom haar mantelverzorgers geworden. „Financieel gezien heb ik flink wat stappen terug moeten doen. Des te fijn is het dat je je mantelzorgers op deze manier kan bedanken.”

Joop (74), Chantals vader, geeft toe erg blij te zijn met de waardering. Door de decentralisatie wil het Rijk dat ouderen en gehandicapten steeds langer thuis wonen. Hierdoor wordt er steeds meer beroep gedaan op mantelzorg. „Triest dat er dan binnen bepaalde gemeenten geen budget is voor mantelzorgwaardering”, zegt Joop. „Ik ben blij dat onze gemeente het belang er wel van inziet.”

Ook mantelzorgster Lucie Heins (67) vindt het belangrijk dat gemeenten gaan inzien hoe belangrijk zo’n waardering kan zijn voor zorgdragers. Zij woont in Wassenaar en zorgt in haar eentje voor haar inwonende zoon (45) met autisme. Ze krijgt nul erkenning van de gemeente, terwijl ze van mening is dat gemeenten hun mantelzorgers juist meer in het zonnetje moeten zetten. „Wij mantelzorgers nemen onbetaald een groot deel van de zorgtaken over. Daarom moeten ze mantelzorgers echt koesteren.”