Redactie Metro Nieuws 13 nov 2019, 07:38

Leestijd: 2 minuten

Schoolboeken laten te veel stereotiepe beelden zien

In Nederlandse schoolboeken komen veel stereotiepe beelden voor. Er staan veel minder vrouwelijke dan mannelijke personages in en ook relatief weinig personages met een niet-Westerse achtergrond.

Zo bouwt Kees vaker een schuurtje en bakt Annemarie een taart. Dat concludeert Judi Mesman, hoogleraar maatschappelijke vraagstukken jeugd bij de Universiteit Leiden. Het onderzoek werd door de brancheorganisatie al eerder aangekondigd.

Mannen vaker werkend

Mesman onderzocht alle in Nederlandse brugklassen gebruikte schoolboeken voor Nederlands en wiskunde. Vrouwen zijn systematisch ondervertegenwoordigd in deze boeken, ontdekte Mesman. Ook waren personages met een beroep veel vaker man dan vrouw, en hadden de vrouwen met een beroep minder verschillende beroepen dan de mannen.

Vrouwen waren iets oververtegenwoordigd onder personages in de ouderrol en personages met een huishoudelijke taak. Mannen waren juist enigszins oververtegenwoordigd onder personages die wetenschapper of topsporter waren, of een technische activiteit deden.

Bij het kijken naar etniciteit vergeleek Mesman de aantallen in de boeken met de verhoudingen in de Nederlandse samenleving. Volgens het CBS is in Nederland 13,4 procent van de bevolking van niet-Westerse afkomst. Mesman vond dat de teksten van de schoolboeken hier ver bij achterbleven: zelfs met een heel ruime definitie van ‘niet-Westerse namen’ was slechts 9 procent van de personages niet-Westers.

Wel op foto’s

Opvallend genoeg lag dit in de afbeeldingen in de boeken veel hoger, op 16 procent. „Het lijkt er dus op of de makers van illustraties voor de boeken bewuster bezig zijn met het weergeven van verschillende etnische achtergronden", zegt Mesman. „Wellicht doordat een beeld nu eenmaal meer opvalt dan een naam in een tekst."

Het onderzoek wordt door de uitgevers van de boeken besproken met de schrijvers, volgens de branchevereniging.

Wat kinderen zien in schoolboeken, heeft invloed op keuzes die ze later maken. Dat vertelde Nico Wilterdink, emeritus-hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam, eerder aan Metro. Hij noemde het een goede ontwikkeling als uitgeverijen schoolboeken gaan screenen op stereotypering. „Als kinderen alleen maar vrouwen zien die een verzorgend beroep doen of mannen in de bouw zien, dan is dat niet gek om dat te nuanceren en ook eens een vrouwelijke timmerman op te voeren.”