Iris Hermans Nieuws 6 nov 2019, 05:10

Leestijd: 5 minuten

Pleeggrootouderdag: pleegoma Ilja houdt zielsveel van kleindochter

Het is woensdag de landelijke pleeggrootouderdag. Pleegoma Ilja’s leven veranderde compleet toen Noëlle bij haar in huis kwam.

‘Ik houd zielsveel van haar’. Zo begint en zo eindigt Ilja Ramaker (77) het bijzondere verhaal van haar en haar kleindochter. ,,Maar het is niet altijd eenvoudig geweest, nog steeds niet.”

De klok tikt gemoedelijk en de thee is aan het trekken in de lichte keuken van de Amsterdamse. Haar kleindochter Noëlle van zestien (vanwege privacyredenen is de naam gefingeerd) zit op school. Ze zit in haar eindexamenjaar van het vmbo en heeft absoluut nog geen idee wat ze hierna wil. ,,Dat vind ik best lastig, ik heb vaak geen idee wat al die nieuwe opleidingen betekenen en kan haar dus niet goed helpen”, vertelt haar oma slash opvoeder slash pleeggrootouder.

In tegenstelling tot pleegouders van wie de pleegkinderen geen directe bloedverwanten hoeven te zijn – wel bijvoorbeeld tantes en ooms – is een pleeggrootouder juist de echte oma of opa van iemand, die zorg draagt voor haar of zijn kleinkind.

Geestig en stoer

‘Het toch wel complexe verhaal’ in een notendop: vanwege de psychische problemen van Noëlles moeder, kon zij niet meer voor Noëlle zorgen en werd ze op driejarige leeftijd door de Raad van de Kinderbescherming uit huis geplaatst. Ilja: ,,Ik schrok daar ongelooflijk van en ben gaan nadenken of ik iets kon betekenen. Ik had het gevoel van de hoge duikplank te gaan springen.” Maar toch wist ze al lang dat ze het zou gaan doen. ,,Eigenlijk heel frappant, maar kort daarvoor was ik op een punt in mijn leven dat ik dacht: ik ben toe aan een nieuwe wending.”

En zo geschiedde. De toen 63-jarige Ilja nam haar kleindochter in huis. Geestig, origineel, stoer, gevoelig, bijzonder, ‘en een ster in debatteren’, omschrijft ze haar met een grote glimlach. ,,En ze heeft altijd wel jongens achter zich aan.” Ze toont een foto met daarop een knappe adolescent met lang dik haar en een rode blos op haar wangen. Deze leeftijd brengt weer heel andere dingen met zich mee dan vroeger. ,,Toen ging het om goed eten en slapen en heb ik vele nachten naast haar bed gezeten omdat ze zo slecht sliep. Nu zit ze in een wereld die veel verder van me af staat met al die socialmediatoestanden en volg ik niet alles meer.”

Hart luchten

De zeventiger is een charmante verschijning. Ze heeft een nog altijd meisjesachtige lach en staat actief in het leven. Ze zit in allerlei clubjes, speelt klarinet in twee orkesten – tot eergisteren nog drie, maar dat was toch wat veel – en gaat twee keer per week naar ‘Kras en Lenig’, de gymnastiek. Na afloop is er ‘de koffie met drie mannen’. Goede vrienden zijn het geworden, bij wie ze de afgelopen jaren altijd even haar hart kon luchten. Ze doet het toch allemaal maar alleen, ,,het is fijn om dingen te kunnen delen.”

Het belang van pleeggrootouders is groot. ,,Je kunt ongelooflijk veel voor iemand betekenen door hem of haar in de eigen familie te laten opgroeien.” Ilja heeft ook een andere zoon en twee kleinkinderen. ,,Doordat ik Noëlle opvoed, is wel het één en ander verschoven in de familieverhoudingen, wat soms tot spanningen leidt. Dat hoor ik ook vaak van andere pleeggrootouders.” Op de landelijke pleeggrootouderdag tijdens deze week van de Pleegzorg bijvoorbeeld: ,,Het is heel prettig om ervaringen uit te wisselen.”

De eerste keer dat ze haar kleindochter naar de lagere school bracht, klopte haar hart in haar keel. ,,Dat hoor ik meer, het altijd maar moeten uitleggen hoe het zit, daar heb je niet altijd zin in.” Ze kent zelfs verhalen van oma’s die zich net even wat meer optutten en ‘jong kleedden’, ,,zodat mensen denken dat oma de moeder is.” Toch zijn de reacties vaak positief, ,,mensen willen graag helpen, ook in mijn vriendenkring.” Dus er was altijd wel een oppas als zij haar orkestavond of leesclubje had, ,,en ik heb een goede vriend die elke donderdag pasta komt eten en dan twee euro onder haar bord legt, zulke kleine tradities zijn heel erg fijn.”

Jong

Het houdt Ilja jong, ‘dat leven in huis’. ,,Er waren vroeger altijd toneelstukjes en vriendjes en vriendinnetjes over de vloer” en ze kwam soms in situaties terecht waar ze nog altijd om moet lachen. ,,Zo stond ik anderhalf jaar geleden in de Etos om condooms te kopen.” Niet voor zichzelf hoor, wilde ze bijna uitroepen, ,,maar voor mijn kleindochter en haar eerste vriendje!”

Het contact tussen Noëlle en haar vader is nu heel erg goed, vervolgt ze, iets waar ze blij mee is. Met haar moeder is geen contact meer. ,,Beter zo, hoe gek dat ook klinkt. Uiteindelijk staat het welzijn van mijn kleindochter voorop. Natuurlijk heeft ze een litteken, maar of het haar heeft getekend?” Ze weet het niet, vertelt de pleegoma eerlijk, maar een kind is tenslotte ook het product van z’n opvoeding en die was – en is – altijd veilig geweest. ,,Vol liefde en warmte, met regelmaat en regels. Vaak mag bij opa en oma altijd net wat meer, maar ik heb wel duidelijk grenzen gesteld, die heeft een kind nodig.”

De angst om dood te gaan was tot een aantal jaar geleden heel sterk. ,,Want wat moet er dan met haar gebeuren? Daar heb ik nachten van wakker van gelegen, hoor.” Nu Noëlle ouder is, is dat minder geworden, en gelukkig is haar gezondheid goed. Even afkloppen natuurlijk, ,,maar meer dan een kalktablet per dag slik ik niet!” De zaterdagochtend is van Noëlle en haar. Croissantje, jus, hun gesprekken: ,,Ik hoop dan altijd dat er niemand langskomt, die gezamenlijke momenten zijn goud waard.”

Pleegzorg ‘op leeftijd’

Van 30 oktober tot en met 6 november is het de Week van de Pleegzorg. Vandaag is de landelijke pleeggrootouderdag die officieel wordt geopend door prinses Beatrix. Daarnaast is de nieuwe landelijke pleegzorgcampagne gestart: ook als je op leeftijd bent, kun je nog veel voor een kind betekenen. Doe hier de test. Woon je in Amsterdam en omgeving, kijk dan ook op de website van Spirit.