Ista van Galen Nieuws 4 nov 2019, 17:14

Leestijd: 4 minuten

Is de onrust en onvrede onder leraren terecht?

De één spreekt van een structurele tijdbom en de ander vindt dat leraren eerst tevreden moeten zijn met het geld dat ze al hebben gekregen.

Na een toezegging van eenmalig 460 miljoen euro extra voor het onderwijs, leek de aangekondigde onderwijsstaking niet meer door te gaan. De afschaffing bleek een fout, dus vakbonden kozen er niet heel veel later voor om woensdag het werk neer te leggen. De Tweede Kamer behandelt die dag de onderwijsbegroting. Meer dan 3300 scholen zullen staken en van de leidinggevenden van de zevenduizend basisscholen doet zelfs 85 procent mee, blijkt uit peiling van Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS). En dan de hamvraag: is al die onvrede terecht?

Wat is er gebeurd?

Laten we eerst even kijken naar wat er nou precies aan de hand is. De onvrede onder leerkrachten is al enige tijd aanwezig: er is een groot lerarentekort, de werkdruk is te hoog en de salarissen te laag. Er is dus grote wens naar structurele oplossingen. Bonden en werkgevers vroegen het kabinet eerder dit jaar daarom om 423,5 miljoen euro voor 2020, voor een ‘noodpakket’ voor het primair en voortgezet onderwijs. Het kabinet maakte al eerder extra geld vrij voor de sector, maar dat was volgens de vakbonden te weinig.

Nadat het ultimatum verliep dat de bonden de regering hadden gesteld, kondigde de Algemene Onderwijsbond (AOb) aan dat een staking op woensdag 6 november vrijwel zeker door zou gaan. Maar, afgelopen weekend zegde minister Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) 460 miljoen euro toe. Met het eenmalige bedrag leken de bonden genoegen te nemen: CNV Onderwijs en AOb tekenden het convenant en de AOb trok de oproep om te staken in. Dit leidde tot woedende reacties van vele onderwijskrachten, waarna de onderwijsbond een crisisoverleg hield.

Ondertussen riep belangengroep PO in Actie de leraren op om alsnog het werk neer te leggen. Dat geld was volgens hen lang niet genoeg om de structurele problemen in het onderwijs op te lossen. CNV Onderwijs noemde het afblazen van de staking en inschattingsfout en de AOb kwam ook terug op deze beslissing: leraren gaan tóch staken. Voorzitter Liesbeth Verheggen van het dagelijks bestuur nam verantwoordelijkheid voor de fout en stapte op.

Is het terecht?

Coalitiepartijen lijken de onvrede niet helemaal terecht te vinden: het onderwijs zou eerst maar dat extra geld moeten uitgeven om het tekort terug te dringen. Daarna kan altijd weer worden gekeken naar extra geld. De partijen laten de optie om meer geld bij te leggen wel open. „laten we eerst dit geld uitgeven om te kijken hoever we daarmee komen”, stelde VVD’er Klaas Dijkhoff. D66-leider Rob Jetten deelt deze mening. „Er valt met mij altijd te praten over meer geld in de toekomst.”

„Ik hoop dat na het moment van staking in het onderwijsveld ook het moment van bezinning komt, waarin ze zien dat er heel goede afspraken liggen die de problemen gaan oplossen", zei Pieter Heerma, fractievoorzitter van het CDA.

De mening van de ouders is overduidelijk: er is heel veel steun voor de onderwijzers en het neerleggen van het werk. Dat laat Lobke Vlaming, directeur van Ouders & Onderwijs, het landelijk informatiepunt voor ouders met schoolgaande kinderen, weten. „Je kan het natuurlijk nooit namens alle ouders zeggen, maar zoals het eruitziet is het overgrote deel erg positief.” Dat bleek ook al dit weekend: toen de staking werd afgelast, waren veel ouders boos en wilden ze zelf hun kinderen thuislaten. „Ouders hebben ook belang bij structurele veranderingen en willen dat die er komen”, zegt Vlaming.

Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher is groot voorstander en noemt het tekort een structurele tijdbom. „Ik kan me bijna niks belangrijkers voorstellen dat je als land kunt doen dan je kinderen goed onderwijs geven”, zei hij op NPO Radio 1. „Je kunt het salaris niet verhogen met een eenmalig bedrag. En dat is wel wat er nu moet gebeuren.”

Dat het onderwijs woensdag het werk staakt, betekent overigens niet dat de afspraken met het kabinet over het extra geld niet doorgaan, liet minister Arie Slob weten. „Het doel van het akkoord is om zoveel mogelijk krachten te bundelen om het personeelstekort in het onderwijs verder aan te pakken.”

Rust voor het Malieveld

Manifestaties staan gepland in Leeuwarden, Eindhoven, Amsterdam, Almere, Zwolle, Arnhem, Goes en Den Haag. Scholen zullen op eigen houtje ook acties organiseren en de AOb roept op om ook op social media onvrede te uiten: „Het beeld is je waarschijnlijk bekend: politici die tijdens de debatten op hun telefoon kijken. Dus zorgen we dat onze boodschap dáár verschijnt. We kunnen niet genegeerd worden als we op dat moment hun aandacht hebben.” Maar het Malieveld, dat afgelopen weken al genoeg te verduren heeft gekregen, lijkt met rust te worden gelaten.