Ista van Galen Nieuws 11 nov 2019, 15:59

Leestijd: 4 minuten

Griepprik: wél of niet nemen?

Nederlanders worden opgeroepen om de griepprik te nemen, maar er heerst nog vaak onduidelijkheid. Hoe zit het nou met die prik?

De vaccinatiegraad in Nederland is veel te laag, vindt De Nederlandse Influenza Stichting (NIS). Daarom werd maandag de Nationale Griepprikdag georganiseerd, waar vooral werd gefocust op zorgmedewerkers. Volgens Ted van Essen, griepexpert en voorzitter van de NIS, is het inenten tegen het influenzavirus voor deze beroepsgroep juist heel belangrijk. Maar er heerst nog veel scepsis over deze jaarlijkse vaccinatie.

Griepprik en zorgmedewerkers

Zorgmedewerkers komen vaak in aanraking met de risicogroep van het virus, wat gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid van patiënten. Zij kunnen het virus bij zich dragen en overbrengen op patiënten zonder het te beseffen. „Als senior wil je graag weten of iemand een prik heeft gehad en jou wel of niet kan besmetten”, stelt Van Essen. Er zijn volgens hem dan ook meerdere incidenten waar patiënten werkelijk besmet werden door de zorgverleners en in sommige gevallen zelfs overleden.

„Mensen die in ziekenhuizen werken kennen deze verhalen ook en dan weet je precies waar je het (vaccineren, red.) voor doet. Maar er zijn heel veel mensen in bijvoorbeeld de thuiszorg die dat niet te zien krijgen.” Daardoor is het volgens Van Essen toch moeilijker je voor te stellen dat het heel belangrijk is om die prik te nemen.

Vorig jaar werden 900.000 mensen in ons land ziek door het influenzavirus. Mensen uit risicogroepen kunnen zelfs overlijden aan (de gevolgen van) de griep. De prik zou daartegen kunnen helpen, maar niet iedereen is daar nog van overtuigd: jaarlijks wordt hij gehaald door zo’n 3,5 miljoen mensen. Sinds het jaar 2000 is de vaccinatiegraad onder alle risicogroepen gedaald van 75 procent tot 50 procent, ondanks de groei van het aantal 60-65-jarigen. Volgens Van Essen is het percentage dit jaar voor het eerst weer toegenomen: van 13 naar 24 procent in ziekenhuizen.

Wat houdt die prik nou in?

De griepprik is er dus om het influenzavirus te voorkomen. Maar er heerst desondanks nog veel ‘angst’: niet iedereen vertrouwt de vaccinatie. Wat houdt die prik nou precies in?

In de vaccinatie zitten stukjes griepvirus die onschadelijk zijn gemaakt, legt de woordvoerder van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) uit. Na het nemen van de prik, wekt het lichaam afweerstoffen op tegen deze stukjes. Kom je daarna in aanraking met het influenzavirus? Dan blokkeren deze afweerstoffen dat, waardoor je niet of minder ziek wordt. Van alle voorzorgsmaatregelen tegen de griep, biedt de griepprik volgens het CBG momenteel de beste bescherming.

Vaak wordt er gedacht dat hij niet werkt, omdat mensen na de vaccinatie tóch ziek zijn geworden. Maar hij beschermt ook niet 100 procent tegen het virus. „In het voorjaar bepalen deskundigen welke griepvirussen vermoedelijk het meeste voorkomen in de komende winter”, legt de woordvoerder uit. „Vervolgens wordt het nieuwe griepvaccin gemaakt. De bescherming die de prik biedt kan dus variëren per seizoen.”

Ook de gedachte dat je ziek kunt worden van de prik zelf is onjuist, „omdat het griepvirus in de prik onschadelijk is gemaakt.” Nog een voordeel: hoe meer mensen zijn gevaccineerd, hoe minder mensen rondlopen met het virus en hoe minder snel anderen worden besmet.

Uiteraard zijn er ook nadelen te noemen. Zo kun je op de plek van de prik kort last hebben van wat pijn, roodheid of lichte zwelling, maar dat verdwijnt al na een paar dagen. Mensen voelen zich de dag na de griepprik soms ook niet lekker: „Je kunt dan last hebben van moeheid, hoofdpijn en spierpijn.” Dat is een reactie van het lichaam op een inenting en gaat vanzelf weer over.

Button voor zorgmedewerkers

De NIS-voorzitter noemde afgelopen weekend het idee om zorgmedewerkers een button te laten dragen die aangeeft dat ze de prik hebben gehad. Hij verwachtte overigens niet dat dit er snel zou komen in Nederland, in verband met privacyoverwegingen. NU’91, de bond voor verpleegkundigen en verzorgenden noemde dit respectloos en ook via social media stroomden de negatieve reacties op zijn idee binnen. In sommige gevallen werd zelfs de vergelijking met een „gele ster” gemaakt.

„Als we het hebben over respect, dan staat het respect voor de patiënt voorop”, reageert Van Essen naar aanleiding van de kritiek. „Je moet dat hebben voor de patiënt zodat hij beschermd is tegen de griep. Maar ik heb het absoluut niet respectloos bedoeld tegenover de zorgverleners.”

Het hele jaar door

Het influenzavirus komt voor tussen december en april. De inenting wordt vaak gegeven in oktober en november, want de stoffen beschermen je een half jaar. Maar je kunt hem in principe het hele jaar door halen. Hij is gratis voor de risicogroep, maar niet verplicht. Behoor je niet tot deze groep maar wil je wel een griepprik? Dan betaal je vaak zelf de kosten voor het vaccin en het zetten hiervan door de huisarts.