Erik Jonk Nieuws 12 nov 2019, 16:29

Leestijd: 3 minuten

Getouwtrek IS-kinderen nog niet voorbij: hoe zit het?

De rechter vindt dat Nederland kinderen van IS-vrouwen moet terughalen, zo bleek maandag al, maar nu is de Staat is het daar niet mee eens. 

De Staat gaat in beroep tegen het maandag uitgesproken vonnis van de rechter in Den Haag over het terughalen van kinderen van IS-vrouwen uit Noord-Syrië. Dat hebben de ministers Grapperhaus (Justitie) en Blok (Buitenlandse Zaken) de Tweede Kamer dinsdag schriftelijk laten weten. Het getrouwtrek om de kinderen en hun moeders – een complexe zaak – is daarmee na een week nog niet beëindigd. Zeven vragen en antwoorden.

Amerika bood hulp

Wie zijn deze kinderen en hun moeders?
Het gaat om 23 Nederlandse vrouwen en hun 56 kinderen die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië. De moeders sloten zich op eigen initiatief aan bij Islamitische Staat. Zij spanden een kort geding aan bij de voorzieningenrechter en willen terugkeren naar Nederland. Toen de zaak vorige week in beeld kwam, bood Amerika aan om de Syriëgangers op te halen en terug te brengen naar Nederland. Premier Mark Rutte wimpelde dat aanbod af. „Zo simpel is dat niet.”

Wat moet Nederland van de rechter doen?
‘Alles om de kinderen naar hier te halen’, was de uitspraak. Een inspanningsverplichting dus, die meer vrijblijvend dan dwingend klinkt. Voor hun moeders hoeft de Staat zich overigens niet in te zetten, zo oordeelde de rechter. Dat maakt de zaak dus complex. Weigeren de Koerden, die de kampen in Syrië bewaken, de kinderen zonder hun moeders te laten vertrekken, dan krijgt de Staat te maken met een nieuwe situatie. Bekeken moet dan worden of zowel de kinderen als hun moeders kunnen worden teruggehaald.

Erbarmelijke omstandigheden

Waarom vindt de rechter dat?
Omdat de kinderen in een acute noodsituatie verkeren en de omstandigheden in de kampen erbarmelijk zijn, zo luidde het oordeel. In de buurt van de kampen wordt gevochten tussen Turken en Koerden. „De kinderen zijn het slachtoffer van hun ouders. De Staat moet ze volgens internationale verdragen bescherming bieden. Terughalen is dan de enige optie.”

Hoe reageerden de betrokken ministers op het vonnis?
Ferd Grapperhaus en Stef Blok vinden de uitspraak vooral onduidelijk. Zij vragen zich af of de rechter internationale betrekkingen bijvoorbeeld wel heeft meegewogen, schrijven zij aan de Tweede Kamer. „We moeten het vonnis direct uitvoeren, wat betekent dat het kabinet een aanvang zal maken met de nakoming van de inspanningsverplichting”, melden de ministers. Maar desondanks: „Het kabinet heeft besloten in beroep te gaan bij een hogere rechter om zo spoedig mogelijk duidelijkheid te krijgen.” Wanneer het hoger beroep dient was dinsdag nog onduidelijk.

Wat vinden de advocaten van de IS-vrouwen hiervan?
Zij hadden – zo gaf André Seebregts dinsdag aan – de move van de Staat verwacht. Hij en collega-advocaten nemen de stap naar een hogere rechter verder ter kennisgeving aan.

Kinderbescherming komt in actie

Wat gebeurt er met de kinderen als zij toch naar Nederland komen?
De Raad voor de Kinderbescherming komt dan in actie. Deze instantie moet zich over de kinderen ontfermen, maar ook over de IS-vrouwen als die meekomen. Het Landelijk Adviesteam Terugkerende minderjarigen (LAT) zal de Kinderbescherming helpen. LAT heeft veel kennis over de islam, radicalisering, psychologie en traumatologie.

Waar komen zij vervolgens terecht?
Op Schiphol worden de kinderen van hun moeders gescheiden, want die gaan direct de gevangenis in. Bekeken wordt wat het beste is: plaatsing bij familie, een pleeggezin, of een instelling.