Tim van der Steen Nieuws 15 nov 2019, 05:56

Leestijd: 4 minuten

Deurwaarders in actie voor mensen met schuld

Deurwaarders startten donderdag een petitie: voer de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet uit. De wet had eigenlijk al in werking moeten zijn, maar actie bleef uit bij de overheid. „We zijn echt pissed off.”

De beslagvrije voet is het geld dat over moet blijven voor de rekeningen van iemand met schulden nadat de deurwaarder heeft aangeklopt. In driekwart van de gevallen wordt die te laag ingeschat. Hierdoor komen schuldenaren nog dieper in de problemen, en dat moet anders, zeggen de deurwaarders nu.

Zwaar verouderde regels

Mensen hebben vaak het idee dat ze alleen geld komen innen; dat beeld is volgens gerechtsdeurwaarder Paul Otter onterecht. „We zijn onpartijdig en onafhankelijk maar werken via vaste regels. Daardoor worden mensen ook beschermd.”

Maar de regels die nu gelden zijn zwaar verouderd, en daar moet volgens de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) verandering in komen. Ze stammen uit 1990, toen was de situatie vaak veel simpeler. Doorgaans was er per huishouden één kostwinnaar en loonstrook. Inmiddels is de situatie vaak veel ingewikkelder, met meerdere banen en toeslagen, en daardoor is de beslagvrije voet moeilijker te berekenen.

„Mensen hebben geld nodig voor hun basisbehoeften, het heeft voor ons geen enkele zin om daar onder te gaan zitten”, zegt Otter. „Het klinkt als ‘goede handel’ voor deurwaarders als mensen nieuwe schulden krijgen, maar daar is echt niemand bij gebaat.”

Leven overhoop

Precies in die situatie kwam Edward (39) terecht. Hij had een eigen bedrijf dat jaren goed liep, al was dat op het laatst minder. Na jaren ongelukkig te zijn in een relatie knapte hij psychisch. „Dat was in januari. Er ontstonden grote schulden doordat ik projecten niet af kon maken. Die liepen op na rechtszaken en aanmaningen.”Betalingsregelingen hielden schuldeisers een tijd op afstand. Edward kreeg in eerste instantie veel empathie. Toen aflossen niet lukte, klopten deurwaarders toch aan en werd beslag gelegd op zijn loon. Financiële hulpverleners maakten met hem een berekening, maar die kwam niet overeen met de beslagvrije voet.

Daarin wordt rekening gehouden met een paar basale zaken als huur en ziektekosten, maar veel dagelijkse uitgaven worden hier niet in meegenomen. Hoewel hij inmiddels naar eigen zeggen zijn droombaan gevonden heeft, ligt zijn leven totaal overhoop. De relatie heeft het niet overleefd. Bij zijn partner en kinderen kon hij ook niet blijven wonen, want dan konden zij geen aanspraak maken op hulp van de gemeente.

Weinig nodig

„Ik kom nog steeds 400 euro per maand tekort en hoop snel een bewindvoerder te krijgen. Dan vervalt beslaglegging en ga ik de schuldsanering in. Ik heb niet veel nodig, en heb inmiddels ook geleerd dat veel mooie dingen geen geld hoeven te kosten. Met een paar tientjes leefgeld per week en een voedselpakket vanuit de kerk moet het lukken.” Tot die tijd lopen zijn schulden alleen maar op. Incassobureaus en deurwaarders buitelen over elkaar heen en hij kan er niets aan doen.

200.000 de dupe

De huidige berekening van de beslagvrije voet is dus moeilijk uitvoerbaar. Ook moeten burgers er zelf veel informatie voor aanleveren, iets dat zelden gebeurt. Bij bijna 200.000 mensen werd het bedrag hierdoor te laag ingeschat.

Kan er tegen zo’n foute inschatting dan geen bezwaar worden gemaakt? „Zeker, dat kan”, zegt Otter. „Maar gezien de informatie over inkomsten en uitgaven al niet wordt aangeleverd, gebeurt dit helemaal weinig. Dat kan met schaamte te maken hebben of schuldgevoel, maar vaak ook door een taalachterstand.”Daarom stuurde de KBvG in 2014 een wetsvoorstel naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hiermee kon de belastingvrije voet sneller en beter berekend worden, en ook kon de burger zelf die berekening inzien.

Bijzonder: in 2017 werd het voorstel aangenomen, in januari van dit jaar zou de wet van kracht worden, maar dit werd uitgesteld tot 2021. „Daar krijgen wij rooie vlekken in onze nek van”, zegt Otter verhit. Om dit kracht bij te zetten lanceerde de KBvG op donderdag via beslagvrijevoet.nu een petitie: voer de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet uit!

Pissed off

Als reden voor het uitstel voert de overheid ICT-problemen aan. Er moet een portaal worden ontwikkeld voor burgers om in te loggen en een digitale infrastructuur om informatie op te halen. Otter: „Destijds is gezegd: zijn de systemen op de markt, gebruik die dan. Wij hebben alle automatisering klaar en hebben vanuit de KBvG gezegd: hier, pak het. Controleer het maar, je mag het hebben. Toch willen ze nu hun eigen software bouwen en dat blijft maar duren. We zijn écht pissed off! Het voorstel is met goede bedoelingen geschreven om te voorkomen dat mensen verder in de shit komen. De oplossing is er, maar dat blijft nu door de overheid maar hangen.”