Hendriëlle de Groot Nieuws 24 okt 2019, 16:00

Leestijd: 4 minuten

Weg met de zorgpremie? ‘Afschaffen van eigen risico geen goed idee’

Als het aan de SP ligt, wordt de bijdrage voor de zorgverzekering volledig inkomensafhankelijk. Is dit wel een haalbaar en verstandig plan?

Geertje Boekhouder (34) is een groot voorstander van het plan van de SP. De partij wil dat het eigen risico, de zorgpremie en zorgtoeslag worden ingeruild voor een eigen bijdrage via de inkomstenbelasting. „Ik roep al jaren dat de zorgpremie inkomensafhankelijk moet worden, ook met het oog op chronisch zieken die met extra kosten worden opgescheept en het al niet breed hebben”, zegt ze. Ze werkte als verpleegkundige, maar werd vier jaar geleden volledig afgekeurd als gevolg van hart- en leverinfarcten. Sindsdien krijgt ze een WIA-uitkering. De kosten van fysiotherapie voor hartrevalidatie, kreeg ze niet vergoed. Ook de reiskosten naar het ziekenhuis en de aanvullende verzekering zijn een hap uit haar budget. Ze wil dat mensen met een hoger inkomen meer betalen voor de zorg.

Anna Brinkman (37) denkt er anders over en begrijpt niet waarom de SP dit voorstel doet. „Het lijkt heel erg op het oude systeem van ziekenfonds en particulier. Dat was ook inkomensafhankelijk. Er zijn veel redenen geweest om naar een nieuw systeem over te stappen.” Haar man is arts en ze verdienen bovenmodaal. Als het zorgstelsel gaat veranderen in de richting die de SP wil, dan staat ze daar wel open voor, als het niet te grote gevolgen heeft voor haar portemonnee. „Het is niet zo’n drama als je niet meer elke maand uit eten kunt, maar het wordt een ander verhaal als mijn kinderen niet meer naar de sportschool kunnen.”

De SP wil mensen alleen nog via de belasting laten betalen voor de zorg, zodat de hoogte van die rekening inkomensafhankelijk wordt. Dus geen zorgpremie of eigen risico meer. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) is dit voorstel gunstig voor bijna alle Nederlanders.

Adam Kiolle (31) heeft zijn twijfels over het plan van de SP. Hij verdient als advocaat ruim boven het gemiddelde, maar ziet een groot deel van zijn salaris opgaan aan belastingen. „Ik vind de belastingdruk in Nederland best wel hoog, vergeleken met andere landen. Dat is wel een aandachtspunt.” Of hij voor of tegen het voorstel is, vindt hij lastig te zeggen. „Als het grootste deel van de Nederlanders erop vooruit zou gaan, vind ik het een goed voorstel. Als de belastingdruk licht toeneemt, kan ik er zeker mee leven. Maar dan moet het wel redelijk blijven.”

Haken en ogen

De zorgkosten inkomensafhankelijk maken, is wat de SP wil. Maar volgens Wim Groot, hoogleraar Gezondheidseconomie aan de Universiteit Maastricht, is de zorgbijdrage al grotendeels afhankelijk van het inkomen. „Dat komt door de inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet van 6,95 procent en de zorgtoeslag”, legt hij uit.

Aan de uitvoering van het voorstel van de SP kleven praktische bezwaren. „De SP wil het uit de belastingmiddelen financieren, maar daar zitten nogal wat haken en ogen aan. Om te beginnen, denk ik dat het wordt gezien als staatssteun door de Europese Commissie. Als je vervolgens de zorgverzekeraars als uitvoeringsorgaan gaat gebruiken, komt dat neer op nationalisatie en dat is onmogelijk op basis van Europese regelgeving. De haalbaarheid om het via de belastingmiddelen te doen, is dus niet groot”, schat Groot in.

Een eenvoudigere manier om de hogere inkomens meer te laten betalen voor zorg, is volgens de hoogleraar om de inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering op te hogen of de inkomensgrens van 54.000 euro helemaal af te schaffen. „Daar bereik je hetzelfde mee, maar zonder de problemen die aan het voorstel van de SP kleven.”

De SP wil ook dat het eigen risico van 385 euro verdwijnt, maar ook daar plaatst Groot kanttekeningen bij, vanwege de stijgende zorgkosten. „Dan zou de premie voor iedereen met 240 euro omhoog gaan. Dat lijkt mij geen goed idee.”

Dit is wat de SP wil

De SP wil volgend jaar al het verplichte eigen risico en de zorgtoeslag afschaffen en de zorgpremie op nul zetten. In plaats daarvan worden de inkomensafhankelijke fiscale bijdrage aan de zorgverzekeringswet en de inkomstenbelasting verhoogd.

De oppositiepartij heeft het plan al laten doorrekenen door het Centraal Planbureau (CPB). Uit deze berekening blijkt dat zestig procent van de lagere en middeninkomens er fors op vooruit gaat: tussen de 3,5 en 4,2 procent. Voor de twintig procent hoogste inkomens pakt het plan van de SP juist nadelig uit: zij leveren gemiddeld 3,9 procent in.

De wijzigingen zijn positief voor mensen met een uitkering (4,4 procent) en gepensioneerden (3,5 procent) ten opzichte van werkenden (1,6 procent). Deze groepen hebben veel profijt van het afschaffen van het eigen risico en zorgpremies, omdat ze daar meer kosten voor hebben dan werkenden.

In 2012 al stelden VVD en PvdA in hun regeerakkoord voor om de zorgpremie inkomensafhankelijk te maken en een deel van de bijdragen te verrekenen met de belasting. Maar nadat vooral de achterban van de liberalen in opstand kwam, ging dat plan van de baan. Zij zouden er financieel gezien flink op achteruit gaan.