Roos Ravensbergen Nieuws 10 okt 2019, 15:30

Leestijd: 4 minuten

‘Turkije creëert chaos en daar zal IS van profiteren’

Woensdag viel Turkije Syrië binnen, volgens Erdogan om de „dreiging tegen Turkije te neutraliseren”. De aanval is vooral gericht tegen Koerden. Geeft dit IS de kans weer op te rukken?

In de nacht van woensdag op donderdag vielen er doden en gewonden bij luchtaanvallen, artilleriebeschietingen en bij het grondoffensief in Noordoost-Syrië. Mensen slaan op de vlucht, terwijl het voor de Turkse inval (voor Syrische begrippen) vrij rustig was in het gebied.

Waar het Erdogan vooral om te doen is, zo zegt hij zelf, is het creëren van een „veilige zone” in het grensgebied van Syrië. Daar kunnen de paar miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije dan naartoe verplaatst worden. „De operatie gaat leiden tot een veilige zone in het gebied. Syrische vluchtelingen kunnen dan weer terugkeren naar huis", meldde de president.

„De vluchtelingen die Erdogan naar Syrië wil sturen, komen daar helemaal niet vandaan”, vertelt Joost Jongerden, deskundige op het gebied van Koerdische kwesties. „Erdogan is van plan de demografie van het gebied te veranderen. Hij spreekt van een terugkeer van vluchtelingen, maar degenen die hij wil huisvesten in Noord-Syrië komen uit andere gebieden. Zijn plan is om de Koerden in het gebied te vervangen door Arabieren. Bovendien werkt hij daarbij samen met jihadistische groepen.”

Jongerden zegt dat Turkije niet als doel heeft de huidige oorlog de kop in te drukken: „Met deze inval creëert Turkije alleen maar chaos en onveiligheid. Er was vanuit de grens met Noord-Syrië geen gevaar voor Turkije. Maar met deze inval ontstaat er wel een heel groot veiligheidsprobleem en een humanitaire ramp.”

Veel Koerden zelf denken dat dit een plan is van Erdogan om de Koerdische identiteit uit te roeien. „Turkije ziet de Koerden zeker als een bedreiging”, zegt de deskundige. We hebben een korte periode gezien waarin Turkije bereid leek te zijn tot een politieke oplossing voor de Koerdische kwestie, maar nu gaan ze over op een militaire oplossing.”

IS-gevangenen

De VS hebben wel een paar hooggeplaatste IS-gevangenen uit het gebied weggehaald, om te voorkomen dat die ontsnappen. Onder anderen de laatste twee ‘IS-Beatles’ zijn verplaatst. De IS-Beatles waren een groep van vier jihadisten die samen zeker 27 executies uitvoerden. Hun Britse accent leverde hen de bijnaam op.

Maar alsnog zitten er veel IS-strijders vast in het gebied, waaronder in de Alaya gevangenis in Qamishli. Het Turkse leger zou die hebben gebombardeerd, waardoor de kans bestaat dat IS-gevangenen de benen nemen. Jongerden: „De Turkse inval geeft absoluut kansen aan IS. Activiteiten om IS te bestrijden, waaronder de bescherming van IS-gevangenen, zal op een laag pitje wordt gezet. De gevangenen zullen wel bewaakt blijven, maar IS zal zeker gebruikmaken van de chaos.”

„Op de dag dat Turkije de oorlog startte, was er ook een gecoördineerde aanval van IS op Raqqa. Daar zijn zeer zware gevechten geleverd, er is dus ruimte gecreëerd voor IS en andere jihadisten.”

Amerikaanse troepen teruggetrokken

De inval van Turkije was grotendeels mogelijk omdat de Verenigde Staten de militairen in het gebied hadden teruggetrokken. Jarenlang vochten de Amerikaanse militairen samen met de Koerden in Noordoost-Syrië tegen IS, maar daar komt nu plotsklaps een eind aan.

Trump noemde in een persconferentie een reden voor het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit Syrië: „De Koerden hielpen ons ook niet in de Tweede Wereldoorlog, bij Normandië.” Daarnaast zegt Trump dat de Verenigde Staten al veel hulp hebben geboden aan de Koerden, in de vorm van geld, wapens en munitie.

Volgens Jongerden zeggen mensen die bij het telefoongesprek tussen Trump en Erdogan waren, dat Trump overrompeld werd. Maar het kan ook zijn dat hij een verkiezingsbelofte probeert waar te maken: „Trump heeft altijd al beloofd dat hij een einde zou maken aan de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in buitenlandse oorlogen.”

Wat de reden ook is: uitspraak van Trump, en de beslissing om de troepen terug te trekken, levert hem veel kritiek op. In zowel de VS als daarbuiten wordt de beslissing afgekeurd. De Koerden noemen het „een steek in de rug”. Zonder de Amerikanen staan zij er nu alleen voor.

De Koerdische gemeenschap in Nederland laat ook hun onvrede blijken. Aanstaande zaterdag, 12 oktober, zal een grote groep van hen protesteren op het Malieveld in Den Haag.