Sarah Sitanala Nieuws 8 okt 2019, 12:59

Leestijd: 3 minuten

Het geld van de VN is bijna op, hoe kan dat?

Bij de Verenigde Naties hebben ze momenteel te maken met een tekort van 230 miljoen dollar (209 miljoen euro). Het is zelfs zo ernstig dat het internationale orgaan aan het eind van de maand weleens helemaal zonder geld kan komen te zitten, omdat dan ook de reserves op zijn. Hoe kan dat?

Het is niet de eerste keer dat er bij de VN sprake is van een tekort, zegt Niels Blokker, hoogleraar internationaal institutioneel recht aan de Universiteit Leiden. „Hier is in het verleden vaker melding van gedaan, het is dan ook geen nieuw probleem."

Politiek probleem

De organisatie, die samenwerkt op het gebied van het internationale recht, mondiale veiligheid en behoud van mensenrechten, bestaat op dit moment uit 193 lidstaten. Deze lidstaten zijn verantwoordelijk voor de financiering van het orgaan.

Op dit moment hebben de lidstaten slechts 70 procent betaald van het budget dat dit jaar nodig is voor de gewone activiteiten van de organisatie. De Verenigde Staten betalen daar doorgaans ruim een vijfde van. Er is voor het begrotingsjaar 2018/2019 bijna 5 miljard euro begroot. Dit bedrag staat los van de kosten van speciale missies voor het bezweren van internationale conflicten.

Zwarte lijst

Voor februari moest de volledige betaling per lidstaat zijn voldaan, desondanks had een half jaar later slechts 17 procent van de landen hun bijdrage betaald. Daar komt bij dat de helft van de landen nog helemaal niets heeft afgedragen. De Nederlandse bijdrage is volgens minister Blok (Buitenlandse Zaken) keurig betaald.

Het afgelopen jaar verloor Suriname zijn stemrecht, omdat het land al geruime tijd zijn contributie niet had betaald. Op de zwarte lijst staan verder nog: Venezuela, Libië en Jemen. Ondanks dat het tekort geen nieuw probleem is, is het feit dat de Verenigde Staten zich actief inzetten om het VN-budget te laten krimpen dat wel. President Trump laat regelmatig horen dat hij vindt dat de Verenigde Staten teveel geld afdraagt aan het internationale orgaan. Op dit moment heeft het land een betalingsachterstand van 529 miljoen dollar.

Het is aan de lidstaten zelf om aan hun betalingsverplichting voldoen. Maar, zegt Blokker, als een lidstaat het niet eens is met een bepaalde beslissing, kunnen zij minder gaan afdragen. Hij vervolgt dat in sommige landen sterk nationalistische regeringen aan de macht zijn, die zich verzetten tegen internationale samenwerking. Waar het volgens de hoogleraar in eerste instantie kan lijken op een financiële kwestie, is het in veel gevallen uiteindelijk een politiek probleem.

Vergaderingen afgelast

De secretaris-generaal van de VN, António Guterres, heeft aangegeven dat er conferenties en vergaderingen moeten worden afgelast en dat dienstreizen tot de hoogst noodzakelijke moeten worden beperkt. Ook moet de VN gaan kijken naar mogelijkheden om de kosten door energiebesparing te drukken. Daar komt bij dat de angst heerst dat landen als Rusland en China ook besluiten hun bijdrage terug te dringen. Omdat de VN afhankelijk zijn van het nationaal beleid van lidstaten, is er niet veel dat zij kunnen doen.

Blokker geeft aan dat er wel sancties zijn die volgen op het uitblijven van een betaling. Zo kan het stemrecht worden opgeschort. Blokker: „Je ziet vaak dat zodra dat dreigt te gebeuren, een lidstaat toch snel wat geld overdraagt. Bijkomend probleem is dat deze sanctie de VS, als permanent lid, niets doet.

Om te voorkomen dat het orgaan helemaal aan de zijlijn zal komen te staan, is het uiteindelijk aan de lidstaten zelf om te bepalen hoe belangrijk ze het bestaan van de VN vinden.” Duidelijk is dat er geen oplossing in zicht is om het tekort op te lossen.