Femke van Rooijen Nieuws 16 okt 2019, 06:29

Leestijd: 4 minuten

Gingen de boeren dit keer te ver?

De protesten van de boeren bij provinciehuizen door het hele land hebben indruk gemaakt. Maar een protest in het bijzonder zullen we niet snel vergeten: Groningen.

Wie Googelt op de term ‘boze boeren’ wordt overspoeld met filmpjes waarop is te zien hoe boeren het Groningse provinciehuis bestormen. Het gaat er dan ook niet zacht aan toe. Agenten proberen boeren buiten te houden met gummiknuppels, terwijl de boeren op de monumentale deuren van het provinciehuis inbeuken. Ook in andere provincies was de sfeer soms grimmig. Zo blokkeerden sommige boeren in Utrecht de uitgang van het provinciehuis en weigerden te vertrekken tot dat de maatregelen ingetrokken zouden worden. De protesten van maandag zorgden voor een stortvloed aan reacties. Waar eerst veel sympathie was voor de protestacties, rijst nu de vraag: zijn de boeren dit keer te ver gegaan?

Uit balans

„Geweld is altijd onacceptabel. De discussie is uit balans en we moeten weer terug naar goed overleg. Het intimideren van bestuurders hoort daar niet bij”, vindt Marcel Boogers, hoogleraarInnovatie en Regionaal Bestuur aan de Universiteit van Twente. Maar nu de stikstofregels per provincie verschillen, verhardt de discussie.

In vier provincies waar werd gedemonstreerd zijn de stikstofmaatregelen voorlopig van tafel. „Dat wekt de indruk dat deze manier van protesteren loont. Als bestuurders toegeven aan de intimidaties, wordt dat de nieuwe norm”, legt Boogers uit. Met andere woorden: wie de meeste herrie maakt, krijgt zijn zin. „Toegeven aan deze manier van protesteren is een slecht voorbeeld voor anderen demonstranten die wel vreedzaam actievoeren”, zegt Boogers.

Tractorstaat

Kamerlid Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren stelde dinsdag tijdens het vragenuur dat boeren meer ruimte krijgen om gebruik te maken van hun demonstratierecht en daarbij ook nog erg makkelijk hun zin krijgen. „Leven wij in een tractorstaat?” Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid moest tijdens het vragenuur uitleg geven over de vermeende verschillen in aanpak tussen de boerenprotesten en die van klimaatactivisten bij recente betogingen. Hij ontkende dat provinciebesturen maandag zwichtten vanwege de intimidatie van boeren. „Wij leven in een rechtstaat. Het is dus niet zo dat als je een groot apparaat hebt, dat je daarmee je gelijk haalt."

Maar er is volgens Boogers nog iets aan de hand. „Het is voor bestuurders van provincies lastig om uit te leggen waarom in de ene provincie de maatregelen wel ingetrokken zijn na de acties en in de andere niet, met als gevolg meer onbegrip vanuit de boeren." Toegeven wordt dan makkelijker. Dat werd maandag dan ook duidelijk toen na het besluit van Friesland afgelopen vrijdag om het nieuwe stikstofbeleid af te blazen, het ene na het andere provinciebestuur zwichtte voor het boerenprotest. Gelderland kwam terug op de nieuwe regels, en ook Drenthe en Overijssel volgden. Maar tegemoet komen aan de boeren, brengt een probleem met zich mee, benadrukt Boogers. „Het is oneerlijk tegenover demonstranten in andere sectoren, die niet met tractoren de snelwegen kunnen bezetten. Zij voelen zich minder gehoord en krijgen vaak niet zo snel hun zin.”

Voet bij stuk

In de andere provincies hielden de provinciebesturen voet bij stuk. Ondanks de heftige protesten in Groningen, blijven de maatregelen om stikstof tegen te gaan van kracht. De politie van Groningen heeft inmiddels drie mensen aangehouden naar aanleiding van de incidenten die zich voordeden tijdens het protest.

Maar niet overal waren de protesten grimmig. In Limburg, waar dinsdag pas werd geprotesteerd, verliep het soepeler. In een mailing naar de leden vroeg de voorzitter van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB), Léon Faassen, boeren die niet uit de omgeving van Maastricht komen om met de auto te komen in plaats van de trekker. „Het belangrijkste is dat er zoveel mogelijk leden aanwezig zijn.”

Opnieuw groot protest

Vandaag staat er weer een groot landelijk protest gepland. Boeren zullen eerst richting Bilthoven gaan om te protesteren tegen de meetmethoden van het RIVM, dat in Bilthoven zit. Daarna vertrekken ze richting Den Haag voor de bezetting van het Binnenhof. De ANWB en Rijkswaterstaat verwachten opnieuw verkeerschaos vanwege de boerenprotesten. Naar verwachting gaan er vandaag honderden, mogelijk duizenden, trekkers de weg op.

Donderdag gaan boeren opnieuw naar Den Haag. Met een ontbijt willen de boeren dank betuigen voor de steun die ze gehad hebben en het leed dat de protestacties veroorzaakten verzachten. Na het ontbijt volgt ‘Tour de Boer’. Boeren nemen hun papierwerk mee zodat ze kunnen laten zien hoeveel papierwerk boeren hebben. Per trekker gaan de boeren langs alle instanties.