Tim van der Steen Nieuws 23 okt 2019, 15:48

Leestijd: 2 minuten

Flitspaal geeft geen boete maar beloning: remmen voor het goede doel

Een markante flitspaal haalt plotseling het nieuws: de Safety-Safe. De paal registreert of jij je aan de maximumsnelheid houdt maar geeft geen boete bij een overtreding, hij beloont je juist voor goed gedrag. Die aanpak blijkt verrassend goed te werken.

Je ontvangt het geld niet eens persoonlijk, wel wordt er een paar cent in een buurtpot gestort wanneer langsrijdend verkeer zich netjes aan de maximumsnelheid houdt. Het resultaat: bijna een kwart minder snelheidsovertredingen.

Nul verkeersdoden

Het idee komt uit de koker van communicatiebureau Keijzer. Zij werden ingeschakeld door de provincie Brabant bij een campagne om het aantal verkeersdoden tot nul te reduceren. Inmiddels biedt Keijzer de Safety-safe samen met XTNT, een adviesbureau dat zich buigt over mobiliteitsvraagstukken, in de rest van Nederland aan.

De Safety-Safe, zoals de belonende flitspaal heet, borduurt voort op eerdere experimenten met een ‘speedcamera lottery’. Hierbij spaarden passerende automobilisten een geldbedrag op, wie zich aan de maximumsnelheid hield maakte kans op de pot.

Sympathiek

„Wat mij betreft is dit iets sympathieker omdat de hele buurt ervan meegeniet”, zegt Kim Ruijs, verkeerspsycholoog bij XTNT. Gemeentes of provincies kunnen de Safety-safe aanvragen, zij betalen uiteindelijk ook het gespaarde bedrag.

Voordat zo’n snelheidsmeterspaarpot in een wijk wordt geplaatst gaat Xtnt wel eerst met de buurtbewoners om tafel. Daar wordt gecheckt of er wel behoefte aan het apparaat is en waarvoor de buurt wil sparen. Dat kan van alles zijn, bankjes, speeltoestellen of van die borden die je met een smiley vertellen of je niet te hard reed bijvoorbeeld. Zo bleek een Haagse wijk niet zo’n zin te hebben in het project, „zij wilden gewoon een drempel in de straat.”

Psychologisch spaareffect

Safety-Safe is echt een participatieproject dat werkt op plekken waar vooral lokaal verkeer is. Zo’n wijk gaat met elkaar het doel behalen, als er te veel doorgaand verkeer is werkt dat niet. Het apparaat blijft ongeveer vier weken staan. Afhankelijk van de verkeersdrukte wordt de prijs per auto bepaald, doorgaans een paar cent.

Ruijs legt uit dat snelheid vrij paradoxaal is. We weten best dat het gevaarlijk is, toch rijden we te hard. Binnen een wijk blijken het bovendien vaak bewoners te zijn die dat doen. „Het bedrag wordt aangepast zodat je binnen vier weken een psychologisch spaareffect behaald.” Zo’n bankje of speeltoestel in de wijk is vervolgens voor de bewoners een blijvende herinnering aan het project. „Samen verdiend, dus dat werkt ook voor de sociale cohesie.”

Effectief

In de afgelopen anderhalf jaar werd het apparaat in elf buurten neergezet, waarvan het leeuwendeel in Noord-Brabant. Aan het einde van het project werd de snelheid van verkeersdeelnemers vergeleken met metingen aan de start. Daaruit bleek het aantal snelheidsovertredingen met een kwart te dalen. Belonen in plaats van bestraffen lijkt daarmee goed aan te slaan.