Ingelise de Vries Nieuws 23 sep 2019, 03:59

Leestijd: 4 minuten

Week Tegen Pesten gaat ook pesten op werkvloer tegen

Vandaag begint de Week tegen Pesten. Het basisonderwijs besteedt tijd aan het creëren van een veilige omgeving voor kinderen. 

De eerste weken in de klas zijn ‘de gouden weken’, vertelt Klaas Hiemstra, directeur van de Stichting School en Veiligheid. „In de eerste week wordt de groep gevormd. Het heeft effect om in het begin van het jaar te bespreken hoe je het samen leuk hebt. Dat moet je als school wel blijven onderhouden. Om pesten terug te dringen moet je een lange adem hebben. We zagen het de afgelopen jaren dalen, maar helaas stabiliseert het nu een beetje. Je ziet dat je dus niet achterover kunt gaan leunen als school.”

Pesten is een groepsproces, legt Hiemstra uit. „Door bepaald gedrag te vertonen, wordt de rangorde in de groep vastgesteld. Sommige kinderen hebben een gedragsrepertoire dat je denkt: mwah, dat had je niet hoeven doen. Je moet kinderen laten zien dat het anders kan. Dat je ook door zorgzaam te zijn een effect in de groep kunt hebben. In elke groep is dat weer anders.”

Pesten op de werkvloer

Want jong geleerd, is oud gedaan. Ook als we volwassen zijn, wordt er nog steeds gepest. In Nederland hebben 1,2 miljoen mensen te maken met pesten, intimidatie of discriminatie. „Het soort pesten hangt heel erg af bij de branche”, vertelt Patricia Bolwerk van stichting Stop Pesten Nu. „In de productiesector is het vaak fysiek. Iemand die met het overal aan wordt vastgespijkerd aan de muur.” Het zit ook in kleinere dingen. „Zorgen dat iemand spullen niet compleet heeft zodat diegene een slechte beurt maakt bij de leidinggevende. Het lijkt onschuldig, maar bij sommigen gebeurt het elke dag.”

Op kantoren is het vaak subtieler, legt Bolwerk uit. „Denk aan het niet doorgeven van belangrijke telefoontjes van klanten waardoor ze deals mislopen of simpelweg geen koffie voor ze halen of niet vragen hoe het weekend was.” We moeten ook niet vergeten dat pesten veel breder is dan uitschelden of schoppen en slaan, zegt Bolwerk. „Het gaat ook om uitsluiten, chanteren, isoleren, negeren, roddelen en treiteren. Soms laat een leidinggevende ook dit soort pestgedrag zien.”

Nieuwe leidinggevende

Iemand die te maken heeft gehad met pesterijen van een leidinggevende, is Barbara. „Ik werkte in een Rotterdams ziekenhuis als gespecialiseerd verpleegkundige”, vertelt ze. „Toen ik na anderhalf jaar een nieuwe leidinggevende kreeg, begon het gedonder. We lagen elkaar gewoon niet.” Wanneer Barbara de ziekte van Pfeiffer krijgt, gaat het mis. „Mijn leidinggevende versprak zich, waardoor ik wist dat ze in mijn dossier had gekeken. Ik heb het uit laten zoeken, maar ze konden niet hard maken dat zij het was.”

Wanneer Barbara zwanger raakt en met haar gezondheid worstelt, gaat het helemaal mis. Ze kan door bekkeninstabiliteit en zwangerschapssuiker alleen op aangepaste tijden werken. „Ze heeft mijn team tegen me opgezet, die keken me na een tijdje met een scheef oog aan.” Na haar bevalling wordt haar verteld dat het ziekenhuis liever niet wil dat ze terugkomt. „Ik heb van mijn zwangerschap en eerste weken helemaal niet kunnen genieten. Mede daardoor kwam ik in een postnatale depressie terecht.”

Gedragsverandering

Met bijvoorbeeld de Week Tegen Pesten, wordt dat in de toekomst minder, denken zowel Hiemstra als Bolwerk. „Wij hebben geleerd dat pesten kleutergedrag is en dat je nu oud en wijs genoeg bent om het op te lossen”, zegt Bolwerk. „Maar pesten kun je niet alleen oplossen.”

En die gedragsverandering teweeg brengen is lastig. „Bewustwording is belangrijk. Pas als je weet dat het gebeurt op de werkvloer en niet alleen onder kinderen, kun je zien dat een collega wordt gepest. En er wat aan doen.” Gelukkig verandert ook de maatschappij: „We leven in een ‘we pikken dit niet’-cultuur. Er komen steeds meer zaken aan het licht die vroeger in de doofpot werden gestopt. De nieuwe generatie leert dat dingen soms gewoon niet oké zijn en dat je daarover mag praten.” De generatie die dit meekrijgt, staat straks ook op de werkvloer. „De Week Tegen Pesten is nu een jaar of tien oud, of het daar effect gaat hebben is nog lastig te zeggen", zegt Hiemstra.

Karma

Het is inmiddels zeven jaar geleden en Barbara heeft gelukkig haar draai gevonden bij een kleinere werkgever. „Het is niet makkelijk, maar het wordt wel steeds makkelijker. Ik ben laatst benaderd door oud-collega’s die me gelijk gaven, ze heeft na mij nog meer mensen weggepest. Karma doet gelukkig haar werk, ze is zelf inmiddels ook ontslagen. Dat maakt het wel dragelijker.”