Ista van Galen Nieuws 19 sep 2019, 16:41

Leestijd: 4 minuten

Social media verminderen druk om ‘perfect’ te zijn

Instagram en Facebook doen berichten over afslankproducten en cosmetische ingrepen in de ban. Voor jongeren onder de 18 jaar worden promotieberichten hierover onzichtbaar gemaakt.

Afslankthee, lipfillers en superdunne influencers die te koop lopen met afslankproducten: je komt het allemaal tegen op Instagram. Vooral voor jongeren is dit niet goed voor het zelfbeeld: van alle social media platforms heeft Instagram de slechtste invloed op de mentale gezondheid van jongeren. Dat blijkt uit een Brits onderzoek. Om de druk die zij soms voelen te verminderen, komt Instagram daarom met een nieuw beleid. Ook bij Facebook gaan deze strengere regels gelden.

Berichten die diëten of cosmetische ingrepen promoten en bijvoorbeeld een prijsvermelding bevatten, zullen niet meer zichtbaar zijn voor gebruikers onder de 18 jaar. Wanneer er onrealistische afslankproducten worden aangeboden die je op miraculeuze wijze zouden kunnen helpen, wordt het bericht zelfs volledig in de ban gedaan.

Stap in de goede richting

Het initiatief van Instagram is volgens mediapsycholoog Mischa Coster, aangesloten bij het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), een stap in de goede richting. Zeker in combinatie met het nieuwe initiatief waarin je in bepaalde landen niet meer kunt zien hoeveel likes een bericht heeft.„Daardoor kun je minder makkelijk oordelen of iets wel of niet een sociaal wenselijk beeld is.”

Dat promotie van afslankproducten straks niet meer zichtbaar is, vindt Coster heel goed. „Afslankproducten kunnen gevaarlijk zijn. Naar aanleiding van berichten waarin dit wordt gepromoot, bestellen jongeren online misschien wel producten die niet zijn voorgeschreven door de dokter en waar ze de effecten helemaal niet van weten.”

Vooral jongeren zijn vatbaar voor dit soort berichten op social media. Het veel scrollen door Instagram en volgen van allerlei influencers die een ‘perfect’ leven lijken te leiden, kan een slechte invloed hebben op deze leeftijdsgroep. De negatieve effecten zijn dan bijvoorbeeld depressiviteit, slapeloosheid, eenzaamheid en onzekerheid. Volgens Coster komt dat doordat jongeren nog veel bezig zijn met het zoeken naar en accepteren van hun eigen identiteit.

„We weten uit de psychologie dat mensen die twijfelen ontvankelijk zijn voor suggestie”, stelt Coster. Je zou volgens hem dus kunnen zeggen dat deze groep wel meer wordt beïnvloed door berichten over afslankproducten en cosmetische ingrepen. Ze zullen dan ook sneller ingaan op dit soort aanbiedingen. „Vooral als het van beroemdheden komt, want jongeren zien hen al snel als een soort rolmodel.”

Gratis neuscorrectie

De 27-jarige Sophie Jorissen (@Sophiemay) promoot regelmatig modemerken op Instagram en kunnen we met haar 132 duizend volgers een ‘influencer’ noemen. Af en toe krijgt Jorissen berichten van plastisch chirurgen die haar gratis botox, lipfillers en zelfs een enkele keer een neuscorrectie aangeboden. In ruil hoeft ze hier niet zo veel voor te doen: alleen even een bericht plaatsen waarin ze zegt hoe fijn die kliniek wel niet is. „Dan moeten ze net mij hebben natuurlijk. Ik heb echt een hekel aan alles wat nep is”, vertelt Jorissen.

https://www.instagram.com/p/B2bcQrSIT69/

Reageren op dit soort aanbiedingen doet ze dan ook niet. „Je hebt op een bepaalde manier toch wel invloed op veel meiden. Ik vind het dan ethisch niet verantwoord om in zo’n voorbeeldfunctie dingen over cosmetische ingrepen te gaan verkondigen. Het is een beetje hetzelfde als je wanneer je met een sigaret op de foto staat en dat plaatst: ook niet heel handig”.

Onzekerheid door Instagram

Jongeren zijn zich er vaak nog niet bewust van dat ze op Instagram alleen de leuke kanten van iedereens leven zien. Maar zelfs al zouden ze zich hier wel bewust van zijn, dan is dat nog niet genoeg om slechte gevoelens over jezelf te blokkeren. „We zijn erg geneigd om onszelf en ons echte leven te vergelijken met het leven dat we van anderen zien”, vertelt Coster. „Dat doen we bij beroemdheden, maar ook bij onze eigen vrienden. Ouderen kunnen hier ook vatbaar voor zijn. Maar alleen als het bijvoorbeeld even niet zo goed gaat in hun leven.”

Voor Jorissen is dit herkenbaar. Zelf zegt ze namelijk ook echt wel eens onzeker te worden van alle zogenaamde perfectie: „Ik denk dat dat gewoon hartstikke menselijk is. Als tiener dacht wel eens van ‘wow, die ziet er echt heel goed uit en dat heb ik niet’. Maar dat ligt ook een beetje aan de leeftijd denk ik. Ik hoef nu echt niet de dunste, de slimste of de mooiste te zijn. Zolang ik het maar op mijn manier doe en een lekker vrolijk en leuk leven leid.”

Dat social media dus veel invloed heeft op jongeren heeft Sophie Jorissen wel door. In haar eigen content probeert ze hier ook rekening mee te houden. Dat kleine beetje invloed dat Jorissen kan hebben, wil ze namelijk wel positief gebruiken. „Iedereen is altijd opzoek naar manieren om beter te zijn, maar eigenlijk moeten we daar ook een keer mee ophouden. We moeten blij zijn met hoe we zijn, blij zijn dat we mogen ademen en lopen en leuke dingen mogen doen.”